تابعیت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۰۱

مقدمه

تابعیت، عبارت است از رابطه سیاسی، حقوقی و معنوی که فردی را به کشور و سرزمینی معین، مرتبط می‌سازد. امروزه، هر کشور یا مکتبی ملاک ویژه‌ای را در تابعیت به کار می‌گیرد، ولیکن ملاک تابعیت در اسلام، عقیده است، نه خاک و کشور^[۱]. بنابراین، تابعیت در اسلام بر دو گونه زیر متصور است:

تابعیت امّی (اسلامی): از آنجا که خداوند تمامی پیامبران و پیروانشان را به خاطر داشتن مقصد واحد، امت تلقی کرده است^[۲]، این نوع تابعیت، پیوندی است که در پرتو آن، تنها افراد مؤمن و مسلمان گرد هم آمده و دارای مسلک و عقیده واحدی هستند. از این‌رو، سرزمین و کشور اسلامی در این دیدگاه، "پهنۀ زمین" خواهد بود و امت در آن، متشکل از یک جامعه معتقدانند، نه جامعه شهروندان^[۳]؛
تابعیت ملی: منظور از آن، افراد انسانی هستند که با پیوندهای ملّیت از قبیل زبان، نژاد، فرهنگ واحد و مانند آن، جامعه‌ای را با محدودۀ جغرافیایی خاص تشکیل می‌دهند. این نوع از تابعیت در اسلام، نوعی تابعیت ثانوی و اضطراری است^[۴].

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ قانون مدنی ایران، ماده ۹۷۶.
↑ ﴿إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ﴾ «به راستی این امّت شماست، امّتی یگانه و من پروردگار شمایم بنابراین مرا بپرستید» سوره انبیاء، آیه ۹۲؛ ر. ک: امت واحدة و دارالاسلام.
↑ کتاب السیر، ص۱۰۲؛ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج۲، ص۱۱۰۸.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۶۳.

[1] قانون مدنی ایران، ماده ۹۷۶.

[2] ﴿إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ﴾ «به راستی این امّت شماست، امّتی یگانه و من پروردگار شمایم بنابراین مرا بپرستید» سوره انبیاء، آیه ۹۲؛ ر. ک: امت واحدة و دارالاسلام.

[3] کتاب السیر، ص۱۰۲؛ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج۲، ص۱۱۰۸.

[4] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۶۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 تابعیت، عبارت است از رابطه [[سیاسی]]، [[حقوقی]] و [[معنوی]] که فردی را به [[کشور]] و سرزمینی معین، مرتبط می‌سازد. امروزه، هر [[کشور]] یا مکتبی ملاک ویژه‌ای را در تابعیت به کار می‌گیرد، ولیکن ملاک تابعیت در [[اسلام]]، [[عقیده]] است، نه [[خاک]] و [[کشور]]<ref>قانون مدنی ایران، ماده ۹۷۶.</ref>. بنابراین، تابعیت در [[اسلام]] بر دو گونه زیر متصور است:
-#تابعیت امّی ([[اسلامی]]): از آنجا که [[خداوند]] تمامی [[پیامبران]] و پیروانشان را به خاطر داشتن مقصد واحد، [[امت]] تلقی کرده است<ref>{{متن قرآن|إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ}} «به راستی این امّت شماست، امّتی یگانه و من پروردگار شمایم بنابراین مرا بپرستید» سوره انبیاء، آیه ۹۲؛ ر.ک: امت واحدة و دارالاسلام.</ref>، این نوع تابعیت، پیوندی است که در پرتو آن، تنها افراد [[مؤمن]] و [[مسلمان]] گرد هم آمده و دارای مسلک و [[عقیده]] واحدی هستند. از این‌رو، [[سرزمین]] و [[کشور اسلامی]] در این دیدگاه، "پهنۀ [[زمین]]" خواهد بود و [[امت]] در آن، متشکل از یک [[جامعه]] معتقدانند، نه [[جامعه]] [[شهروندان]]<ref>کتاب السیر، ص۱۰۲؛ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج۲، ص۱۱۰۸.</ref>؛
+# تابعیت امّی ([[اسلامی]]): از آنجا که [[خداوند]] تمامی [[پیامبران]] و پیروانشان را به خاطر داشتن مقصد واحد، [[امت]] تلقی کرده است<ref>{{متن قرآن|إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ}} «به راستی این امّت شماست، امّتی یگانه و من پروردگار شمایم بنابراین مرا بپرستید» سوره انبیاء، آیه ۹۲؛ ر. ک: امت واحدة و دارالاسلام.</ref>، این نوع تابعیت، پیوندی است که در پرتو آن، تنها افراد [[مؤمن]] و [[مسلمان]] گرد هم آمده و دارای مسلک و [[عقیده]] واحدی هستند. از این‌رو، [[سرزمین]] و [[کشور اسلامی]] در این دیدگاه، "پهنۀ [[زمین]]" خواهد بود و [[امت]] در آن، متشکل از یک [[جامعه]] معتقدانند، نه [[جامعه]] [[شهروندان]]<ref>کتاب السیر، ص۱۰۲؛ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج۲، ص۱۱۰۸.</ref>؛
-#تابعیت ملی: منظور از آن، افراد [[انسانی]] هستند که با پیوندهای ملّیت از قبیل زبان، نژاد، [[فرهنگ]] واحد و مانند آن، جامعه‌ای را با محدودۀ جغرافیایی خاص تشکیل می‌دهند. این نوع از تابعیت در [[اسلام]]، نوعی تابعیت ثانوی و [[اضطراری]] است<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۶۳.</ref>.
+# تابعیت ملی: منظور از آن، افراد [[انسانی]] هستند که با پیوندهای ملّیت از قبیل زبان، نژاد، [[فرهنگ]] واحد و مانند آن، جامعه‌ای را با محدودۀ جغرافیایی خاص تشکیل می‌دهند. این نوع از تابعیت در [[اسلام]]، نوعی تابعیت ثانوی و [[اضطراری]] است<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۶۳.</ref>.
 == منابع ==
 {{منابع}}