دیوان الجند در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{ویرایش غیرنهایی}} +)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = دیوان الجند | |||
| عنوان مدخل = دیوان الجند | |||
| مداخل مرتبط = [[دیوان الجند در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
دیوان الجند، در [[مدینه]] توسط [[عمر]] - [[خلیفه دوم]] - تأسیس شد. این [[دیوان]] در ابتدا به “دیوان المسلمین” مشهور بود که [[اسامی]] مردان و [[رجال]]، در آن نوشته و مواجب آنها مشخّص می‌گردید؛ ولی بعدها [[اسامی]] جنگ‌جویان نیز به ترتیب [[شجاعت]] و [[میزان]] آسیب دیدگی آنان در [[جنگ]]، امتیازبندی و در آن به [[ثبت]] می‌رسید<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۷۰.</ref>. [[عمر]]، جنگ‌جویان را بر اساس [[قبایل]] درجه‌بندی می‌کرد؛ یعنی اگر جنگ‌جویان از [[عرب]] بودند، [[قبایل]] را بر حسب اصل و [[نسب]] و [[خویشاوندی]] به [[نبی]] {{صل}} امتیازبندی می‌نمود. برای مثال “عدنان” که [[نبوّت]] در آن شکل گرفت، مقدم بر “قحطان” بود و از عدنان [[قبیله]] “مضر” و از [[مضر]] [[قبیله]] “قریش” و از میان [[قریش]] هم “بنی هاشم” مقدم بود. | |||
در زمان [[پیامبر]] {{صل}} [[سپاهیان]]، مقرری معینی نداشتند و فقط سهم خود را از [[غنایم]] [[جنگی]] و درآمد [[خراج]]، به طور مساوی دریافت می‌کردند<ref>{{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}} «و اگر به خداوند و به آنچه بر بنده خویش، روز بازشناخت درستی از نادرستی (در جنگ بدر)، روز رویارویی آن دو گروه (مسلمان و مشرک) فرو فرستادیم ایمان دارید بدانید که آنچه غنیمت گرفته‌اید از هرچه باشد یک پنجم آن از آن خداوند و فرستاده او و خویشاوند (وی) و یتیمان و بینوایان و ماندگان در راه (از خاندان او) است و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره انفال، آیه ۴۱. ر. ک: انفال و خمس.</ref>. [[ابوبکر]] - [[خلیفه اول]] - نیز بر همین رویه عمل می‌کرد. دیوان الجند بعدها به “الدیوان” [[تغییر]] نام یافت<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۷۰؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۲۰۳.</ref>. امروزه، رسم بر آن است که کشورهای درگیر [[جنگ]]، جهت رسیدگی به امور [[نظامیان]] و آسیب دیدگان [[جنگی]]، نهادهای مستقلی را به این امر اختصاص می‌دهند<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۰۹.</ref>. | |||
در زمان [[پیامبر]]{{صل}} [[سپاهیان]]، مقرری معینی نداشتند و فقط سهم خود را از [[غنایم]] [[جنگی]] و درآمد [[خراج]]، به طور مساوی دریافت می‌کردند<ref>{{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}} «و اگر به خداوند و به آنچه بر بنده خویش، روز بازشناخت درستی از نادرستی (در جنگ بدر)، روز رویارویی آن دو گروه (مسلمان و مشرک) فرو فرستادیم ایمان دارید بدانید که آنچه غنیمت گرفته‌اید از هرچه باشد یک پنجم آن از آن خداوند و فرستاده او و خویشاوند (وی) و یتیمان و بینوایان و ماندگان در راه (از خاندان او) است و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره انفال، آیه ۴۱. ر.ک: انفال و خمس.</ref>. [[ابوبکر]] - [[خلیفه اول]] - نیز بر همین رویه عمل می‌کرد. دیوان الجند بعدها به “الدیوان” [[تغییر]] نام یافت<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۷۰؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۲۰۳.</ref>. امروزه، رسم بر آن است که کشورهای درگیر [[جنگ]]، جهت رسیدگی به امور [[نظامیان]] و آسیب دیدگان [[جنگی]]، نهادهای مستقلی را به این امر اختصاص می‌دهند<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۰۹.</ref>. | |||
== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{ | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
[[رده:اصطلاحات سیاسی]] | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۰۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث دیوان الجند است. دیوان الجند از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دیوان الجند در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
دیوان الجند، در مدینه توسط عمر - خلیفه دوم - تأسیس شد. این دیوان در ابتدا به “دیوان المسلمین” مشهور بود که اسامی مردان و رجال، در آن نوشته و مواجب آنها مشخّص می‌گردید؛ ولی بعدها اسامی جنگ‌جویان نیز به ترتیب شجاعت و میزان آسیب دیدگی آنان در جنگ، امتیازبندی و در آن به ثبت می‌رسید[۱]. عمر، جنگ‌جویان را بر اساس قبایل درجه‌بندی می‌کرد؛ یعنی اگر جنگ‌جویان از عرب بودند، قبایل را بر حسب اصل و نسب و خویشاوندی به نبی (ص) امتیازبندی می‌نمود. برای مثال “عدنان” که نبوّت در آن شکل گرفت، مقدم بر “قحطان” بود و از عدنان قبیله “مضر” و از مضر قبیله “قریش” و از میان قریش هم “بنی هاشم” مقدم بود.
در زمان پیامبر (ص) سپاهیان، مقرری معینی نداشتند و فقط سهم خود را از غنایم جنگی و درآمد خراج، به طور مساوی دریافت می‌کردند[۲]. ابوبکر - خلیفه اول - نیز بر همین رویه عمل می‌کرد. دیوان الجند بعدها به “الدیوان” تغییر نام یافت[۳]. امروزه، رسم بر آن است که کشورهای درگیر جنگ، جهت رسیدگی به امور نظامیان و آسیب دیدگان جنگی، نهادهای مستقلی را به این امر اختصاص می‌دهند[۴].
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۷۰.
- ↑ ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾ «و اگر به خداوند و به آنچه بر بنده خویش، روز بازشناخت درستی از نادرستی (در جنگ بدر)، روز رویارویی آن دو گروه (مسلمان و مشرک) فرو فرستادیم ایمان دارید بدانید که آنچه غنیمت گرفته‌اید از هرچه باشد یک پنجم آن از آن خداوند و فرستاده او و خویشاوند (وی) و یتیمان و بینوایان و ماندگان در راه (از خاندان او) است و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره انفال، آیه ۴۱. ر. ک: انفال و خمس.
- ↑ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۷۰؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۲۰۳.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۰۹.