حبیب بن وهب انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حبیب بن وهب انصاری در قرآن]] - [[حبیب بن وهب انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = حبیب بن وهب انصاری | مداخل مرتبط = [[حبیب بن وهب انصاری در قرآن]] - [[حبیب بن وهب انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = حبیب بن وهب انصاری | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مکه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی مکه | |||
| نام کامل = حبیب بن وهب انصاری | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بنی‌نوفل]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = {{فهرست جعبه افقی| [[مکه]] | [[مدینه]] | [[شام]] | [[مصر]] }} | |||
| تاریخ درگذشت = [[۸۰ هجری]] | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[فتح مصر]] | [[جنگ خندق]] }} | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام و [[کنیه]] او در منابع به صورت‌های گوناگون آمده است.<ref> الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱؛ تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> برخی او را از [[انصار]] شمرده‌اند؛<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱.</ref> ولی [[ابن‌حجر]] با توجّه به [[نقلی]] که اسلامِ او را در [[زمان]] [[صلح حدیبیه]] دانسته، [[انصاری]] بودن او را نمی‌پذیرد؛ به این [[دلیل]] که تمام انصار، پیش از صلح حدیبیه [[مسلمان]] شده بودند و بر آن است که شاید هم‌پیمان با انصار بوده باشد.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.</ref> از شواهد و قراین بر می‌آید که وی، پیش از صلح حدیبیه مسلمان و ساکن [[مکّه]] بود و پس از آن، و حذف مادّه سوم آن "بازگرداندن کسانی که از مکّه به [[مدینه]] می‌گریزند به وسیله [[پیامبر]]" به مدینه آمد و به حضور [[حضرت]] رسید؛ در هر صورت، او از [[صحابه پیامبر]]{{صل}} به شمار می‌آید و نظر ابن‌حبان که او را از [[تابعان]] شمرده<ref> تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> قابل اعتنا نیست. | نام و [[کنیه]] او در منابع به صورت‌های گوناگون آمده است.<ref> الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱؛ تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> برخی او را از [[انصار]] شمرده‌اند؛<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱.</ref> ولی [[ابن‌حجر]] با توجّه به [[نقلی]] که اسلامِ او را در [[زمان]] [[صلح حدیبیه]] دانسته، [[انصاری]] بودن او را نمی‌پذیرد؛ به این [[دلیل]] که تمام انصار، پیش از صلح حدیبیه [[مسلمان]] شده بودند و بر آن است که شاید هم‌پیمان با انصار بوده باشد.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.</ref> از شواهد و قراین بر می‌آید که وی، پیش از صلح حدیبیه مسلمان و ساکن [[مکّه]] بود و پس از آن، و حذف مادّه سوم آن "بازگرداندن کسانی که از مکّه به [[مدینه]] می‌گریزند به وسیله [[پیامبر]]" به مدینه آمد و به حضور [[حضرت]] رسید؛ در هر صورت، او از [[صحابه پیامبر]] {{صل}} به شمار می‌آید و نظر ابن‌حبان که او را از [[تابعان]] شمرده<ref> تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> قابل اعتنا نیست. | ||
بعضی او را به [[قبیله]] [[کنانه]] یا قارَه منسوب می‌دانند؛<ref>الجرح و التعدیل، ج ۳، ص ۱۰۲.</ref> امّا گویا وی هم‌پیمان [[عقبه بن حارث بن عامر قریشی]] از [[بنی‌نوفل]] بوده <ref>فتوح المصر و المغرب، ص ۱۰۹.</ref> و چون پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} به [[شام]] رفت؛ از [[شامیان]] به شمار می‌آید.<ref> الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ تهذیب التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> ابوجمعه، بعدها راهی [[مصر]] شد <ref>الطبقات، ج ۷، ص ۳۵۲.</ref> و گویا در [[فتح]] آن شرکت داشت.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.</ref> ابن‌حجر به [[نقل]] از [[بخاری]]، درگذشت او را بین سال‌های ۷۰ تا ۸۰ [[هجری]] دانسته است.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۷.</ref> | بعضی او را به [[قبیله]] [[کنانه]] یا قارَه منسوب می‌دانند؛<ref>الجرح و التعدیل، ج ۳، ص ۱۰۲.</ref> امّا گویا وی هم‌پیمان [[عقبه بن حارث بن عامر قریشی]] از [[بنی‌نوفل]] بوده <ref>فتوح المصر و المغرب، ص ۱۰۹.</ref> و چون پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} به [[شام]] رفت؛ از [[شامیان]] به شمار می‌آید.<ref> الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ تهذیب التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.</ref> ابوجمعه، بعدها راهی [[مصر]] شد <ref>الطبقات، ج ۷، ص ۳۵۲.</ref> و گویا در [[فتح]] آن شرکت داشت.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.</ref> ابن‌حجر به [[نقل]] از [[بخاری]]، درگذشت او را بین سال‌های ۷۰ تا ۸۰ [[هجری]] دانسته است.<ref>الاصابه، ج ۷، ص ۵۷.</ref> | ||
بعضی [[مفسّران]] معتقدند که [[آیه]] {{متن قرآن|هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«آنانند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی بازداشته به قربانگاه خود برسد و اگر مردان و زنان مؤمنی که آنان را نمی‌شناسید (در میان آنان) نبودند- که بیم می‌رود پایمالشان کنید و ندانسته خونبهایی از ایشان به گردن شما افتد- (فرمان حمله به مکّه را می‌دادیم) تا خداوند هر که را خواهد در بخشایش خویش درآورد؛ اگر (مؤمنان و کافران) از هم جدا | بعضی [[مفسّران]] معتقدند که [[آیه]] {{متن قرآن|هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«آنانند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی بازداشته به قربانگاه خود برسد و اگر مردان و زنان مؤمنی که آنان را نمی‌شناسید (در میان آنان) نبودند- که بیم می‌رود پایمالشان کنید و ندانسته خونبهایی از ایشان به گردن شما افتد- (فرمان حمله به مکّه را می‌دادیم) تا خداوند هر که را خواهد در بخشایش خویش درآورد؛ اگر (مؤمنان و کافران) از هم جدا می‌بودند، کافران از آنان را عذابی دردناک می‌کردیم» سوره فتح، آیه ۲۵.</ref> در باره او و عده‌ای دیگر نازل شده است <ref>ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸؛ الدرّالمنثور، ج ۷، ص ۵۳۴.</ref>. از وی روایتی موجود است که برخی [[مفسّران]]، آن را در ذیل [[آیه]] پیشین [[نقل]] کرده‌اند. این [[روایت]] نه تنها با معنای آیه هماهنگی ندارد، بلکه گویا که رابطه‌ای با [[شأن نزول]] آن نیز نداشته باشد. او می‌گوید: ما نیم‌روزی بر ضدّ [[پیامبر]] جنگیدیم و نیم دیگر با او همراه شدیم و آیه {{متن قرآن|هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«آنانند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی بازداشته به قربانگاه خود برسد و اگر مردان و زنان مؤمنی که آنان را نمی‌شناسید (در میان آنان) نبودند- که بیم می‌رود پایمالشان کنید و ندانسته خونبهایی از ایشان به گردن شما افتد- (فرمان حمله به مکّه را می‌دادیم) تا خداوند هر که را خواهد در بخشایش خویش درآورد؛ اگر (مؤمنان و کافران) از هم جدا می‌بودند، کافران از آنان را عذابی دردناک می‌کردیم» سوره فتح، آیه ۲۵.</ref> درباره ما نازل شده است.<ref>ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸.</ref> در منابع، به [[زمان]] این رویداد که در کدام [[جنگ]] بوده، اشاره‌ای نشده است.<ref>[[محمد حسن الهی‌زاده|الهی‌زاده، محمد حسن]]، [[ابوجمعه (مقاله)|مقاله «ابوجمعه»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۶: | خط ۶۴: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:بنی‌نوفل]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | |||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۳۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. حبیب بن وهب انصاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حبیب بن وهب انصاری در قرآن - حبیب بن وهب انصاری در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| حبیب بن وهب انصاری | |
|---|---|
 تصویر قدیمی مکه | |
| نام کامل | حبیب بن وهب انصاری |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی‌نوفل |
| محل زندگی | |
| درگذشت | ۸۰ هجری |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | |
مقدمه
نام و کنیه او در منابع به صورت‌های گوناگون آمده است.[۱] برخی او را از انصار شمرده‌اند؛[۲] ولی ابن‌حجر با توجّه به نقلی که اسلامِ او را در زمان صلح حدیبیه دانسته، انصاری بودن او را نمی‌پذیرد؛ به این دلیل که تمام انصار، پیش از صلح حدیبیه مسلمان شده بودند و بر آن است که شاید هم‌پیمان با انصار بوده باشد.[۳] از شواهد و قراین بر می‌آید که وی، پیش از صلح حدیبیه مسلمان و ساکن مکّه بود و پس از آن، و حذف مادّه سوم آن "بازگرداندن کسانی که از مکّه به مدینه می‌گریزند به وسیله پیامبر" به مدینه آمد و به حضور حضرت رسید؛ در هر صورت، او از صحابه پیامبر (ص) به شمار می‌آید و نظر ابن‌حبان که او را از تابعان شمرده[۴] قابل اعتنا نیست.
بعضی او را به قبیله کنانه یا قارَه منسوب می‌دانند؛[۵] امّا گویا وی هم‌پیمان عقبه بن حارث بن عامر قریشی از بنی‌نوفل بوده [۶] و چون پس از رحلت پیامبر (ص) به شام رفت؛ از شامیان به شمار می‌آید.[۷] ابوجمعه، بعدها راهی مصر شد [۸] و گویا در فتح آن شرکت داشت.[۹] ابن‌حجر به نقل از بخاری، درگذشت او را بین سال‌های ۷۰ تا ۸۰ هجری دانسته است.[۱۰]
بعضی مفسّران معتقدند که آیه 
هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا
[۱۱] در باره او و عده‌ای دیگر نازل شده است [۱۲]. از وی روایتی موجود است که برخی مفسّران، آن را در ذیل آیه پیشین نقل کرده‌اند. این روایت نه تنها با معنای آیه هماهنگی ندارد، بلکه گویا که رابطه‌ای با شأن نزول آن نیز نداشته باشد. او می‌گوید: ما نیم‌روزی بر ضدّ پیامبر جنگیدیم و نیم دیگر با او همراه شدیم و آیه هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا[۱۳] درباره ما نازل شده است.[۱۴] در منابع، به زمان این رویداد که در کدام جنگ بوده، اشاره‌ای نشده است.[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱؛ تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.
- ↑ الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ اسدالغابه، ج ۶، ص ۵۱.
- ↑ الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.
- ↑ تهذیب‌التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.
- ↑ الجرح و التعدیل، ج ۳، ص ۱۰۲.
- ↑ فتوح المصر و المغرب، ص ۱۰۹.
- ↑ الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۸۷؛ تهذیب التهذیب، ج ۱۲، ص ۵۲.
- ↑ الطبقات، ج ۷، ص ۳۵۲.
- ↑ الاصابه، ج ۷، ص ۵۶.
- ↑ الاصابه، ج ۷، ص ۵۷.
- ↑ «آنانند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی بازداشته به قربانگاه خود برسد و اگر مردان و زنان مؤمنی که آنان را نمی‌شناسید (در میان آنان) نبودند- که بیم می‌رود پایمالشان کنید و ندانسته خونبهایی از ایشان به گردن شما افتد- (فرمان حمله به مکّه را می‌دادیم) تا خداوند هر که را خواهد در بخشایش خویش درآورد؛ اگر (مؤمنان و کافران) از هم جدا می‌بودند، کافران از آنان را عذابی دردناک می‌کردیم» سوره فتح، آیه ۲۵.
- ↑ ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸؛ الدرّالمنثور، ج ۷، ص ۵۳۴.
- ↑ «آنانند که کفر ورزیدند و شما را از مسجد الحرام باز داشتند و نگذاشتند قربانی بازداشته به قربانگاه خود برسد و اگر مردان و زنان مؤمنی که آنان را نمی‌شناسید (در میان آنان) نبودند- که بیم می‌رود پایمالشان کنید و ندانسته خونبهایی از ایشان به گردن شما افتد- (فرمان حمله به مکّه را می‌دادیم) تا خداوند هر که را خواهد در بخشایش خویش درآورد؛ اگر (مؤمنان و کافران) از هم جدا می‌بودند، کافران از آنان را عذابی دردناک می‌کردیم» سوره فتح، آیه ۲۵.
- ↑ ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸.
- ↑ الهی‌زاده، محمد حسن، مقاله «ابوجمعه»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱.