حاجب: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به حجابت) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(←پانویس) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
# | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حاجب در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== مقدمه == | |||
حجابت، مشتق از "حجب" به معنای دربانی است و شخص دارای این سمت را [[حاجب]] می‌گفتند<ref>صبح الاعشی، ج۳، ص۲۷۳؛ لغت‌نامه دهخدا، ج۵، ص۸۷۰۴.</ref>. وظیفۀ [[حاجب]]، دادن اجازۀ ورود به [[مردم]]، نزد [[حاکم]] و [[خلیفه]] بود. این امر، جهت [[حفظ]] [[هیبت]] و [[شوکت]] [[حاکم]] صورت می‌گرفت. [[خلفای راشدین]]، حاجبی نداشتند و [[مردم]] بدون واسطه به حضور پذیرفته می‌شدند، ولی "[[معاویة بن ابی سفیان]]" نخستین بار، بنا به پیشنهاد "[[زیاد بن ابیه]]" آن را باب کرد و برای خود [[حاجب]] برگزید؛ تا جایی که حضور [[مردم]] نزد [[خلیفه]] طبقه‌بندی شده بود؛ به گونه‌ای که [[اهل]] [[خانواده]]، [[اهل]] سن، [[اهل]] [[ادب]] و [[فضل]] به ترتیب وارد می‌شدند. | |||
با این همه، چهارگروه در همه حال، اجازۀ ورود داشتند، از جمله: [[مؤذن]]، طارق اللیل (داروغه)، [[رسول]] [[ثغور]] (پیک مرزها) و صاحب طعام (متصدّی [[غذا]]). | |||
[[دولت بنی عباس]] [[ملاقات]] [[خلیفه]] با [[مردم]] را محدودتر کرد و جز در امور مهمّ، ملاقاتی صورت نمی‌گرفت و همواره میان [[مردم]] و [[خلیفه]]، دو دار وجود داشت: "دارالخاصه" و "دارالعامه"<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۲، ص۲۵۲؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۴؛ تاریخ بیهقی، کتاب المحاسن و المساوی، ج۱، ص۱۲۴.</ref>. [[ابن خلدون]] [[محدودیت]] مزبور را "[[حجاب]] ثانی" نامید<ref>مقدمه ابن خلدون، ص۲۹۰.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۷۷.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مدخل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۳۲
حاجب از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حاجب در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
حجابت، مشتق از "حجب" به معنای دربانی است و شخص دارای این سمت را حاجب می‌گفتند[۱]. وظیفۀ حاجب، دادن اجازۀ ورود به مردم، نزد حاکم و خلیفه بود. این امر، جهت حفظ هیبت و شوکت حاکم صورت می‌گرفت. خلفای راشدین، حاجبی نداشتند و مردم بدون واسطه به حضور پذیرفته می‌شدند، ولی "معاویة بن ابی سفیان" نخستین بار، بنا به پیشنهاد "زیاد بن ابیه" آن را باب کرد و برای خود حاجب برگزید؛ تا جایی که حضور مردم نزد خلیفه طبقه‌بندی شده بود؛ به گونه‌ای که اهل خانواده، اهل سن، اهل ادب و فضل به ترتیب وارد می‌شدند.
با این همه، چهارگروه در همه حال، اجازۀ ورود داشتند، از جمله: مؤذن، طارق اللیل (داروغه)، رسول ثغور (پیک مرزها) و صاحب طعام (متصدّی غذا). دولت بنی عباس ملاقات خلیفه با مردم را محدودتر کرد و جز در امور مهمّ، ملاقاتی صورت نمی‌گرفت و همواره میان مردم و خلیفه، دو دار وجود داشت: "دارالخاصه" و "دارالعامه"[۲]. ابن خلدون محدودیت مزبور را "حجاب ثانی" نامید[۳].[۴]
منابع
پانویس
- ↑ صبح الاعشی، ج۳، ص۲۷۳؛ لغت‌نامه دهخدا، ج۵، ص۸۷۰۴.
- ↑ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۲، ص۲۵۲؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۴؛ تاریخ بیهقی، کتاب المحاسن و المساوی، ج۱، ص۱۲۴.
- ↑ مقدمه ابن خلدون، ص۲۹۰.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۷۷.