|
|
| خط ۱۴۶: |
خط ۱۴۶: |
| طایفه سوم؛ که قتال کردن با ایشان واجب است؛ مانند [[یاغیان]] و [[خوارج]] که از [[امام زمان]] روی‌گردان و [[یاغی]] شده باشند و...”<ref>جامع عباسی، ص۱۵۳.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۴.</ref> | | طایفه سوم؛ که قتال کردن با ایشان واجب است؛ مانند [[یاغیان]] و [[خوارج]] که از [[امام زمان]] روی‌گردان و [[یاغی]] شده باشند و...”<ref>جامع عباسی، ص۱۵۳.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۴.</ref> |
|
| |
|
| ==آیین جهاد== | | ==[[آداب جهاد]]== |
| [[جهاد]] و [[جنگ]] در [[اسلام]]، [[آیین]] و مقرراتی دارد که [[مجاهدان]] اسلام باید آنها را فرابگیرند و جزء [[خلق و خوی]] خود قرار دهند. این [[اخلاق]] و مقررات را در اینجا به طور فشرده بیان می‌کنیم:
| | |
| #[[جهاد با نفس]]؛ شخص [[مجاهد]] قبل از پرداختن به [[جهاد با دشمن]]، باید نخست با نفس خود جهاد کند و [[خودسازی]] نماید و گرنه در معرکه جنگ، [[شکست]] می‌خورد<ref>در کتاب‌های فقهی وحدیثی، مباحث جهاد نفس بیشتر از جهاد با دشمن مطرح شده است. (ر.ک: وسائل‌الشیعه، ج۱۱).</ref>.
| |
| #[[فرمانبری]] از [[امام]]؛ مجاهدان باید از امام [[معصوم]] و یا [[نایب]] او ([[فقیه جامع الشرایط]]) [[اطاعت]] کنند و رهنمود بگیرند.
| |
| #[[آموزش]] نظامی و [[جنگی]]؛ مجاهدان باید آموزش دیده باشند.
| |
| #[[قصد قربت]]؛ مجاهدان باید به قصد [[تقرب به خدا]] و جلب [[رضایت]] او [[مجاهده]] و [[قتال]] کنند. جهاد با هر قصد و [[نیت]] دیگری، [[باطل]] می‌باشد و اگر کشته شود، [[شهید]] نیست.
| |
| #[[دعوت]]؛ قبل از شروع جنگ بدون در نظر گرفتن ضدیت و [[دشمنی]]، باید [[خصم]] را به اسلام و [[مصالحه]] دعوت کرد، در صورت عدم پذیرش، با او جنگید<ref>نهج البلاغه، نامه ۱۲.</ref>.
| |
| #[[متانت]] و [[استواری]]؛ مجاهد باید نترس، [[متین]]، و [[استوار]] باشد {{عربی|المؤمن کالجبل الراسخ لا یحرکه العواصف}}؛ [[مؤمن]] باید همچون [[کوه]] استوار باشد و طوفان‌ها او را نلرزاند. اگر کسی [[ایمان]]، متانت و استواری نداشته باشد شایعات و [[تبلیغات]] [[دشمن]]، او را شکار خواهد کرد. مانند برخی از افسران و [[سربازان]] [[امام حسن]]{{ع}} که [[خیانت]] کردند.
| |
| #[[صبر]] و [[شکیبایی]]؛ مجاهد باید در سنگرش [[صبور]] و [[امیدوار]] باشد طول [[زمان]] و پایان‌ناپذیری جنگ او را فرسوده نسازد و روحش را خسته نکند. [[علی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَا يَعْدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ وَ إِنْ طَالَ بِهِ الزَّمَانُ}}<ref>«شخص صبور، [[پیروزی]] را از دست نمی‌دهند هر چند زمان طول بکشد» نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵.</ref>.
| |
| #[[خطابه]] و [[پند]] [[فرمانده]]؛ از [[آداب]] جنگ است که [[فرماندهان]]، قبل از شروع جنگ، سربازان را [[موعظه]] و به جهاد و [[مبارزه]] تحریص و [[ترغیب]] کنند، چنان‌که [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} چنین می‌کرد<ref>وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۷۱.</ref>.
| |
| #داشتن [[شعار]] [[جنگی]]؛ [[مستحب]] است که [[مسلمانان]] در حین [[جنگ]]، شعارهای ویژه‌ای در جهت تبیین [[هدف]] جنگی‌شان و در جهت تحریص و ترغیب [[مجاهدان]] تکرار کنند. چنان‌که [[پیامبر]] این عمل را انجام می‌داد. [[روز فتح مکه]]، [[مسلمین]] شعار می‌دادند: {{عربی|نحن عباد الله حقّاً حقّا}} در یکی از [[جنگ‌ها]] می‌گفتند: {{عربی|یا أحد یا صمد}}. در جنگ بنی‌الملوح شعار می‌دادند: {{عربی|امت، امت}} در جنگ [[بنی‌المصطلق]] می‌گفتند: {{عربی|ألا إلی الله الأمرُ}} در [[جنگ بدر]] و [[احد]] شعار می‌دادند: {{عربی|یا نصر الله اقترب، اقترب}}. شعار [[امام حسین]]{{ع}} در [[کربلا]] {{عربی|یا محمد}} بود و [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: شعار ما {{عربی|یا محمد، یا محمد}} است<ref>وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۰۳.</ref>. همچنین یکی از شعارهای [[جنگ احد]] این بود: {{عربی|الله مولانا و لا مولا لکم}}.
| |
| #در [[ماه‌های حرام]] جنگ نکند؛ مگر آن‌گاه که از [[حمله]] [[دشمن]] در [[امان]] نباشد.
| |
| #اعطای تأمین؛ اگر فردی از [[کفّار]] به مسلمانان [[پناهنده]] شود، همه می‌توانند به او [[پناهندگی]] بدهند حتی یک سرباز ساده.
| |
| #مراجعت مشتبه؛ اگر یکی از کفّار به [[خیال]] این که به او امان داده‌اند وارد حدود مسلمین شود او را نباید کشت و باید به محل اولش مراجعت داد.
| |
| #کشتن [[زنان]] و اطفال و معلولین و نابینایان؛ [[حرام]] است.
| |
| #اگر کفّار به اسرای [[مسلمان]] و یا [[زن]] و بچه خودشان “تترس” کنند؛ یعنی آنها را حائل بین خود و مسلمانان قرار دهند، در صورتی که هیچ [[راه]] چاره‌ای نباشد، می‌توان آنها را کشت.
| |
| #[[ایثار]]؛ مستحب است که [[انسان]] [[برادر]] مسلمان و [[مجاهد]] خود را در [[غذا]] و آب بر خود مقدّم دارد؛ مانند [[شهدای جنگ احد]].
| |
| #[[حرمت]] فرار؛ فرار از میدان و معرکه [[نبرد]]، حرام است، مگر آنکه بخواهد در جایی که بیشتر به دشمن مشرف است، قرار گیرد؛ مانند تپه.
| |
| #بی‌تأثیری شرایط جوی؛ به بهانه فصل [[گرما]] و سرما، نباید پشت به جنگ و [[جهاد]] کرد که این [[گناه]] است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۷.</ref>.
| |
| #در [[التزام]] فرمانده‌بودن؛ [[مجاهد]] و سرباز باید در [[حمله]] و عدم حمله در [[فرمان]] [[فرمانده]] خود باشد.
| |
| #[[حرمت]] مُثله؛ مُثله کردن جنازه‌های [[دشمن]] (بریدن بینی، لب، [[چشم]]، گوش و...) [[حرام]] است.
| |
| #[[غدر]]؛ غدر کردن، حرام است؛ یعنی کشتن [[کفّار]] بعد از آنکه آنها را مطمئن‌سازی که در [[امان]] هستند.
| |
| #ریختن زهر در آب [[آشامیدنی]]؛ حرام است.
| |
| #در [[جنگ]] باید [[نماز]] را شکسته به جای آورد و اسم آن “نماز خوف” است.
| |
| #حرمت [[غلول]]؛ پنهان‌کردن چیزی از [[غنیمت]]، حرام است<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۹.</ref>
| |
| ==جهاد در بایسته‌های فقه سیاسی== | | ==جهاد در بایسته‌های فقه سیاسی== |
| [[فقها]] معمولاً در تقسیم‌بندی [[جهاد]]، اهداف جهاد را ملاک قرار داده و بر اساس آن اقسام جهاد را مورد بررسی قرار می‌دهند، به طوری که تقسیم‌بندی جهاد [[مبیّن]] اهداف و عوامل [[مشروعیت]] آن نیز می‌باشد. | | [[فقها]] معمولاً در تقسیم‌بندی [[جهاد]]، اهداف جهاد را ملاک قرار داده و بر اساس آن اقسام جهاد را مورد بررسی قرار می‌دهند، به طوری که تقسیم‌بندی جهاد [[مبیّن]] اهداف و عوامل [[مشروعیت]] آن نیز می‌باشد. |
