ساقی کوثر: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{خرد}}
{{مدخل مرتبط
{{نبوت}}
| موضوع مرتبط = القاب امام علی
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| عنوان مدخل =  
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مداخل مرتبط =  
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ساقی کوثر در قرآن]] | [[ساقی کوثر در حدیث]] | [[ساقی کوثر در نهج البلاغه]] | [[ساقی کوثر در کلام اسلامی]] | [[ساقی کوثر در عرفان اسلامی]]</div>
}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ساقی کوثر (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
==مقدمه==
*حوضی است در [[بهشت]] یا صحرای [[محشر]] که [[خداوند]] به [[پیامبر اسلام]] {{صل}} عطا کرده است و [[مؤمنان]] هنگام ورود به [[بهشت]] از [[آب]] آن سیراب می‌شوند. "کوثر" نام کوچک‌ترین سوره [[قرآن]] نیز هست. [[خداوند]] در این سوره در [[مقام]] یاد کرد نعمت‌های خویش، به [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌فرماید: "ما به تو کوثر عطا کردیم". کلمه "کوثر" از "کثرت" است به معنای خیر کثیر<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 229-230.</ref>.
[[امام علی]]{{ع}}، نخستین کسی است که در [[قیامت]] بر [[حوض کوثر]] وارد می‌شود. [[پیامبر]] به او می‌فرمود: [ای علی] در [[آخرت]]، تو نزدیک‌ترین فرد به من هستی، و نخستین کسی هستی که در کنار حوض کوثر نزدم می‌آیی و نخستین فرد از امتم خواهی بود که به [[بهشت]] وارد می‌شوی<ref>تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۴، ص۲۸۹ – ۲۹۰؛ ج۱۵، ص۴۳۳؛ ج۲۰، ص۴۹۱ - ۴۹۲؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی‌طالب{{ع}}، ج۸، ص۱۵۳ – ۱۵۷.</ref>. این منصب را [[پیامبر]] برای علی{{ع}} درخواست کرد و [[مستجاب]] شد<ref>خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۲۹۴، ح۲۸۰؛ احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ج۲، ص۶۶۱، ح۱۱۲۷؛ طبری، محب الدین ذخائر العقبی، ص۱۵۵.</ref>.
*[[مفسران]] [[قرآن کریم]] برای کوثر معناهای بسیاری بر شمرده‌اند. از آن جمله است: نهری در [[بهشت]]؛ حوضی دربهشت یا [[محشر]] که ویژه [[پیامبر اسلام]] {{صل}} است؛ [[فرزندان]] فراوان [[رسول خدا]] {{صل}}؛ [[اصحاب]] و [[پیروان]] آن [[حضرت]] تا [[روز قیامت]]؛ [[دانشمندان]] [[امت پیامبر]] {{صل}}؛ [[قرآن]] و فضیلت‌های بی‌کران آن؛ [[مقام نبوت]]؛ [[آیین اسلام]]؛ [[توحید]]؛ فضیلت‌های [[رسول]] [[اسلام]] {{صل}}؛ [[مقام محمود]]؛ [[دانش]] [[حکمت]]؛ [[نور]] [[قلب]] [[شریف]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}}<ref>المیزان‌، ۲۰/ ۳۷۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 230.</ref>.
*درباره [[شأن نزول]] سوره کوثر آمده است: [[پیامبر اسلام]] {{صل}} چند بار [[صاحب]] [[فرزند]] پسر شد؛ ولی هیچ یک نمی‌ماندند و از [[دنیا]] می‌رفتند. [[کفار]] از این ماجرا [[شادی]] می‌کردند و زبان به شماتت و طعنه می‌گشودند. عاص بن وائل سهمی- که از بدزبانان [[کفار]] بود- [[حضرت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} را "ابتر" خواند که به معنای بی‌دنباله است. [[خدای متعال]] برای دلجویی از [[پیامبر]] {{صل}} و پاسخ به [[طعن]] گویان، [[آیات]] سوره کوثر را نازل فرمود<ref>مجمع البیان‌، ۹ و ۱۰/ ۵۴۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 230.</ref>.
*برخی [[مفسران]] از [[شأن نزول]] و معنای ظاهری [[آیه]] بر آن رفته‌اند که مراد از "کوثر" در این سوره، یا فراوانی [[فرزندان]] آتی [[پیامبر]] {{صل}} است و یا خیر فراوان که یکی از مصداق‌های آن، فراوانی [[فرزند]] است<ref>المیزان‌، ۲۰/ ۳۲۰.</ref>. بنابر اینکه کوثر را به معنای خیر کثیر بدانیم، [[حوض کوثر]] نیز یکی از مصداق‌های این خیر است که [[خداوند]] به [[پیامبر]] خویش عطا کرده است؛ چنان که از پاره‌ای [[روایات]] نیز همین بر می‌آید. بسیاری از علمای [[شیعه]] روشن‌ترین مصداق کوثر و خیر فراوان را وجود [[مبارک]] [[حضرت]] [[فاطمه]] {{س}} دانسته‌اند که به واسطه ایشان، [[نسل]] [[پیامبر]] {{صل}} فزونی یافته و در سراسر [[جهان]] پراکنده شده است<ref>تفسیر نمونه، ۲۷/ ۳۷۵.</ref>. برخی [[مفسران]] نیز بر آن‌اند که [[حوض کوثر]]، [[ظهور]] [[حقیقت]] [[حضرت زهرا]] {{س}} در [[جهان آخرت]] است<ref>جامی از زلال کوثر، ۲۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 230.</ref>.
==[[حوض کوثر]] میعادگاه [[پیامبر]] {{صل}} با [[قرآن و عترت]]==
*در [[حدیث]] معروف [[ثقلین]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} آمده است که [[قرآن و عترت]] [[پیامبر]] {{صل}} از هم جدا نخواهند شد تا در کنار [[حوض]] بر من وارد شوند<ref>غایة المرام و حجة الخصام‌، ۲/ ۳۶۷- ۳۰۴.</ref>. طبق این [[حدیث]] [[حوض کوثر]] در [[رستاخیز]] میعادگاه [[پیامبر]] {{صل}} با [[قرآن و عترت]] است و [[یگانگی]] [[قرآن و عترت]] در آنجا [[آشکار]] و [[پیامبر]] از [[امت]] درباره آنها پرسش خواهد کرد، و کسانی در [[قیامت]] از آن خواهند نوشید که [[حق]] [[عترت]] را ادا نمایند<ref>بحارالانوار، ۸/ ۲۴.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 231.</ref>.


==منابع==
پیامبر خطاب به علی{{ع}} فرمود: «علی جانم! تو در دو [[جهان]] [[پرچمدار]] و صاحب حوض منی. [[دوستدار]] تو، به من [[محبت]] کرده و هر که با تو [[دشمنی]] ورزد، با من دشمنی کرده است»<ref>شیخ صدوق، الامالی، ص۱۱۶، ح۱۰۱؛ همو، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۹۴، ح۴۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۱۹، ح۵؛ ج۳۹، ص۲۱۱، ح۱؛ ج۴۰، ص۴، ح۷؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۳۱۰، ح۳۰۸؛ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۱۵، ص۳۰۹؛ ج۴، ص۱۰۱، ۱۰۷، ۲۷۰ – ۲۷۱.</ref>.
* [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']]


==پانویس==
همچنین از پیامبر نقل است که فرمود: {{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَنْتَ صَاحِبِي عَلَى الْحَوْضِ غَداً وَ أَنْتَ صَاحِبِي فِي الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ}}<ref>شیخ صدوق، الامالی، ص۴۱۱، ح۵۳۳؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۹، ص۹۳، ح۳.</ref>؛ «تو فردای [[قیامت]] بر سر [[حوض کوثر]] یاورم هستی و در مقام محمودْ یار و همراه منی».
 
در [[صحیح بخاری]] درباره حوض کوثر روایاتی وجود دارد با این مضمون که پیامبر در قیامت، کنار حوض کوثر بر سینه [[اصحاب]] دستِ رد می‌زند و جز اندکی را به این دلیل که پس از پیامبر [[مرتد]] شدند، آب نمی‌دهد. اهمیت این [[حدیث]] آن‌گاه روشن می‌شود که با روایاتی مانند [[روایات]] زیر، مقایسه شود: هنگامی که اصحاب به سوی حوض می‌آیند، آنان را طرد می‌کنند. پیامبر به پیشگاه [[خدا]] عرض می‌کند: {{متن حدیث|يَا رَبِّ أَصْحَابِي‌؟}} «پروردگارا، اینان در زمره اصحابم بودند؟» پاسخ می‌آید که نمی‌دانی پس از رحلت تو چه کردند. چه [[بدعت‌ها]] پدید آوردند. اینان بی‌درنگ مرتد شدند و به [[جاهلیت]] و [[کفر]] بازگشتند<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۱۲۵۸ – ۱۲۶۰؛ مسلم نیشابوری، ابوالحسین، صحیح مسلم، ح۱۳۹۱، ۲۲۹۰، ۲۲۹۳، ۲۲۹۶، ۲۲۹۷.</ref>.
 
نکته دیگر در اهمیت این موضوع، هشدارهای [[پیامبر گرامی]] [[اسلامی]]{{صل}} است که می‌فرماید: «به [[خوش‌رفتاری]] با عترتم سفارش می‌کنم، و وعده‌گاه من و شما، [[حوض کوثر]] است»<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۴۲ - ۳۴۳؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۴۳۸.</ref>.<ref>[[علی مختاری|مختاری، علی]]، [[نام‌ها و لقب‌های امام علی (مقاله)| مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]]، ص ۳۶۶.</ref>
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:1368108.jpg|22px]] [[علی مختاری|مختاری، علی]]، [[نام‌ها و لقب‌های امام علی (مقاله)| مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۱۰''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{فضائل امام علی}}
 
[[رده:مدخل]]
[[رده:کنیه‌ها و لقب‌های امام علی]]
[[رده:کنیه‌ها و لقب‌های امام علی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۴

مقدمه

امام علی(ع)، نخستین کسی است که در قیامت بر حوض کوثر وارد می‌شود. پیامبر به او می‌فرمود: [ای علی] در آخرت، تو نزدیک‌ترین فرد به من هستی، و نخستین کسی هستی که در کنار حوض کوثر نزدم می‌آیی و نخستین فرد از امتم خواهی بود که به بهشت وارد می‌شوی[۱]. این منصب را پیامبر برای علی(ع) درخواست کرد و مستجاب شد[۲].

پیامبر خطاب به علی(ع) فرمود: «علی جانم! تو در دو جهان پرچمدار و صاحب حوض منی. دوستدار تو، به من محبت کرده و هر که با تو دشمنی ورزد، با من دشمنی کرده است»[۳].

همچنین از پیامبر نقل است که فرمود: «يَا عَلِيُّ أَنْتَ صَاحِبِي عَلَى الْحَوْضِ غَداً وَ أَنْتَ صَاحِبِي فِي الْمَقَامِ الْمَحْمُودِ»[۴]؛ «تو فردای قیامت بر سر حوض کوثر یاورم هستی و در مقام محمودْ یار و همراه منی».

در صحیح بخاری درباره حوض کوثر روایاتی وجود دارد با این مضمون که پیامبر در قیامت، کنار حوض کوثر بر سینه اصحاب دستِ رد می‌زند و جز اندکی را به این دلیل که پس از پیامبر مرتد شدند، آب نمی‌دهد. اهمیت این حدیث آن‌گاه روشن می‌شود که با روایاتی مانند روایات زیر، مقایسه شود: هنگامی که اصحاب به سوی حوض می‌آیند، آنان را طرد می‌کنند. پیامبر به پیشگاه خدا عرض می‌کند: «يَا رَبِّ أَصْحَابِي‌؟» «پروردگارا، اینان در زمره اصحابم بودند؟» پاسخ می‌آید که نمی‌دانی پس از رحلت تو چه کردند. چه بدعت‌ها پدید آوردند. اینان بی‌درنگ مرتد شدند و به جاهلیت و کفر بازگشتند[۵].

نکته دیگر در اهمیت این موضوع، هشدارهای پیامبر گرامی اسلامی(ص) است که می‌فرماید: «به خوش‌رفتاری با عترتم سفارش می‌کنم، و وعده‌گاه من و شما، حوض کوثر است»[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۴، ص۲۸۹ – ۲۹۰؛ ج۱۵، ص۴۳۳؛ ج۲۰، ص۴۹۱ - ۴۹۲؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، ج۸، ص۱۵۳ – ۱۵۷.
  2. خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۲۹۴، ح۲۸۰؛ احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ج۲، ص۶۶۱، ح۱۱۲۷؛ طبری، محب الدین ذخائر العقبی، ص۱۵۵.
  3. شیخ صدوق، الامالی، ص۱۱۶، ح۱۰۱؛ همو، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۹۴، ح۴۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۱۹، ح۵؛ ج۳۹، ص۲۱۱، ح۱؛ ج۴۰، ص۴، ح۷؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۳۱۰، ح۳۰۸؛ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۱۵، ص۳۰۹؛ ج۴، ص۱۰۱، ۱۰۷، ۲۷۰ – ۲۷۱.
  4. شیخ صدوق، الامالی، ص۴۱۱، ح۵۳۳؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۹، ص۹۳، ح۳.
  5. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۱۲۵۸ – ۱۲۶۰؛ مسلم نیشابوری، ابوالحسین، صحیح مسلم، ح۱۳۹۱، ۲۲۹۰، ۲۲۹۳، ۲۲۹۶، ۲۲۹۷.
  6. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۴۲ - ۳۴۳؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۴۳۸.
  7. مختاری، علی، مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۳۶۶.