قسط در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[فقه سیاسی (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی]] | ||
| تصویر = 110062.jpg | |||
| تصویر | | نمایه وابسته = [[کلیاتی از فقه سیاسی (نمایه)|کلیاتی از فقه سیاسی]] | ||
| مدخل اصلی = [[قسط در لغت]] | |||
| نمایه وابسته | | موضوعات وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۱ | ||
| موضوعات وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''قسط در لغت و اصطلاح به چه معناست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود. | '''قسط در لغت و اصطلاح به چه معناست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود. | ||
== | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:13681332.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[سید کاظم سیدباقری]]]] | |||
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید کاظم سیدباقری]]''' در کتاب ''«[[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«“قسط” در لغت به معنای، [[میزان]]، سهم و نصیب می‌باشد. وقتی که به باب تفعیل می‌رود نیز این معنا [[حفظ]] می‌گردد، گفته می‌شود {{عربی|تقسطوا الشيء بينهم}} که به معنای تقسیم به [[عدل]] و [[برابری]] است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۸۶.</ref>؛ همچنین [[قسط]] به معنای آن است که [[حق]] کسی را به دیگری ندهند و [[تبعیض]] روا ندارند<ref>ر.ک: جعفر شریعتمداری، شرح و تفسیر لغات قرآن، ج۳، ص۱۲۰.</ref>. در تفاوت میان [[عدل و قسط]]، آمده است که قسط به عدل آشکار و ظاهر گفته می‌شود، اما عدل، گاهی ممکن است که به صورت پنهانی نیز محقق گردد<ref>ابوهلال عسکری، معجم الفروق اللغویة، ص۴۲۸.</ref>. [[عدالت]] به آن است که [[انسان]]، حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش آن است که [[ستم]] کند و [[حقوق]] افراد را از آنان دریغ دارد، “قسط” مفهومش آن است که حق کسی را به دیگری ندهند و تبعیض روا ندارند و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری دهند<ref>جعفر شریعتمداری، شرح و تفسیر لغات قرآن، ج۳، ص۱۲۰.</ref>. “قسط” از واژگان متضاد است، در لغت آمده که “قسط”، یعنی گرفتن سهم دیگری که به معنای ستم است، گفته می‌شود: {{عربی|قَسَط الرّجل}}، هنگامی که ستم می‌کند؛ اما اگر گفته شود: {{عربی|أقْسَطَ}}؛ هنگامی است که فرد، عدل ورزد؛ در [[قرآن کریم]] هر دو معنا به کار رفته است: {{متن قرآن|وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا}}<ref>«و اما رویگردانان از راه درست، هیزم دوزخ‌اند» سوره جن، آیه ۱۵.</ref>. | |||
در معنای عدالت فرمود: {{متن قرآن|وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ}}<ref>«و دادگری ورزید که خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>. و {{عربی|قسطاس}} برگرفته از “قسط”، به معنای میزان است و از آن به عدالت تعبیر می‌شود، آن‌گونه که از “میزان” چنین تعبیر می‌شود<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۷۰.</ref>؛ لذا فرمود: {{متن قرآن|وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ}}<ref>«و با ترازوی درست وزن کنید» سوره اسراء، آیه ۳۵.</ref> که به معنای “ترازوی درست و عادلانه” است. | در معنای عدالت فرمود: {{متن قرآن|وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ}}<ref>«و دادگری ورزید که خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>. و {{عربی|قسطاس}} برگرفته از “قسط”، به معنای میزان است و از آن به عدالت تعبیر می‌شود، آن‌گونه که از “میزان” چنین تعبیر می‌شود<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۷۰.</ref>؛ لذا فرمود: {{متن قرآن|وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ}}<ref>«و با ترازوی درست وزن کنید» سوره اسراء، آیه ۳۵.</ref> که به معنای “ترازوی درست و عادلانه” است. | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۱: | ||
در “اقساط”، [[برپایی عدل]] در نظر گرفته می‌شود و “تقسیط” جهت وقوع و تعلق فعل [[قسط]]، لحاظ می‌شود<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۲۵۷.</ref>»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۵۰.</ref> | در “اقساط”، [[برپایی عدل]] در نظر گرفته می‌شود و “تقسیط” جهت وقوع و تعلق فعل [[قسط]]، لحاظ می‌شود<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۲۵۷.</ref>»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۵۰.</ref> | ||
== [[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]] == | |||
{{منبع جامع}} | |||
==[[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]]== | |||
{{ | |||
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | ||
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | ||
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]]. | * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]]. | ||
{{پایان | {{پایان منبع جامع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان فقه سیاسی]] | [[رده:پرسمان فقه سیاسی]] | ||
[[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۰۸
| قسط در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی |
| مدخل اصلی | قسط در لغت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
قسط در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید کاظم سیدباقری در کتاب «عدالت سیاسی در قرآن کریم» در این‌باره گفته است:
«“قسط” در لغت به معنای، میزان، سهم و نصیب می‌باشد. وقتی که به باب تفعیل می‌رود نیز این معنا حفظ می‌گردد، گفته می‌شود تقسطوا الشيء بينهم که به معنای تقسیم به عدل و برابری است[۱]؛ همچنین قسط به معنای آن است که حق کسی را به دیگری ندهند و تبعیض روا ندارند[۲]. در تفاوت میان عدل و قسط، آمده است که قسط به عدل آشکار و ظاهر گفته می‌شود، اما عدل، گاهی ممکن است که به صورت پنهانی نیز محقق گردد[۳]. عدالت به آن است که انسان، حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش آن است که ستم کند و حقوق افراد را از آنان دریغ دارد، “قسط” مفهومش آن است که حق کسی را به دیگری ندهند و تبعیض روا ندارند و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری دهند[۴]. “قسط” از واژگان متضاد است، در لغت آمده که “قسط”، یعنی گرفتن سهم دیگری که به معنای ستم است، گفته می‌شود: قَسَط الرّجل، هنگامی که ستم می‌کند؛ اما اگر گفته شود: أقْسَطَ؛ هنگامی است که فرد، عدل ورزد؛ در قرآن کریم هر دو معنا به کار رفته است: 
وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا
[۵].
در معنای عدالت فرمود: وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ[۶]. و قسطاس برگرفته از “قسط”، به معنای میزان است و از آن به عدالت تعبیر می‌شود، آن‌گونه که از “میزان” چنین تعبیر می‌شود[۷]؛ لذا فرمود: وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ[۸] که به معنای “ترازوی درست و عادلانه” است.
همچنین ارباب لغت ذکر کرده‌اند که مُقْسِطَ به معنای عادل، از اسماء خداوند است، اما “قاسط” به معنای ستمگر است[۹]. اصل در لغت “قسط” به معنای رساندن چیزی به جایگاه خودش و برآوردن حق در محل اصلی آن می‌باشد و این معنا فقط در مقام اجرای عدل و اعمال آن در جامعه، معنادار می‌شود، مانند دادن نفقه و تقسیم آن میان خانواده یا تقسیم مال میان شرکا؛ این موارد هنگامی است که عمل عادلانه و حق‌مدار باشد، اما به هنگام انحراف و بازگشت از حق، از آن، تعبیر به “جور” می‌شود. قَسط مصدر است و قِسط اسم مصدر. در قرآن کریم آمده است: قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ[۱۰] و اینکه: كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ[۱۱].
در “اقساط”، برپایی عدل در نظر گرفته می‌شود و “تقسیط” جهت وقوع و تعلق فعل قسط، لحاظ می‌شود[۱۲]»[۱۳]
منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی
پانویس
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۸۶.
- ↑ ر.ک: جعفر شریعتمداری، شرح و تفسیر لغات قرآن، ج۳، ص۱۲۰.
- ↑ ابوهلال عسکری، معجم الفروق اللغویة، ص۴۲۸.
- ↑ جعفر شریعتمداری، شرح و تفسیر لغات قرآن، ج۳، ص۱۲۰.
- ↑ «و اما رویگردانان از راه درست، هیزم دوزخ‌اند» سوره جن، آیه ۱۵.
- ↑ «و دادگری ورزید که خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره حجرات، آیه ۹.
- ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۷۰.
- ↑ «و با ترازوی درست وزن کنید» سوره اسراء، آیه ۳۵.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۷، ص۳۷۷.
- ↑ «بگو: پروردگارم به دادگری فرمان داده است» سوره اعراف، آیه ۲۹.
- ↑ «ای مؤمنان! به دادگری بپاخیزید» سوره نساء، آیه ۱۳۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۲۵۷.
- ↑ سیدباقری، سید کاظم، عدالت سیاسی در قرآن کریم، ص ۵۰.