طاووس بن کیسان یمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[طاووس بن کیسان یمانی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[طاووس بن کیسان یمانی در علوم قرآنی]]-[[طاووس بن کیسان یمانی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | |||
[[ابوعبدالرحمان طاوس بن کیسان یمانی خولانی همدانی حمیری]] در سال ۳۳ هـ در [[یمن]] زاده شد و در همان جا پرورش یافت.<ref>معجم المفسرین، ج۱، ص ۲۴۲.</ref> او [[موالی]] [[بحیر بن ریسان]] یا [[ابن هوذه همدانی]] بود.<ref>صفة الصفوة، ج۲، ص ۱۸۸.</ref> نیاکان مادرش از [[مردمان]] [[فارس]]، و پدرش از [[خاندان]] [[نمر بن قاسط]] بود.<ref>الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.</ref> به گفته [[ابن مرتضی]]، طاوس از [[اصحاب امیرمؤمنان علی]] {{ع}} بود <ref>طبقات المعتزله، ص ۱۶.</ref> و [[ابن خلکان]] نیز نقل می‌‌کند که وی از علی {{ع}} [[حدیث]] شنیده و نقل کرده است،<ref>وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰.</ref> اما [[شیخ طوسی]] نام وی را در زمره [[اصحاب امام سجاد]] {{ع}} برشمرده <ref>رجال الطوسی، ص ۹۴.</ref> که با [[تاریخ]] ولادت او سازگار است. اساتید [[روایی]] طاوس عبارت‌اند از: [[امام علی]] {{ع}} [[زید بن أرقم]] [[زید بن ثابت]] و [[جابر بن عبدالله انصاری]].<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۹.</ref> او [[علم]] قرائت را نیز از [[ابن عباس]] فرا گرفت<ref>غایة النهایه، ج۱، ص ۳۴۱.</ref> و به زودی از [[قاریان]] برجسته [[روزگار]] خویش گردید و به «طاوس القرّاء» [[لقب]] یافت.<ref>وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰.</ref> | |||
رجال‌شناسان طاوس را محدثی [[موثق]]،<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۹.</ref> فقیهی [[پرهیزکار]] <ref>الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.</ref> و مفسری نامدار برشمرده‌اند.<ref>معجم المفسرین ، ج۱، ص۲۴۲؛ اعیان الشیعه، ج۷، ص ۳۹۵.</ref> وی در [[مکه]] در محلی به نام مدرسه [[تفسیر]] درس می‌‌گفت <ref>معجم المفسرین، ج۱، ص ۲۴۲.</ref> و افراد برجسته‌ای چون [[مجاهد]]، [[عمرو بن دینار]] و [[زهری]] از شاگردانش بوده و از او [[حدیث]] آموخته و [[روایت]] کرده‌اند.<ref>حلیة الاولیاء، ج۴، ص ۱۷.</ref> | |||
ابن خلکان مطالبی را نقل کرده که نشانگر موضع‌گیری طاوس در برابر [[حاکمان جور]] بوده و از [[بی‌عدالتی]] آنان [[انتقاد]] نموده است. در روایتی آمده است: هنگامی که در مکه مقابل [[هشام بن عبدالملک]] قرار گرفت، با [[بی‌اعتنایی]] تمام با وی برخورد کرد و با [[کلامی]] از [[حضرت علی]] {{ع}}، هشام را [[موعظه]] و [[مذمت]] نمود.<ref>وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۰۹ و۵۱۰.</ref> | |||
گفته شده که وی چهل مرتبه [[حج]] به جای آورد<ref>الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.</ref> و در نهایت یک [[روز]] پیش از ترویه، در مزدلفه یا [[منا]] درگذشت و هشام بن عبدالملک بر او [[نماز]] گزارد.<ref>صفة الصفوه، ج۲، ص ۱۹۰.</ref> [[عبدالله بن حسن بن حسن بن علی]] {{ع}} پیکر او را بردوش خود حمل، و به [[خاک]] سپرد.<ref>حلیة الاولیاء، ج۲، ص ۳.</ref> وفاتش به [[اختلاف]] بین سال‌های ۱۰۰ ـ ۱۰۶ هـ آمده است.<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۱۰؛ وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰؛ حلیة الاولیاء، ج۴، ص ۳.</ref> از طاوس اثری به نام [[تفسیر]] برجای مانده است <ref>الذریعه، ج۴، ص ۲۷۹.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۴۱۰.</ref> | |||
گفته شده که وی چهل مرتبه [[حج]] به جای آورد<ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:مفسران]] | [[رده:مفسران]] | ||
[[رده:مفسران طبقه دوم]] | [[رده:مفسران طبقه دوم]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۱
طاووس بن کیسان یمانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: طاووس بن کیسان یمانی در علوم قرآنی-طاووس بن کیسان یمانی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوعبدالرحمان طاوس بن کیسان یمانی خولانی همدانی حمیری در سال ۳۳ هـ در یمن زاده شد و در همان جا پرورش یافت.[۱] او موالی بحیر بن ریسان یا ابن هوذه همدانی بود.[۲] نیاکان مادرش از مردمان فارس، و پدرش از خاندان نمر بن قاسط بود.[۳] به گفته ابن مرتضی، طاوس از اصحاب امیرمؤمنان علی (ع) بود [۴] و ابن خلکان نیز نقل می‌‌کند که وی از علی (ع) حدیث شنیده و نقل کرده است،[۵] اما شیخ طوسی نام وی را در زمره اصحاب امام سجاد (ع) برشمرده [۶] که با تاریخ ولادت او سازگار است. اساتید روایی طاوس عبارت‌اند از: امام علی (ع) زید بن أرقم زید بن ثابت و جابر بن عبدالله انصاری.[۷] او علم قرائت را نیز از ابن عباس فرا گرفت[۸] و به زودی از قاریان برجسته روزگار خویش گردید و به «طاوس القرّاء» لقب یافت.[۹]
رجال‌شناسان طاوس را محدثی موثق،[۱۰] فقیهی پرهیزکار [۱۱] و مفسری نامدار برشمرده‌اند.[۱۲] وی در مکه در محلی به نام مدرسه تفسیر درس می‌‌گفت [۱۳] و افراد برجسته‌ای چون مجاهد، عمرو بن دینار و زهری از شاگردانش بوده و از او حدیث آموخته و روایت کرده‌اند.[۱۴]
ابن خلکان مطالبی را نقل کرده که نشانگر موضع‌گیری طاوس در برابر حاکمان جور بوده و از بی‌عدالتی آنان انتقاد نموده است. در روایتی آمده است: هنگامی که در مکه مقابل هشام بن عبدالملک قرار گرفت، با بی‌اعتنایی تمام با وی برخورد کرد و با کلامی از حضرت علی (ع)، هشام را موعظه و مذمت نمود.[۱۵]
گفته شده که وی چهل مرتبه حج به جای آورد[۱۶] و در نهایت یک روز پیش از ترویه، در مزدلفه یا منا درگذشت و هشام بن عبدالملک بر او نماز گزارد.[۱۷] عبدالله بن حسن بن حسن بن علی (ع) پیکر او را بردوش خود حمل، و به خاک سپرد.[۱۸] وفاتش به اختلاف بین سال‌های ۱۰۰ ـ ۱۰۶ هـ آمده است.[۱۹] از طاوس اثری به نام تفسیر برجای مانده است [۲۰].[۲۱]
منابع
پانویس
- ↑ معجم المفسرین، ج۱، ص ۲۴۲.
- ↑ صفة الصفوة، ج۲، ص ۱۸۸.
- ↑ الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.
- ↑ طبقات المعتزله، ص ۱۶.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰.
- ↑ رجال الطوسی، ص ۹۴.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۹.
- ↑ غایة النهایه، ج۱، ص ۳۴۱.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۹.
- ↑ الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.
- ↑ معجم المفسرین ، ج۱، ص۲۴۲؛ اعیان الشیعه، ج۷، ص ۳۹۵.
- ↑ معجم المفسرین، ج۱، ص ۲۴۲.
- ↑ حلیة الاولیاء، ج۴، ص ۱۷.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۰۹ و۵۱۰.
- ↑ الثقات، ج۴، ص ۳۹۱.
- ↑ صفة الصفوه، ج۲، ص ۱۹۰.
- ↑ حلیة الاولیاء، ج۲، ص ۳.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۵، ص ۱۰؛ وفیات الاعیان، ج۲، ص ۵۱۰؛ حلیة الاولیاء، ج۴، ص ۳.
- ↑ الذریعه، ج۴، ص ۲۷۹.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۴۱۰.