ضحاک بن مزاحم هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

(تغییرمسیر به ضحاک حذف شد)
برچسب: تغییرمسیر حذف شد
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = اصحاب امام سجاد
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[ضحاک بن مزاحم هلالی در تاریخ اسلامی]]</div>
| عنوان مدخل =
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| مداخل مرتبط = [[ضحاک بن مزاحم هلالی در علوم قرآنی]] - [[ضحاک بن مزاحم هلالی در تراجم و رجال]]
 
| پرسش مرتبط  =  
==مقدمه==
}}
ضحاک بن مزاحم هلالی، [[ابو القاسم]] [[خراسانی]] مفسری توانا بود و از [[تابعان]] بزرگ به ویژه [[سعید بن جبیر]] [[روایت]] کرده است. او در [[تفسیر]]، بسیار تواناست و آراء [[استوار]] و بی‌مانندی دارد؛ چنان که [[ابن کثیر]] در تفسیر واژه «ترائب» از وی روایت کرده و این کلمه را به استخوان‌های جفت در [[بدن]] از جمله دو استخوان بالای رستنگاه مو، میان دو ران معنا و به این وسیله معضلی را حل کرده است. <ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص۴۹۸. نیز ر. ک: التمهید، ج ۶، ص۶۲.</ref>
== آشنایی اجمالی ==
 
ابوالقاسم [[ضحاک بن مزاحم]] بن یزید هلالی [[کوفی]] [[خراسانی]] بلخی تبار او از [[کوفه]] بودند<ref>رجال الطوسی ۹۴.</ref>، ولی ضحاک در بلخ می‌‌زیست<ref>التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.</ref> و یکی از [[اصحاب امام سجاد]]{{ع}} به شمار می‌‌رفت<ref>رجال الطوسی ۹۴.</ref>. [[تفسیر]] را نزد [[سعید بن جبیر]] در [[ری]] فرا گرفت<ref>الثقات ۶/۴۸۰.</ref>. برخی از ارباب رجال گفته‌اند که او [[حضرت علی]]{{ع}} را دیده و از آن حضرت [[حدیث]] آموخته<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.</ref> و از افرادی چون [[ابن عباس]] و [[ابوسعید خدری]] نیز حدیث نقل کرده است<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.</ref>. وی از راویان موثق و [[امین]]<ref>تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref> و از [[فقها]]<ref>الوافی ۱۶/۳۵۹.</ref> و [[مفسران]] برجسته<ref>معجم المفسرین ۱/۲۳۷.</ref> بوده و در روستای بروقان بلخ [[تعلیم و تربیت]] قریب سه هزار کودک را بر عهده داشت<ref> تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref>. برای مدتی در سمرقند و بخارا نیز اقامت داشت<ref>التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.</ref>. راویانی چون بزیع بن عبدالله لحّام و [[اسماعیل بن ابی خالد]] از وی [[روایت]] کرده‌اند<ref>تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref>. برخی از ارباب رجال اهل سنت او را توثیق، و برخی تضعیف نموده‌اند<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.</ref>. هلالی در سال ۱۰۵ه‍ درگذشت<ref>الثقات ۶/۴۸۰.</ref>. در [[تاریخ]] وفاتش [[اختلاف]] است. اثر [[علمی]] او [[تفسیر القرآن]] می‌‌باشد<ref>کشف الظنون ۱/۴۵۲ مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲]]، ص۴۰۸.</ref>
او دارای دو [[تفسیر کبیر]] و صغیر است که هر دو، [[مرجع]] تفاسیری همچون [[طبری]] و [[طبرسی]] قرار گرفته است. ضحاک از [[اصحاب]] [[امام زین العابدین]]{{ع}} شمرده می‌شود.
شرح حال او به هنگام بیان اسناد [[تفسیری]] منسوب به [[ابن عباس]] (سند ششم) آورده شد.<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|تفسیر و مفسران]]، ص۴۱۳-۴۱۴.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[مفسران اهل سنت]]
* [[مفسران اهل سنت]]
* [[تفسیر ضحاک]]
{{پایان مدخل وابسته}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:IM009680.jpg|22px]] [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|'''تفسیر و مفسران''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۲: خط ۲۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:اصحاب امام سجاد]]
[[رده:ضحاک]]
[[رده:مفسران]]
[[رده:مفسران طبقه دوم]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۹

آشنایی اجمالی

ابوالقاسم ضحاک بن مزاحم بن یزید هلالی کوفی خراسانی بلخی تبار او از کوفه بودند[۱]، ولی ضحاک در بلخ می‌‌زیست[۲] و یکی از اصحاب امام سجاد(ع) به شمار می‌‌رفت[۳]. تفسیر را نزد سعید بن جبیر در ری فرا گرفت[۴]. برخی از ارباب رجال گفته‌اند که او حضرت علی(ع) را دیده و از آن حضرت حدیث آموخته[۵] و از افرادی چون ابن عباس و ابوسعید خدری نیز حدیث نقل کرده است[۶]. وی از راویان موثق و امین[۷] و از فقها[۸] و مفسران برجسته[۹] بوده و در روستای بروقان بلخ تعلیم و تربیت قریب سه هزار کودک را بر عهده داشت[۱۰]. برای مدتی در سمرقند و بخارا نیز اقامت داشت[۱۱]. راویانی چون بزیع بن عبدالله لحّام و اسماعیل بن ابی خالد از وی روایت کرده‌اند[۱۲]. برخی از ارباب رجال اهل سنت او را توثیق، و برخی تضعیف نموده‌اند[۱۳]. هلالی در سال ۱۰۵ه‍ درگذشت[۱۴]. در تاریخ وفاتش اختلاف است. اثر علمی او تفسیر القرآن می‌‌باشد[۱۵].[۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1.   جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲

پانویس

  1. رجال الطوسی ۹۴.
  2. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  3. رجال الطوسی ۹۴.
  4. الثقات ۶/۴۸۰.
  5. مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  6. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  7. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  8. الوافی ۱۶/۳۵۹.
  9. معجم المفسرین ۱/۲۳۷.
  10. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  11. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  12. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  13. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  14. الثقات ۶/۴۸۰.
  15. کشف الظنون ۱/۴۵۲ مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  16. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲، ص۴۰۸.