عبدالله بن عروه خثعمی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۵

آشنایی اجمالی

او از اعوان و انصار عمر بن سعد در واقعه کربلا بود. از او در منابع به عنوان قاتل جعفر بن عقیل یاد شده است^[۱]. در روایتی، او قاتل عبدالرحمن بن عقیل نیز دانسته شده است^[۲].^[۳]

نام او در برخی منابع دیگر «عروة بن عبدالله خثعمی» ذکر شده است. در این منابع آورده‌اند: بعد از ظهر روز عاشورا، تیر بشر بن خوط همدانی بر گلوگاه جعفر بن عقیل بن ابی طالب نشست و عروة بن عبدالله خثعمی او را به قتل رساند. اگر چه در زیارت ناحیه مقدسه نام قاتل او بشر بن خوط همدانی ذکر شده‌ است، اما بنا به نقلی دیگر عروة بن عبدالله خثعمی قاتل جعفر بن عقیل بن ابی طالب بود^[۴].^[۵]

او ادعا می‌کرد که در روز عاشورا دوازده تیر به سوی امام (ع) و یارانش پرتاب کرده است.^[۶] از این‌رو پس از روی کار آمدن مختار ثقفی در کوفه، او دستور تعقیب و مجازات عبدالله بن عروه خثعمی را صادر کرد. اما عبدالله بن عروه خثعمی موفق شد که از دست مأموران حکومتی بگریزد و به مصعب بن زبیر در بصره ملحق شود. مختار ثقفی دستور داد تا خانه‌اش را ویران کردند^[۷].^[۸]

عبدالله بن عروه یا عروة بن عبدالله

تشخیص یقینی اینکه «عبدالله بن عروه خثعمی» صحیح است یا «عروة بن عبدالله خثعمی» مشکل است. از عبارت «ابوالفرج اصفهانی» در «مقاتل الطالبیین» ‌ که پس از ذکر نام جعفر بن عقیل آورده: قتله عروه بن عبدالله الخثعمی فیما رویناه عن ابی جعفر بن علی بن الحسین و عن حمید بن مسلم، چنین برمی‌آید که این اختلاف روایت در سده‌های نخستین هم بوده و ابوالفرج با استناد و اعتماد به راویان فوق، نام «عروة بن عبدالله» را برگزیده است. اما از آنجا که غالب منابع شیعه و اهل سنت از «عبدالله بن عروه» به عنوان قاتل جعفر بن عقیل نام برده‌اند، شاید بتوان مؤیّدی بر ترجیح نام «عبدالله بن عروه» بر نام «عروه بن عبدالله» قرار داد. به‌علاوه اینکه تمام منابعی که به خبر تعقیب قاتلان کربلا توسط مختار ثقفی پرداخته‌اند، به نام «عبدالله بن عروه خثعمی» به عنوان کسی که دوازده تیر به سوی شهدای کربلا پرتاب کرده است ^[۹] اشاره کرده‌اند نه «عروه بن عبدالله»^[۱۰].^[۱۱]

جستارهای وابسته

جعفر بن عقیل (شهید)
عبدالرحمن بن عقیل (شهید)

منابع

پانویس

↑ البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۰ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۷۵.
↑ الدینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود؛ الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷ و ابن‌شهرآشوب؛ مناقب آل ابی طالب، قم، [[علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۶.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه.
↑ ر. ک: الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری، ج۵، ص۱۰۵؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۶۹؛ مقاتل الطالبین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، چاپ احمد صفر، قاهره: ۱۳۶۸ قمری/ ۱۹۴۱ میلادی، ص۹۷.
↑ محمدزاده، مرضیه، دوزخیان جاوید، ص۲۰۸-۲۰۹.
↑ الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.
↑ الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه.
↑ نقل است که جعفر هم به‌واسطه اصابت تیر به قلبش به شهادت رسیده است؛ بلاذری، ج۳، ۲۰۰.
↑ طبری، ج۶، ص۶۵؛ الکامل، ج۴، ص۲۴۴.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[1] البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۰ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۷۵.

[2] الدینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود؛ الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷ و ابن‌شهرآشوب؛ مناقب آل ابی طالب، قم، [[علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۶.

[3] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه.

[4] ر. ک: الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری، ج۵، ص۱۰۵؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۶۹؛ مقاتل الطالبین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، چاپ احمد صفر، قاهره: ۱۳۶۸ قمری/ ۱۹۴۱ میلادی، ص۹۷.

[5] محمدزاده، مرضیه، دوزخیان جاوید، ص۲۰۸-۲۰۹.

[6] الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.

[7] الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.

[8] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه.

[9] نقل است که جعفر هم به‌واسطه اصابت تیر به قلبش به شهادت رسیده است؛ بلاذری، ج۳، ۲۰۰.

[10] طبری، ج۶، ص۶۵؛ الکامل، ج۴، ص۲۴۴.

[11] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عبدالله بن عروه خثعمی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+== آشنایی اجمالی ==
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+او از اعوان و [[انصار عمر بن سعد]] در [[واقعه کربلا]] بود. از او در منابع به عنوان [[قاتل]] [[جعفر بن عقیل]] یاد شده است<ref>البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۰ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۷۵.</ref>. در روایتی، او قاتل [[عبدالرحمن بن عقیل]] نیز دانسته شده است<ref>الدینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود؛ الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷ و ابن‌شهرآشوب؛ مناقب آل ابی طالب، قم، [[علامه، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۶.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [http://pajoohe.ir/%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B98__a-44552.aspx مقاله «قاتلان امام حسین {{ع}}، ش۸»، پایگاه پژوهه].</ref>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عبدالله بن عروه خثعمی در تاریخ اسلامی]] - [[عبدالله بن عروه خثعمی در معارف و سیره حسینی]]</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+نام او در برخی منابع دیگر «عروة بن عبدالله خثعمی» ذکر شده است. در این منابع آورده‌اند: بعد از ظهر [[روز عاشورا]]، تیر [[بشر بن خوط همدانی]] بر گلوگاه جعفر بن عقیل بن ابی طالب نشست و [[عروة بن عبدالله خثعمی]] او را به قتل رساند. اگر چه در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نام قاتل او [[بشر بن خوط همدانی]] ذکر شده‌ است، اما بنا به [[نقلی]] دیگر عروة بن عبدالله خثعمی قاتل [[جعفر بن عقیل بن ابی طالب]] بود<ref>ر. ک: الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری، ج۵، ص۱۰۵؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی، ج۵، ص۴۶۹؛ مقاتل الطالبین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، چاپ احمد صفر، قاهره: ۱۳۶۸ قمری/ ۱۹۴۱ میلادی، ص۹۷.</ref>.<ref>[[مرضیه محمدزاده|محمدزاده، مرضیه]]، [[دوزخیان جاوید (کتاب)|دوزخیان جاوید]]، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref>
-او از اعوان و [[انصار]] [[عمر بن سعد]] در [[واقعه کربلا]] بود. از او در منابع به عنوان [[قاتل]] [[جعفر بن عقیل]] یاد شده است.<ref>البلاذری، [[احمد بن یحیی]]؛ [[انساب الاشراف]]، تحقیق [[محمد باقر محمودی]]، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۲۰۰ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۷۵.</ref> در روایتی، او قاتل [[عبدالرحمن بن عقیل]] نیز دانسته شده است.<ref>الدینوری، [[ابوحنیفه]] [[احمد]] بن [[داوود]]؛ الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم [[عامر]] مراجعه [[جمال]] الدین شیال، [[قم]]، منشورات [[رضی]]، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۷ و ابن‌شهرآشوب؛ [[مناقب]] [[آل]] ابیطالب، قم، [[علامه]]، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۶.</ref>
-او ادعا می‌کرد که در [[روز عاشورا]] [[دوازده]] تیر به سوی [[امام]]{{ع}} و یارانش پرتاب کرده است.<ref>الطبری، [[محمد بن جریر]]؛ [[تاریخ]] الأمم و الملوک([[تاریخ]] الطبری)، تحقیق [[محمد]] [[ابوالفضل]] [[ابراهیم]]، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.</ref> از این‌رو پس از روی کار آمدن [[مختار ثقفی]] در [[کوفه]]، او [[دستور]] تعقیب و [[مجازات]] عبدالله بن عروه خثعمی را صادر کرد. اما عبدالله بن عروه خثعمی موفق شد که از دست مأموران [[حکومتی]] بگریزد و به [[مصعب بن زبیر]] در [[بصره]] ملحق شود. مختار ثقفی دستور داد تا خانه‌اش را ویران کردند.<ref>الطبری، [[محمد بن جریر]]؛ [[تاریخ]] الأمم و الملوک([[تاریخ]] الطبری)، تحقیق [[محمد]] [[ابوالفضل]] [[ابراهیم]]، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [http://pajoohe.ir/%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B98__a-44552.aspx مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه].</ref>
+او ادعا می‌کرد که در روز عاشورا دوازده تیر به سوی [[امام حسین|امام]] {{ع}} و یارانش پرتاب کرده است.<ref>الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.</ref> از این‌رو پس از روی کار آمدن [[مختار ثقفی]] در [[کوفه]]، او [[دستور]] تعقیب و [[مجازات]] عبدالله بن عروه خثعمی را صادر کرد. اما عبدالله بن عروه خثعمی موفق شد که از دست مأموران [[حکومتی]] بگریزد و به [[مصعب بن زبیر]] در [[بصره]] ملحق شود. مختار ثقفی دستور داد تا خانه‌اش را ویران کردند<ref>الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷، ج۶، ص۶۵ و ابن‌اثیر؛ اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹، ج۴، ص۲۴۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [http://pajoohe.ir/%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B98__a-44552.aspx مقاله «قاتلان امام حسین {{ع}}، ش۸»، پایگاه پژوهه].</ref>
-==جستارهای وابسته==
+== عبدالله بن عروه یا عروة بن عبدالله ==
-*[[جعفر بن عقیل]] (شهید)
+تشخیص یقینی اینکه «عبدالله بن عروه خثعمی» صحیح است یا «[[عروة بن عبدالله خثعمی]]» مشکل است. از عبارت «[[ابوالفرج اصفهانی]]» در «[[مقاتل الطالبیین]]» ‌ که پس از [[ذکر]] نام [[جعفر بن عقیل]] آورده: {{عربی|قتله عروه بن عبدالله الخثعمی فیما رویناه عن ابی جعفر بن علی بن الحسین و عن حمید بن مسلم}}، چنین برمی‌آید که این [[اختلاف]] [[روایت]] در سده‌های نخستین هم بوده و [[ابوالفرج]] با استناد و [[اعتماد]] به [[راویان]] فوق، نام «[[عروة بن عبدالله]]» را [[برگزیده]] است. اما از آنجا که [[غالب]] [[منابع شیعه]] و [[اهل سنت]] از «[[عبدالله بن عروه]]» به عنوان [[قاتل]] جعفر بن عقیل نام برده‌اند، شاید بتوان مؤیّدی بر ترجیح نام «عبدالله بن عروه» بر نام «[[عروه بن عبدالله]]» قرار داد. به‌علاوه اینکه تمام منابعی که به [[خبر]] تعقیب [[قاتلان کربلا]] توسط [[مختار ثقفی]] پرداخته‌اند، به نام «عبدالله بن عروه خثعمی» به عنوان کسی که [[دوازده]] تیر به سوی [[شهدای کربلا]] پرتاب کرده است <ref>[[نقل]] است که [[جعفر]] هم به‌واسطه اصابت تیر به قلبش به [[شهادت]] رسیده است؛ بلاذری، ج۳، ۲۰۰.</ref> اشاره کرده‌اند نه «عروه بن عبدالله»<ref>طبری، ج۶، ص۶۵؛ الکامل، ج۴، ص۲۴۴. </ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
-*[[عبدالرحمن بن عقیل]] (شهید)
-==منابع==
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[جعفر بن عقیل]] (شهید)
+* [[عبدالرحمن بن عقیل]] (شهید)
+{{پایان مدخل وابسته}}
+== منابع ==
 {{منابع}}
 # [[پرونده:13681302.jpg|22px]] [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [http://pajoohe.ir/%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B98__a-44552.aspx '''مقاله «قاتلان امام حسین (ع)، ش۸»، پایگاه پژوهه]'''
+# [[پرونده:87443.jpg|22px]] [[مرضیه محمدزاده|محمدزاده، مرضیه]]، [[دوزخیان جاوید (کتاب)|'''دوزخیان جاوید''']]
 {{پایان منابع}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-{{قاتلان امام حسین}}
-[[رده:عبدالله بن عروه خثعمی]]
+[[رده:قاتلان امام حسین]]
-[[رده:مدخل]]
+[[رده:اعلام]]