ام‌ورقه در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== * +==منابع== {{منابع}} * )) |
جز (جایگزینی متن - 'جمع آوری' به 'جمع‌آوری') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = ام‌ورقه | |||
| عنوان مدخل = [[ام‌ورقه]] | |||
| مداخل مرتبط = [[ام‌ورقه در تراجم و رجال]] - [[ام‌ورقه در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
او دختر [[عبدالله بن حارث]](الحرث)<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.</ref> بن عویمر (عویم)<ref>. الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.</ref> بن نوفل [[انصاری]] است<ref>.اسد الغابه، ابن اثیر ۴۰۸۶؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و حلیة الأولیاء، ابو نعیم اصفهانی، ج۲، ص۶۳.</ref>. [[پیامبر اسلام]]{{صل}} با او به [[احترام]] [[رفتار]] می‌کرد و هر [[جمعه]]<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.</ref> برای [[دیدار]] با او به منزلش می‌رفت<ref>.الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳.</ref>. [[ام ورقه]] از [[پیامبر]]{{صل}} درخواست کرد تا برای خود مؤذنی قرار دهد و با [[اهل]] خانه‌اش به [[جماعت]] [[نماز]] بخواند. [[پیامبر]]{{صل}} هم اجازه فرمود<ref>.المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹ و اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸.</ref>. | او دختر [[عبدالله بن حارث]](الحرث)<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.</ref> بن عویمر (عویم)<ref>. الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.</ref> بن نوفل [[انصاری]] است<ref>.اسد الغابه، ابن اثیر ۴۰۸۶؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و حلیة الأولیاء، ابو نعیم اصفهانی، ج۲، ص۶۳.</ref>. [[پیامبر اسلام]] {{صل}} با او به [[احترام]] [[رفتار]] می‌کرد و هر [[جمعه]]<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.</ref> برای [[دیدار]] با او به منزلش می‌رفت<ref>.الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳.</ref>. [[ام ورقه]] از [[پیامبر]] {{صل}} درخواست کرد تا برای خود مؤذنی قرار دهد و با [[اهل]] خانه‌اش به [[جماعت]] [[نماز]] بخواند. [[پیامبر]] {{صل}} هم اجازه فرمود<ref>.المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹ و اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸.</ref>. | ||
[[ام ورقه]] [[قرآن]] را | [[ام ورقه]] [[قرآن]] را جمع‌آوری کرده بود و همواره [[قرآن]] می‌خواند<ref>.الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۱، ص۱۴۲.</ref> و [[پیامبر]] {{صل}} به او [[لقب]] شهیده داده بود و هرگاه می‌خواست او را [[ملاقات]] کند به اصحابش می‌فرمود: "ما را به دیدن شهیده ببرید"<ref>.الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و المنتظم، ابن جوزی، ج۴، ص۳۰۵.</ref>. | ||
[[لقب]] شهیده به این خاطر به او داده شد که او در [[جنگ بدر]] نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمد و گفت: "اجازه بدهید من هم در [[جنگ]] همراه شما باشم تا از [[بیماران]] [[پرستاری]] و مجروحان را مداوا کنم<ref>.الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴.</ref> شاید [[خداوند]] [[شهادت]] را به من [[هدیه]] فرماید. [[پیامبر]]{{صل}} به او فرمود: "در خانه‌ات بمان، همانا [[خداوند]] [[شهادت]] را به تو [[هدیه]] می‌فرماید و تو شهیده هستی" و همین‌گونه هم شد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.</ref>. | [[لقب]] شهیده به این خاطر به او داده شد که او در [[جنگ بدر]] نزد [[رسول خدا]] {{صل}} آمد و گفت: "اجازه بدهید من هم در [[جنگ]] همراه شما باشم تا از [[بیماران]] [[پرستاری]] و مجروحان را مداوا کنم<ref>.الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴.</ref> شاید [[خداوند]] [[شهادت]] را به من [[هدیه]] فرماید. [[پیامبر]] {{صل}} به او فرمود: "در خانه‌ات بمان، همانا [[خداوند]] [[شهادت]] را به تو [[هدیه]] می‌فرماید و تو شهیده هستی" و همین‌گونه هم شد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.</ref>. | ||
[[ام ورقه]] [[غلام]] و کنیزی داشت و ایشان را [[تدبیر]] کرده بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و (تدبیر یعنی اینکه شخصی به غلام یا کنیز خود بگوید پس از مردن من آزاد هستی و شرط آزادی غلام و کنیز، مردن صاحب آنها باشد.) شرایع الاسلام، محقق حلی، ج۲، ص۶۶۹.</ref>. چون [[آزادی]] آنها به [[مرگ]] [[ام ورقه]] مشروط بود؛ برای آنکه زودتر [[آزاد]] شوند، در زمان [[خلافت عمر]] شبی [[ام ورقه]] را در گلیمی پیچیده و او را کشتند و سپس فرار کردند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹.</ref>. | [[ام ورقه]] [[غلام]] و کنیزی داشت و ایشان را [[تدبیر]] کرده بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و (تدبیر یعنی اینکه شخصی به غلام یا کنیز خود بگوید پس از مردن من آزاد هستی و شرط آزادی غلام و کنیز، مردن صاحب آنها باشد.) شرایع الاسلام، محقق حلی، ج۲، ص۶۶۹.</ref>. چون [[آزادی]] آنها به [[مرگ]] [[ام ورقه]] مشروط بود؛ برای آنکه زودتر [[آزاد]] شوند، در زمان [[خلافت عمر]] شبی [[ام ورقه]] را در گلیمی پیچیده و او را کشتند و سپس فرار کردند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹.</ref>. | ||
صبح، همسایه‌های [[ام ورقه]] صدای [[قرآن]] خواندن او را نشنیدند، پس از جستجو او را در حالی که کشته شده بود، یافتند. خبر کشته شدن [[ام ورقه]] به دست [[غلام]] و کنیزش به [[عمر]] رسید. [[عمر]] گفت: "پیامبر{{صل}} به [[دیدار]] [[ام ورقه]] می‌رفت و می‌فرمود:"برویم شهیده را ببینیم"، اکنون کسی به آن دو [[پناه]] ندهد و هر کس آن دو را یافت، تحویل دهد". سپس آن دو را پس از [[دستگیری]] و [[محاکمه]] به دار آویختند و این دو نفر اولین کسانی بودند که در [[شهر مدینه]] به دار آویخته شدند<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref> | صبح، همسایه‌های [[ام ورقه]] صدای [[قرآن]] خواندن او را نشنیدند، پس از جستجو او را در حالی که کشته شده بود، یافتند. خبر کشته شدن [[ام ورقه]] به دست [[غلام]] و کنیزش به [[عمر]] رسید. [[عمر]] گفت: "پیامبر {{صل}} به [[دیدار]] [[ام ورقه]] می‌رفت و می‌فرمود:"برویم شهیده را ببینیم"، اکنون کسی به آن دو [[پناه]] ندهد و هر کس آن دو را یافت، تحویل دهد". سپس آن دو را پس از [[دستگیری]] و [[محاکمه]] به دار آویختند و این دو نفر اولین کسانی بودند که در [[شهر مدینه]] به دار آویخته شدند<ref>.مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref><ref>[[عبدالرضا رضایی|رضایی، عبدالرضا]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ص ۴۵۴.</ref> | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* [[پرونده:1100352.jpg|22px]] [[عبدالرضا رضایی|رضایی، عبدالرضا]]، [[ام‌ورقه (مقاله)|مقاله «ام‌ورقه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳''']] | * [[پرونده:1100352.jpg|22px]] [[عبدالرضا رضایی|رضایی، عبدالرضا]]، [[ام‌ورقه (مقاله)|مقاله «ام‌ورقه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:ام‌ورقه]] | [[رده:ام‌ورقه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۱۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ام‌ورقه است. ام‌ورقه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ام‌ورقه در تراجم و رجال - ام‌ورقه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
او دختر عبدالله بن حارث(الحرث)[۱] بن عویمر (عویم)[۲] بن نوفل انصاری است[۳]. پیامبر اسلام (ص) با او به احترام رفتار می‌کرد و هر جمعه[۴] برای دیدار با او به منزلش می‌رفت[۵]. ام ورقه از پیامبر (ص) درخواست کرد تا برای خود مؤذنی قرار دهد و با اهل خانه‌اش به جماعت نماز بخواند. پیامبر (ص) هم اجازه فرمود[۶].
ام ورقه قرآن را جمع‌آوری کرده بود و همواره قرآن می‌خواند[۷] و پیامبر (ص) به او لقب شهیده داده بود و هرگاه می‌خواست او را ملاقات کند به اصحابش می‌فرمود: "ما را به دیدن شهیده ببرید"[۸].
لقب شهیده به این خاطر به او داده شد که او در جنگ بدر نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: "اجازه بدهید من هم در جنگ همراه شما باشم تا از بیماران پرستاری و مجروحان را مداوا کنم[۹] شاید خداوند شهادت را به من هدیه فرماید. پیامبر (ص) به او فرمود: "در خانه‌ات بمان، همانا خداوند شهادت را به تو هدیه می‌فرماید و تو شهیده هستی" و همین‌گونه هم شد[۱۰].
ام ورقه غلام و کنیزی داشت و ایشان را تدبیر کرده بود[۱۱]. چون آزادی آنها به مرگ ام ورقه مشروط بود؛ برای آنکه زودتر آزاد شوند، در زمان خلافت عمر شبی ام ورقه را در گلیمی پیچیده و او را کشتند و سپس فرار کردند[۱۲].
صبح، همسایه‌های ام ورقه صدای قرآن خواندن او را نشنیدند، پس از جستجو او را در حالی که کشته شده بود، یافتند. خبر کشته شدن ام ورقه به دست غلام و کنیزش به عمر رسید. عمر گفت: "پیامبر (ص) به دیدار ام ورقه می‌رفت و می‌فرمود:"برویم شهیده را ببینیم"، اکنون کسی به آن دو پناه ندهد و هر کس آن دو را یافت، تحویل دهد". سپس آن دو را پس از دستگیری و محاکمه به دار آویختند و این دو نفر اولین کسانی بودند که در شهر مدینه به دار آویخته شدند[۱۳][۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ .مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.
- ↑ . الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.
- ↑ .اسد الغابه، ابن اثیر ۴۰۸۶؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و حلیة الأولیاء، ابو نعیم اصفهانی، ج۲، ص۶۳.
- ↑ .مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵.
- ↑ .الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳.
- ↑ .المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹ و اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸.
- ↑ .الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۱، ص۱۴۲.
- ↑ .الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹؛ تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و المنتظم، ابن جوزی، ج۴، ص۳۰۵.
- ↑ .الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴.
- ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۵۱۹.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷ و تهذیب الکمال، مزی، ج۲۲، ص۴۹۳ و (تدبیر یعنی اینکه شخصی به غلام یا کنیز خود بگوید پس از مردن من آزاد هستی و شرط آزادی غلام و کنیز، مردن صاحب آنها باشد.) شرایع الاسلام، محقق حلی، ج۲، ص۶۶۹.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۴۵۷؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۴۸۹.
- ↑ .مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۰۵؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۶، ص۴۰۸ و المعجم الکبیر، طبرانی، ج۲۵، ص۱۳۴-۱۳۵.
- ↑ رضایی، عبدالرضا، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ص ۴۵۴.