کارکردهای نبوت

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث نبوت است. "کارکردهای نبوت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

کارکردهای نبوت در قرآن | کارکردهای نبوت در حدیث | کارکردهای نبوت در کلام اسلامی | کارکردهای نبوت در فلسفه اسلامی | کارکردهای نبوت در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کارکردهای نبوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

کارکردهای نبوت به معنای فواید و آثار مترتب بر نبوت پیامبران است.

کارکردهای نبوت از دیدگاه خواجه نصیر طوسی

خواجه نصیرالدین طوسی، ۹ وجه از وجوه حسن بعثت را در کتاب تجرید الاعتقاد ذکر کرده است:

1. عقل، در حوزه مسائلی که خود بر درک آن تواناست، از سوی وحی تأیید و تقویت می‌شود و در حوزه‌ای که راهی به آن ندارد، معارف لازم به انسان ارائه می گردد.
2. آدمی، همواره احتمال می‌دهد فعل او مورد رضایت مولایش نباشد، با ارسال پیامبران، این ترس رخت بر می‌بندد .
3. عقل، از درک حسن و قبح گروهی از افعال ناتوان و نیازمند وحی است.
4. عقل به‌ تنهایی نمی‌تواند از سود یا زیان بسیاری از امور "مانند خوراکی و دارو" آگاه شود.
5. رفع نیاز بشر به قوانین اصلاح‌ کنند؛ روابط اجتماعی
6. شکوفایی استعدادهای علمی
7. آموزش صنایع و فنون
8. تعلیم حکمت عملی "اخلاق و سیاست"
9. تعلیم واجبات و محرمات شرعی .

وجه اول و پنجم و هشتم پس از تکمیل و بازسازی به‌ صورت دلایلی بر ضرورت بعثت پیامبران ارائه شده‌اند. و وجه چهارم و هفتم از فواید و اهداف اصلی و ذاتی بعثت پیامبران نیستند.

مهم‌ترین فواید بعثت پیامبران

1. ارائه عمیق‌ترین اندیشه‌ها در باب شناخت آفریدگار
2. ارائه معارفی ژرف درباره حقیقت انسان
3. عرضه آموزه‌های بلند درباره جهان هستی
4. ارائه تعالیم حیات‌بخش اخلاقی
5. تشریح قوانین و احکام فردی و اجتماعی
6. تحقق الگوهای عینی کمال انسانی
7. بسط عدالت اجتماعی .

دلیل نیازمندی به نبوت

اگر قبول کنیم زندگی بشر با مردنش در این دنیا پایان نمی‌پذیرد و نشئه دیگری وجود دارد، بدون شک علم و عقل بشر برای تحقیق در مسائل آخرت و تشخیص منافع و مضراتش کافی نیست. حتی اصل وجود چنین جهانی نه صد درصد قابل‌ اثبات است و نه صد درصد قابل نفی. لذا نیاز به انبیا در مسائل اخروی جای بحثی ندارد. اما علاوه بر این، قرآن، مسئله زندگی دنیا را هم از نظر هدف انبیا مطرح می‌کند: ﴿﴿...لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط﴾﴾ و در جاهای دیگر "شناخت خداوند" را هم ذکر می‌کند. پس قرآن، وجود پیامبران را برای برقراری عدالت لازم و ضروری می‌داند. از نظر علمی و مطالعات اجتماعی چنین ضرورتی هست. بشر به‌ حکم غریزه اجبار ندارد زندگی‌اش اجتماعی باشد برخلاف حیوان‌های اجتماعی که از طرف خود خلقت و طبیعت، مسخر و مجبورند که اجتماعی زندگی کنند، یعنی لزومی نیست وظیفه‌اش را با تعلیم و تربیت یاد بگیرد بلکه راه خودش را اجباراً می‌داند . اما این نقص در بشر هست و به او این غریزه داده نشده است. آن وقت بشر به موجب همین اختیار، امکان تخلف از وظیفه، همیشه برایش هست و دنبال هدف‌های خودش می‌رود و نه دنبال مصلحت اجتماع، برخلاف حیوان اجتماعی. بشر نیاز دارد به یک هدایت و رهبری که او را به‌سوی مصالح اجتماعی‌اش هدایت و رهبری کند و نیازمند است به یک قوه حاکم بر وجودش که او را به دنبال مصالح اجتماعی بفرستد که همان ایمان باشد. .

منابع

• خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی؛
• مصباح یزدی، محمد تقی، راه و راهنماشناسی؛
• سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی ج۲؛
• ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی ج۲؛
• الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی.
• سعیدی مهر، محمد؛ دیوانی، امیر، معارف اسلامی ج۲؛

جستارهای وابسته

• پیامبر (نبی)
• نبوت در قرآن
• نبوت در حدیث
• نبوت در کلام اسلامی
• نبوت در حکمت اسلامی
• نبوت در عرفان اسلامی
• نبوت در فلسفه دین
• نبوت از دیدگاه برون‌دینی
• نبوت مطلق
• نبوت مقید
• نبوت خاصه
• نبوت عامه
• نبوت تشريعى
• نبوت تبلیغی
• شؤون نبوت
• کارکردهای نبوت
• تکثر نبوت
• اهداف نبوت
• اثبات نبوت
• مقام نبوت
• درجه نبوت
• فلسفه بعثت
• وجوب بعثت
• ضرورت نبوت
• نبوت زن
• نبوت مشترکه
• اتصال نبوت ها
• اجتبای نبوت
• ادعای نبوت
• انقطاع نبوت
• آیات نبوت
• احادیث نبوت
• بقای نبوت
• تجدید نبوت
• تعلیم غیبی به غیر نبی
• احکام نبوت
• خصایص نبوت
• ضروریات نبوت
• ضرورت نبوت
• قدم نبوت
• کمال نبوت
• ختم نبوت
• مدعی نبوت
• فعل پیامبر
• ويژگی پیامبر
• مقام‌های پیامبر
• نبوت برادران یوسف پیامبر
• معجزه
• وحی
• ولایت
• نبوغ عقلی

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع نبوت

• کتاب‌شناسی نبوت؛
• مقاله‌شناسی نبوت؛
• پایان‌نامه‌شناسی نبوت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: