تحلیل رتبه امامت در آیه ابتلی (پایان‌نامه)

تحلیل رتبه امامت در آیه ابتلی
(آیه ۱۲۴ سوره بقره)
زبان	فارسی
پژوهشگر	فاطمه خان صنمی (ایران)
استاد راهنما	فتح‌الله نجارزادگان (ایران)
موضوع	علم امام، امامت
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۹۱
وبگاه معرف	پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)

تحلیل رتبه امامت در آیه ابتلی (آیه ۱۲۴ سوره بقره) پایان‌نامه‌ای است که به تحلیل رتبه‌ی امامت و مقام والای امام که در آیه ابتلی آمده است می‌پردازد. این پایان‌نامه توسط خانم فاطمه خان صنمی نگاشته و در دانشگاه قرآن و حدیث دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای فتح‌الله نجارزادگان و استاد مشاور آن آقای رضا برنجکار است.

چکیده پایان‌نامه

• نویسنده در چکیده پایان‌نامه خود می‌نویسد: «پژوهش حاضر با توجه به منابع تفسیری فریقین و روایات وارده در تفاسیر اثری و مجامع حدیثی در خصوص تحلیل رتبه‌ی امامت و مقام والای امام که در آیه ابتلی آمده است به نتایج زیر دست یافت:

1. حضرت ابراهیم(ع) با اینکه پیشتر نبی و رسول بود، پس از آنکه مراحل سخت و دشوار آزمایش‌ها و ابتلائات گوناگون الهی را با موفقیت پشت سر گذاشت، به مقام امامت نائل شد، و با تحلیل آیه‌ی ابتلی به روشنی معلوم می‌شود که رتبه‌ی امامت فراتر از نبوت و نظریه همسانی نبوت و امامت که عمدتاً از سوی اندیشوران اهل سنت اقامه شده است ناتمام می‌باشد.
2. واژه‌ی امامت در آیه‌ی شریفه ابتلی معانی متفاوتی پیدا کرده است و مفسران و قرآن‌پژوه نظر متفاوتی را در این خصوص ارائه داده‌اند، از جمله: پیشوایی بر همگان و انبیاء، زمامداری و تدبیر جامعه، پیشوایی در هدایت به امر و تفویض دین، که در فصلی جداگانه ـ تحلیل چرایی رابطه‌ی امامت و نبوت ـ به نقل و نقد این معانی پرداخته شده است.
3. در نهایت پس از نقل و نقد آراء در خصوص چیستی و ماهیت امامت در آیه شریفه ـ هر چند دیدگاه علامه طباطبایی از همگان به واقع نزدیک‌تر می‌نمود ـ در عین حال نتوانستیم به نظریه‌ی روشنی دست یابیم».

فهرست پایان‌نامه

• مقدمه؛

فصل اول: کلیات و مفاهیم

۱. بیان مسئله؛

۲. اهمیت و ضرورت تحقیق؛

۳. سؤالات تحقیق؛

۴. فرضیات تحقیق؛

۵. پیشیه تحقیق؛

۶. تحلیل مفهوم امامت:

۶-۱. واژه امام در لغت؛

۶-۲. واژه امام در اصطلاح متکلمین:

۶-۲-۱. دیدگاه متکلمین اهل سنت؛

۶-۲-۲. دیدگاه متکلمین شیعه.

فصل دوم: همسانی رتبه‌ی امامت و نبوت

۱. ادله ترادف امامت با نبوت؛

۲. نقد و ارزیابی دیدگاه اهل سنت:

۲-۱. نقد دیدگاه باقلانی؛

۲-۲. موارد ابتلای حضرت ابراهیم:

۲-۲-۱. ذبح فرزند و دستوراتی در زمینه نظافت؛

۲-۲-۲. خصلت‌های ده‌گانه؛

۲-۲-۳. خصلت‌های ۳۰گانه؛

۲-۲-۴. خصلت‌های ۴۰گانه؛

۲-۲-۵. انجام مناسک حج؛

۲-۲-۶. مواجهه با ستاره‌پرستان تا مهاجرت؛

۲-۲-۷. انتخاب به امامت و ساختن کعبه؛

۲-۲-۸. کلیه تکالیف.

۲-۳. نقد دیدگاه فخر رازی؛

۲-۴. نقد دیدگاه آلوسی؛

۲-۵. نقد دیدگاه فضل‌الله.

فصل سوم: برتری امامت بر نبوت

۱. ادله قرآنی:

۱-۱. تحلیل ساختار ادبی آیه؛

۱-۲. بررسی سیاق آیات ۱۲۴ تا ۱۴۱ سوره بقره؛

۱-۳. نزول وحی پیش از امامت؛

۱-۴. درنگ در کلمات؛

۱-۵. تفاوت معنا با تغایر لفظ؛

۱-۶. تأمل در فراز وَمِن ذُرِّيَّتِي؛

۱-۷. تحلیل احراز شرایط امامت در قرآن.

۲. ادله روایی.

فصل چهارم: تحلیل چرایی رابطه‌ی خاص امامت و نبوت در دیدگاه مفسران شیعه

۱. تحلیل معنای لغوی؛

۲. پیشوایی بر همگان و پیامبران؛

۳. زمامداری و تدبیر امور جامعه؛

۴. پیشوا در هدایت امر؛

۵. حکمت فراتری بر پایه تفویض دین:

• الف) تفویض در حاکمیت سیاسی و قضاوت؛
• ب) تفویض در تبیین وحی و تشریع احکام؛
• ارزیابی نظریه تفویض.
• نتیجه؛
• منابع.

دربارهٔ پدیدآورندگان

• 

  رضا برنجکار
  (استاد مشاور)

• 

  فتح‌الله نجارزادگان
  (استاد راهنما)

• 

  فاطمه خان صنمی
  (پژوهشگر)

• در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر فتح‌الله نجارزادگان (متولد ۱۳۳۷ش، اصفهان)، تحصیلات حوزوی را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد هادی معرفت، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودی و محمد تقی مصباح یزدی پیگیری کرد. وی رشته‌ علوم‌ قرآن‌ و حدیث‌ را در مقطع دکتری به اتمام رساند. عضویت در هیئت‌ علمی دانشگاه‌ تهران‌ و ریاست دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی به تدریس دروس دانشگاهی نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله در رشته تخصصی خود به رشته تحریر درآورده است. «معناشناسی امام و مقام امامت»، «بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت اهل بیت در دیدگاه فریقین»، «ویژگی‌های امام علی(ع)»، «سیمای امام علی در آیات ولایت»، «بررسی و نقد اسناد مصحف امام علی در منابع فریقین» و «باز خوانی مدارک و اسناد شأن نزول آیات ولایت» برخی از این آثار است.

• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار (متولد ۱۳۴۲ش، آستارا)، در کنار تحصیلات متداول حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری فلسفه دانشگاه تهران به اتمام رساند. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، پژوهشگر مؤسسه دارالحدیث و دفتر تبلیغات اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است. «معرفت فطری خدا»، «آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی»، «حکمت و اندیشه دینی»، «حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت»، «صحیفه جامعه و علم امام»، «تبیین معنای ولی در پرتو آیات ولایت»، «وحدت یا تعدد کتاب پیشین الهی در قرآن»، «حقیقت مصحف فاطمه و پاسخ به شبهاتی پیرامون آن»، «امامت و خاتمیت از دیدگاه قرآن و روایات» و «نقش امام غایب در هدایت و مبانی آن»برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.