آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==[[دوستی]] با [[مردم]]==
== [[دوستی]] با [[مردم]] ==
در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]]{{ع}}، از [[امام علی]]{{ع}} نقل است که: [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: «اساس [[عقل]]، پس از [[ایمان]] به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}:‏ رَأْسُ‏ الْعَقْلِ‏ بَعْدَ الْإِيمَانِ‏ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ}} (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>
در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]] {{ع}}، از [[امام علی]] {{ع}} نقل است که: [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: «اساس [[عقل]]، پس از [[ایمان]] به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}:‏ رَأْسُ‏ الْعَقْلِ‏ بَعْدَ الْإِيمَانِ‏ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ}} (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>


==پیوند با مردم==
== پیوند با مردم ==
در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] از امام حسین{{ع}} نقل است که: کسی [[توانایی]] بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او [[قطع رابطه]] نموده، بپیوندد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ‏ وَصَلَ‏ مَنْ‏ قَطَعَهُ‏}} (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>
در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] از امام حسین {{ع}} نقل است که: کسی [[توانایی]] بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او [[قطع رابطه]] نموده، بپیوندد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ‏ وَصَلَ‏ مَنْ‏ قَطَعَهُ‏}} (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>


==آن که سزاوار [[همنشینی]] است==
== آن که سزاوار [[همنشینی]] است ==
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] از امام حسین{{ع}} اینگونه نقل شده است: از عوامل [[مقبولیّت]] [در بین مردم]، نشستن با [[خردمندان]] است<ref>{{متن حدیث|مِنْ‏ دَلَائِلِ‏ عَلَامَاتِ‏ الْقَبُولِ‏ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ}} (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] از امام حسین {{ع}} اینگونه نقل شده است: از عوامل [[مقبولیّت]] [در بین مردم]، نشستن با [[خردمندان]] است<ref>{{متن حدیث|مِنْ‏ دَلَائِلِ‏ عَلَامَاتِ‏ الْقَبُولِ‏ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ}} (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref>


==آن که سزاوار همنشینی نیست==
== آن که سزاوار همنشینی نیست ==
در کتاب [[نثرالدر (کتاب)|نثرالدر]] از امام حسین{{ع}} نقل شده است که: همنشینی با [[فاسقان]]، تردید برانگیز است<ref>{{متن حدیث|مُجَالَسَةُ أَهْلِ‏ الْفِسْقِ‏ رِيبَةٌ}} (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>
در کتاب [[نثرالدر (کتاب)|نثرالدر]] از امام حسین {{ع}} نقل شده است که: همنشینی با [[فاسقان]]، تردید برانگیز است<ref>{{متن حدیث|مُجَالَسَةُ أَهْلِ‏ الْفِسْقِ‏ رِيبَةٌ}} (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>


==[[جلب رضایت مردم]] با نارضایی [[آفریدگار]]==
== [[جلب رضایت مردم]] با نارضایی [[آفریدگار]] ==
در کتاب [[الفتوح (کتاب)|الفتوح]] پس از یادکردِ [[نامه]] [[عبیداللّه بن زیاد]] به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، [[حسین]]{{ع}} آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که [[رضایت]] خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، [[رستگار]] نمی‌شوند»<ref>{{متن حدیث|بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ{{ع}} یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ{{ع}}، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ}} (الفتوح، ج۵، ص۸۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>
در کتاب [[الفتوح (کتاب)|الفتوح]] پس از یادکردِ [[نامه]] [[عبیداللّه بن زیاد]] به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، [[حسین]] {{ع}} آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که [[رضایت]] خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، [[رستگار]] نمی‌شوند»<ref>{{متن حدیث|بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ {{ع}} یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ {{ع}}، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ}} (الفتوح، ج۵، ص۸۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>


==پذیرش عذر==
== پذیرش عذر ==
در کتاب [[نظم درر السمطین (کتاب)|نظم درر السمطین]] از امام حسین{{ع}} آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا [[امیر مؤمنان علی بن ابی طالب]]{{ع}} برایم گفت که شنیده است جدّم [[پیامبر خدا]]{{صل}} می‌فرماید: «به [[حوض]] [[کوثر]] درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»<ref>{{متن حدیث|لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ}} (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>
در کتاب [[نظم درر السمطین (کتاب)|نظم درر السمطین]] از امام حسین {{ع}} آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا [[امیر مؤمنان علی بن ابی طالب]] {{ع}} برایم گفت که شنیده است جدّم [[پیامبر خدا]] {{صل}} می‌فرماید: «به [[حوض]] [[کوثر]] درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»<ref>{{متن حدیث|لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ}} (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>


==[[ادب]] درخواست==
== [[ادب]] درخواست ==
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] نقل شده است: مردی نزد [[امام حسین]]{{ع}} آمد و درخواستی کرد. [[امام]]{{ع}} فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، [[شایسته]] نیست: بدهی سنگین، فقری که [[انسان]] را به [[خاک]] سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»<ref>{{متن حدیث|أَتَاهُ [الحُسَيْنَ{{ع}}] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ{{ع}}: إِنَّ‏ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ‏ إِلَّا فِي‏ غُرْمٍ‏ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ}} (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] نقل شده است: مردی نزد [[امام حسین]] {{ع}} آمد و درخواستی کرد. [[امام]] {{ع}} فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، [[شایسته]] نیست: بدهی سنگین، فقری که [[انسان]] را به [[خاک]] سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»<ref>{{متن حدیث|أَتَاهُ [الحُسَيْنَ {{ع}}] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ {{ع}}: إِنَّ‏ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ‏ إِلَّا فِي‏ غُرْمٍ‏ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ}} (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۶: خط ۳۶:


[[رده:آداب معاشرت]]
[[رده:آداب معاشرت]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۳

دوستی با مردم

در کتاب الخصال به سندش، از امام حسین (ع)، از امام علی (ع) نقل است که: پیامبر خدا (ص) فرمود: «اساس عقل، پس از ایمان به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»[۱][۲]

پیوند با مردم

در کتاب نزهة الناظر از امام حسین (ع) نقل است که: کسی توانایی بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او قطع رابطه نموده، بپیوندد[۳][۴]

آن که سزاوار همنشینی است

در کتاب تحف العقول از امام حسین (ع) اینگونه نقل شده است: از عوامل مقبولیّت [در بین مردم]، نشستن با خردمندان است[۵][۶]

آن که سزاوار همنشینی نیست

در کتاب نثرالدر از امام حسین (ع) نقل شده است که: همنشینی با فاسقان، تردید برانگیز است[۷][۸]

جلب رضایت مردم با نارضایی آفریدگار

در کتاب الفتوح پس از یادکردِ نامه عبیداللّه بن زیاد به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، حسین (ع) آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که رضایت خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، رستگار نمی‌شوند»[۹][۱۰]

پذیرش عذر

در کتاب نظم درر السمطین از امام حسین (ع) آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (ع) برایم گفت که شنیده است جدّم پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: «به حوض کوثر درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»[۱۱][۱۲]

ادب درخواست

در کتاب تحف العقول نقل شده است: مردی نزد امام حسین (ع) آمد و درخواستی کرد. امام (ع) فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، شایسته نیست: بدهی سنگین، فقری که انسان را به خاک سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»[۱۳][۱۴]

منابع

پانویس

  1. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص):‏ رَأْسُ‏ الْعَقْلِ‏ بَعْدَ الْإِيمَانِ‏ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ» (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  3. «إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ‏ وَصَلَ‏ مَنْ‏ قَطَعَهُ‏» (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).
  4. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  5. «مِنْ‏ دَلَائِلِ‏ عَلَامَاتِ‏ الْقَبُولِ‏ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ» (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).
  6. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  7. «مُجَالَسَةُ أَهْلِ‏ الْفِسْقِ‏ رِيبَةٌ» (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).
  8. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  9. «بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ (ع) یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ (ع)، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ» (الفتوح، ج۵، ص۸۵).
  10. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  11. «لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ (ع) حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ (ص) يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ» (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).
  12. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  13. «أَتَاهُ [الحُسَيْنَ (ع)] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ (ع): إِنَّ‏ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ‏ إِلَّا فِي‏ غُرْمٍ‏ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ» (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.