اسحاق بن مبارک: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:رجال تفسیری]] | [[رده:رجال تفسیری]] | ||
[[رده:طبقه پنجم راویان]] | |||
[[رده:اصحاب امام کاظم]] | |||
نسخهٔ ۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۱
اسحاق بن مبارک از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسحاق بن مبارک در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
اسحاق بن المبارک[۱] در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از تهذیب الأحکام ذکر شده است:
«الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ الْمُبَارَكِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ(ع) عَنْ صَدَقَةِ الْفِطْرَةِ أَ هِيَ مِمَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى
َأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ
[۲] فَقَالَ نَعَمْ»[۳].[۴]
شرح حال راوی
نام راوی در کتب متقدم رجالی شیعه و اهل سنت ذکر نشده و به جهت قرار گرفتنش در سند روایت یاد شده در کتب رجالی متأخر، عنوان شده است، پس از راویان مجهول یا مهمل شمرده می‌شود، ولی به قرینه دیگر اسناد - که از جهت سند و مضمون شبیهروایت مذکورند- احتمال داده می‌شود که در نام راوی تصحیف رخ داده و اسحاق بن مبارک مصحف اسحاق بن عمار باشد؛ قرائن یاد شده:
- «الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي إِبْرَاهِيمَ(ع) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ...»[۵].
- «عَنْ يُونُسَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي إِبْرَاهِيمَ(ع) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ صَدَقَةِ الْفِطْرَةِ أُعْطِيهَا غَيْرَ أَهْلِ وَلَايَتِي مِنْ جِيرَانِي قَالَ نَعَمْ الْجِيرَانُ أَحَقُّ بِهَا لِمَكَانِ الشُّهْرَةِ»[۶].
- «الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ الْمُبَارَكِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ(ع) عَنْ صَدَقَةِ الْفِطْرَةِ أَ هِيَ مِمَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى
أَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ
[۷] فَقَالَ نَعَمْ»[۸]. - «عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي إِبْرَاهِيمَ(ع) عَلَى الرَّجُلِ الْمُحْتَاجِ صَدَقَةُ الْفِطْرَةِ قَالَ لَيْسَ عَلَيْهِ فِطْرَةٌ»[۹].[۱۰]
طبقه، استادان و شاگردان راوی
تاریخ ولادت و وفات اسحاق بن المبارک مشخص نیست؛ ولی از امام کاظم(ع) روایت کرده است[۱۱] و آیت الله بروجردی وی را در طبقه پنجم از راویان قرار داده[۱۲] و صفوان بن یحیی تنها کسی است که از وی حدیث نقل کرده است.[۱۳]
مذهب راوی
از مضمون این روایت که از إسحاق بن المبارک نقل شده می‌‌توان امامی بودنش را دریافت: «الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ الْمُبَارَكِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ(ع) عَنْ صَدَقَةِ الْفِطْرَةِ أَ هِيَ مِمَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى أَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ[۱۴] فَقَالَ: نَعَمْ... قُلْتُ فَأُعْطِيهَا غَيْرَ أَهْلِ الْوَلَايَةِ مِنْ هَذَا الْجِيرَانِ قَالَ نَعَمْ...»[۱۵].[۱۶]
جایگاه حدیثی راوی
چنان که گذشت، نام إسحاق بن المبارک در کتب رجالی عنوان نشده و جرح و تعدیلی از وی صورت نگرفته و تنها در سند دو روایت تهذیب الأحکام واقع شده است[۱۷]، از این رو در کتب رجالی متأخر به استناد روایت تهذیب نام او را ذکر کردند.
بر این اساس، از راویان مجهول و مهمل شمرده می‌گردد[۱۸]؛ لکن به جهت نقل روایت صفوان بن یحیی از وی، برخی آن را دلیل بر وثاقت إسحاق بن المبارک دانسته[۱۹] و بعضی روایت صفوان را دلیل بر اعتماد به روایات اسحاق بن المبارک دانسته و آن را مفید وثاقت ندانستند[۲۰].[۲۱]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: جامع الرواه، ج۱، ص۸۷؛ إکلیل المنهج، ص۱۳۴، ش۱۳۸؛ شعب المقال، ص۲۴۲، ش۴۸؛ تنقیح المقال، ج۹، ص۱۸۴، ش۲۰۰۰؛ أعیان الشیعه، ج۳، ص۲۷۷؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۷۹، ش۹۳؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۲۸، ش۱۱۷۴؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۷۷۴، ش۷۲۷؛ طبقات رجال التهذیب، ص۱۲۱.
- ↑ و نماز را برپا دارید و زکات بدهید و با نمازگزاران نماز بگزارید سوره بقره، آیه ۴۳.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۴۰۲ به نقل از تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۹، ح۱۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص 514.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۲۲، ح۶۴.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۸، ح۷.
- ↑ و نماز را برپا دارید و زکات بدهید و با نمازگزاران نماز بگزارید سوره بقره، آیه ۴۳.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۴۰۲ به نقل از تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۹، ح۱۰.
- ↑ الاستبصار، ج۲، ص۴۱، ح۷.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص 515.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۹، ح۱۰؛ نیز ر.ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۷۷۴، ش۷۲۷.
- ↑ طبقات رجال التهذیب، ص۱۲۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۵۱۵-۵۱۶.
- ↑ و نماز را برپا دارید و زکات بدهید و با نمازگزاران نماز بگزارید سوره بقره، آیه ۴۳.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۹، ح۱۰. (این روایت، همان روایت مورد بحث است که در تفسیر کنز الدقائق تقطیع شده است).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۵۱۶.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۷۲، ح۷ و ص۸۹، ح۱۰.
- ↑ در صورتی که به صحت عنوان و عدم وقوع تحریف در آن معتقد شویم.
- ↑ اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۷۷.
- ↑ ر.ک: تنقیح المقال، ج۹، ص۱۸۴، ش۲۰۰۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۵۱۶-۵۱۷.