ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۱) |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی | مداخل مرتبط = [[ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تراجم و رجال]] - [[ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تراجم و رجال]] - [[ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{جعبه اطلاعات اصحاب | ||
| نام = ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه | |||
| نام کامل = ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[اوس]] | |||
| از تیره = [[بنی‌حارثه]] | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = [[سهل بن ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی]] | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[جنگ احد]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام او را به [[اختلاف]]، [[عبدالله]]، [[عامر]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۶۳؛ ابن | نام او را به [[اختلاف]]، [[عبدالله]]، [[عامر]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۶۳؛ ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۲۱.</ref> [[عبیدالله بن ساعده]]<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۲۲۱؛ ابن اثیر، ج۲، ص۵۷۰.</ref> و [[عامر بن عدی بن مجدعة بن حارث]]<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵.</ref> گفته‌اند. عامر بن عدی بن مجدعه، جد ابو حشمه بوده<ref>ابن حبان، ج۳، ص۲۹۱.</ref> و به [[اشتباه]] به عنوان نام او ذکر شده است. [[ابن حجر]]<ref>فتح، ج۷، ص۳۲۸.</ref> در یک جا، ابوحثمه را از [[بنی حارثه]] [[خزرج]] دانسته. همانند مزی که او نیز وی را از [[خزرج]] دانسته است<ref>مزی، ج۱، ص۱۷۸.</ref> - و در جای دیگر، او را از [[بنی حارثة]] [[أوس]] معرفی کرده است<ref>ابن حجر، فتح، ج۱۲، ص۲۰۳.</ref>؛ چنان که برخی دیگر نیز او را از [[اوس]] دانسته‌اند<ref>مناوی، ج۱، ص۵۰۰.</ref>. به هر حال شکی در [[اوسی]] بودن او نیست، ولی علت اینکه هم به اوس نسبت داده شده هم به خزرج، این است که [[عرب]]، گاه دو [[قبیله]] [[اوس و خزرج]] را خزرج می‌نامید<ref>ر. ک: کلی، الأصنام، ص۱۱۰-۱۱۱.</ref>. | ||
او راهنمای [[حضرت]] در [[احد]] بود<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۷۳.</ref>. وی در تمام [[جنگ‌ها]] به غیر از [[بدر]] شرکت داشت و در [[صلح حدیبیه]] با [[رسول خدا]]{{صل}} [[بیعت]] کرد<ref>ابن | او راهنمای [[حضرت]] در [[احد]] بود<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۷۳.</ref>. وی در تمام [[جنگ‌ها]] به غیر از [[بدر]] شرکت داشت و در [[صلح حدیبیه]] با [[رسول خدا]] {{صل}} [[بیعت]] کرد<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۲۱؛ سیوطی، اسعاف، ص۴۵.</ref>. [[ابن ابی‌حاتم]]<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۴، ص۲۰۰.</ref>، این مطالب را برای فرزند ابو حثمه، [[سهل]] نیز نقل کرده است که با توجه به سن او که هنگام [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} هشت سال داشت<ref>ابن حبان، ج۳، ص۱۶۸.</ref>، شرکت او در احد یا [[بیعت]] او با آن حضرت در [[حدیبیه]] نمی‌تواند درست باشد. رسول خدا {{صل}} ابو حثمه را برای تخمین زدن محصولات [[خیبر]] به آنجا فرستاد و از غنیمت‌های خیبر برای او و اسبش سهم قرار داد. [[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]] نیز او را برای تخمین زدن مقدار محصولات – خارص - می‌فرستادند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۴۷.</ref>. [[ابن اسحاق]]، داستان دیده‌بانی ابوحثمه را ذکر کرده، ولی گفته است نام او ابو خیثمه است که یعمری آن را اشتباهی از [[ابن اسحاق]] دانسته و با توجه به سخن ابن عبدالبر گفته است در بین [[صحابه]] تنها دو ابو خیثمه داریم: [[ابو خیثمه سالمی]] و [[ابو خیثمة جعفی]]، [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۷، ص۷۳.</ref> در این [[استدلال]] یعمری - ابن [[سید]] [[الناس]] - مبنی بر منحصر کردن ابو خیثمه به دو نفر، [[تردید]] کرده است. | ||
[[رسول خدا]]{{صل}} یک بار نیز او را برای [[حسابرسی]] [[اموال]] [[مردم]] فرستاد. مردی نزد [[حضرت]] آمد و عرض کرد: یا [[رسول الله]]! ابو حثمه در حسابرسی از من زیاد گرفته است. حضرت ابوحثمه را صدا زد و فرمود: پسر عمویت - مقصود پسر عموی [[واقعی]] نیست۔ [[گمان]] می‌کند بر او زیاد حساب کرده‌ای؟ ابوحثمه گفت: یا رسول الله! | [[رسول خدا]] {{صل}} یک بار نیز او را برای [[حسابرسی]] [[اموال]] [[مردم]] فرستاد. مردی نزد [[حضرت]] آمد و عرض کرد: یا [[رسول الله]]! ابو حثمه در حسابرسی از من زیاد گرفته است. حضرت ابوحثمه را صدا زد و فرمود: پسر عمویت - مقصود پسر عموی [[واقعی]] نیست۔ [[گمان]] می‌کند بر او زیاد حساب کرده‌ای؟ ابوحثمه گفت: یا رسول الله! «برای او بن خرما (درخت خرما)، [[مالی]] را که [[مساکین]] می‌خوردند و آنچه را باد از بین برده گذاشته‌ام». حضرت فرمود: و برای تو زیاد گذاشته است، [[انصاف]] داشته باش<ref>هیثمی، مجمع، ج۳، ص۷۶؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۹، ص۷۰؛ ابوبکر کاشانی، ج۲، ص۶۲.</ref>. | ||
[[عمر بن خطاب]] او را همراه [[ابی بن کعب]] بر [[امامت جماعت]] [[نماز]] [[مسجد رسول خدا]]{{صل}} گماشت تا مردم در [[قرائت]] [[اختلاف]] نکنند<ref>ابن شبه نمیری، ج۲، ص۱۴.</ref>. همچنین [[عمر]] او را برای تخمین اموال [[مسلمان‌ها]] [[مأمور]] و توصیه کرد بر مردم سخت نگیرد<ref>ابن حزم، ج۵، ص۲۵۹؛ بیهقی، ج۴، ص۱۲۴.</ref>. | [[عمر بن خطاب]] او را همراه [[ابی بن کعب]] بر [[امامت جماعت]] [[نماز]] [[مسجد رسول خدا]] {{صل}} گماشت تا مردم در [[قرائت]] [[اختلاف]] نکنند<ref>ابن شبه نمیری، ج۲، ص۱۴.</ref>. همچنین [[عمر]] او را برای تخمین اموال [[مسلمان‌ها]] [[مأمور]] و توصیه کرد بر مردم سخت نگیرد<ref>ابن حزم، ج۵، ص۲۵۹؛ بیهقی، ج۴، ص۱۲۴.</ref>. | ||
او در پایان [[خلافت]] [[معاویه]] درگذشت<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۶۷.</ref> | او در پایان [[خلافت]] [[معاویه]] درگذشت<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۶۷.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۳۶-۲۳۷.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۱: | خط ۶۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
[[رده:اوس]] | |||
[[رده:بنی‌حارثه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تراجم و رجال - ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | اوس |
| از تیره | بنی‌حارثه |
| پسر | سهل بن ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | جنگ احد |
مقدمه
نام او را به اختلاف، عبدالله، عامر[۱] عبیدالله بن ساعده[۲] و عامر بن عدی بن مجدعة بن حارث[۳] گفته‌اند. عامر بن عدی بن مجدعه، جد ابو حشمه بوده[۴] و به اشتباه به عنوان نام او ذکر شده است. ابن حجر[۵] در یک جا، ابوحثمه را از بنی حارثه خزرج دانسته. همانند مزی که او نیز وی را از خزرج دانسته است[۶] - و در جای دیگر، او را از بنی حارثة أوس معرفی کرده است[۷]؛ چنان که برخی دیگر نیز او را از اوس دانسته‌اند[۸]. به هر حال شکی در اوسی بودن او نیست، ولی علت اینکه هم به اوس نسبت داده شده هم به خزرج، این است که عرب، گاه دو قبیله اوس و خزرج را خزرج می‌نامید[۹].
او راهنمای حضرت در احد بود[۱۰]. وی در تمام جنگ‌ها به غیر از بدر شرکت داشت و در صلح حدیبیه با رسول خدا (ص) بیعت کرد[۱۱]. ابن ابی‌حاتم[۱۲]، این مطالب را برای فرزند ابو حثمه، سهل نیز نقل کرده است که با توجه به سن او که هنگام رحلت رسول خدا (ص) هشت سال داشت[۱۳]، شرکت او در احد یا بیعت او با آن حضرت در حدیبیه نمی‌تواند درست باشد. رسول خدا (ص) ابو حثمه را برای تخمین زدن محصولات خیبر به آنجا فرستاد و از غنیمت‌های خیبر برای او و اسبش سهم قرار داد. ابوبکر، عمر و عثمان نیز او را برای تخمین زدن مقدار محصولات – خارص - می‌فرستادند[۱۴]. ابن اسحاق، داستان دیده‌بانی ابوحثمه را ذکر کرده، ولی گفته است نام او ابو خیثمه است که یعمری آن را اشتباهی از ابن اسحاق دانسته و با توجه به سخن ابن عبدالبر گفته است در بین صحابه تنها دو ابو خیثمه داریم: ابو خیثمه سالمی و ابو خیثمة جعفی، ابن حجر[۱۵] در این استدلال یعمری - ابن سید الناس - مبنی بر منحصر کردن ابو خیثمه به دو نفر، تردید کرده است.
رسول خدا (ص) یک بار نیز او را برای حسابرسی اموال مردم فرستاد. مردی نزد حضرت آمد و عرض کرد: یا رسول الله! ابو حثمه در حسابرسی از من زیاد گرفته است. حضرت ابوحثمه را صدا زد و فرمود: پسر عمویت - مقصود پسر عموی واقعی نیست۔ گمان می‌کند بر او زیاد حساب کرده‌ای؟ ابوحثمه گفت: یا رسول الله! «برای او بن خرما (درخت خرما)، مالی را که مساکین می‌خوردند و آنچه را باد از بین برده گذاشته‌ام». حضرت فرمود: و برای تو زیاد گذاشته است، انصاف داشته باش[۱۶].
عمر بن خطاب او را همراه ابی بن کعب بر امامت جماعت نماز مسجد رسول خدا (ص) گماشت تا مردم در قرائت اختلاف نکنند[۱۷]. همچنین عمر او را برای تخمین اموال مسلمان‌ها مأمور و توصیه کرد بر مردم سخت نگیرد[۱۸].
او در پایان خلافت معاویه درگذشت[۱۹][۲۰]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۱۶۳؛ ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۲۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۲، ص۲۲۱؛ ابن اثیر، ج۲، ص۵۷۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵.
- ↑ ابن حبان، ج۳، ص۲۹۱.
- ↑ فتح، ج۷، ص۳۲۸.
- ↑ مزی، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ ابن حجر، فتح، ج۱۲، ص۲۰۳.
- ↑ مناوی، ج۱، ص۵۰۰.
- ↑ ر. ک: کلی، الأصنام، ص۱۱۰-۱۱۱.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۷۳.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۲۱؛ سیوطی، اسعاف، ص۴۵.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۴، ص۲۰۰.
- ↑ ابن حبان، ج۳، ص۱۶۸.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۴۷.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۷۳.
- ↑ هیثمی، مجمع، ج۳، ص۷۶؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۹، ص۷۰؛ ابوبکر کاشانی، ج۲، ص۶۲.
- ↑ ابن شبه نمیری، ج۲، ص۱۴.
- ↑ ابن حزم، ج۵، ص۲۵۹؛ بیهقی، ج۴، ص۱۲۴.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۶۷.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابوحثمة بن ساعدة انصاری اوسی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۳۶-۲۳۷.