اسماعیل بن اسحاق راشدی

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

اسماعیل بن اسحاق الراشدی تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از تأویل الآیات الظاهرة ذکر شده است:

«وَ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ حَاتِمٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ إِسْحَاقَ الرَّاشِدِيِّ عَنْ خَالِدِ بْنِ مَخْلَدٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ يَعْقُوبَ الْجُعْفِيِّ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَدَلِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) فَقَالَ أَ لَا أُحَدِّثُكَ ثَلَاثاً قَبْلَ أَنْ يَدْخُلَ عَلَيَّ وَ عَلَيْكَ دَاخِلٌ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَنَا عَبْدُ اللَّهِ وَ أَنَا دَابَّةُ الْأَرْضِ صِدْقُهَا وَ عِدْلُهَا وَ أَخُو نَبِيِّهَا أَ لَا أُخْبِرُكَ بِأَنْفِ الْمَهْدِيِّ وَ عَيْنَيْهِ قَالَ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَضَرَبَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ وَ قَالَ أَنَا».

شرح حال راوی

عنوان اسماعیل بن اسحاق الراشدی در کتاب‌های رجالی شیعه و اهل سنت ذکر نشده؛ ولی در اسناد روایات قرار گرفته است. وی در قرن سوم می‌زیسته و ساکن روستایی در نزدیکی بغداد بوده و با عنوان اسماعیل بن اسحاق بن راشد الراشدی نیز روایت کرده است.

از اسناد روایات فهمیده می‌شود که او فرزندی به نام محمد داشته است.

نجاشی در طریق خود به کتاب عمران بن میثم به عنوان "حدثنا محمد بن إسماعيل بن إسحاق بن راشد الأزدي" از وی نام برده و ابن عقده در کتاب الولایة از کتاب عمران بن میثم روایتی را از او نقل کرده است.

طبقه راوی

تاریخ ولادت و وفات اسماعیل بن اسحاق الراشدی دانسته نیست؛ ولی از سال وفات اساتیدش - همچون خالد بن مخلد، ابوغسان می‌‌توان استظهار کرد که وی حدوداً تا میانه‌های قرن سوم زنده بوده است.

استادان و شاگردان راوی

از مشایخ حدیثی وی می‌‌توان خالد بن مخلد، یحیی بن هاشم المعالی، محمد بن علی ابو سمینه، حسین بن حسن فزاری، علی بن محمد بن مخلد الدهان، یحیی بن سالم الفراء، ابوغسان مالک بن إسماعیل النهدی، محمد بن الحارث، محمد بن داود بن عبدالجبار و مخول را برشمرد.

علی بن احمد بن حاتم، ابو عبدالله محمد بن القاسم المحاربی، عبدالله بن زیدان بن یزید، محمد بن الحسین بن حفص الخثعمی و إسحاق بن یحیی الدهقان برخی شاگردان حدیثی وی هستند.

جایگاه حدیثی راوی

با توجه به عدم یاد کرد اسماعیل بن اسحاق الراشدی در کتاب‌های رجالی، وی از راویان مهمل شمرده می‌گردد و مضامین روایاتش بر حسن اعتقاد وی دلالت دارند؛ نمونه‌ها:

1. «قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ الْجِعَابِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ الْقَاسِمِ الْمُحَارِبِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِسْحَاقَ الرَّاشِدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَارِثِ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُسْلِمٍ الْأَعْوَرِ عَنْ حَبَّةَ الْعُرَنِيِّ عَنْ أَبِي الْهَيْثَمِ بْنِ التَّيِّهَانِ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَجْسَادِ بِأَلْفَيْ عَامٍ وَ عَلَّقَهَا بِالْعَرْشِ وَ أَمَرَهَا بِالتَّسْلِيمِ عَلَيَّ وَ الطَّاعَةِ لِي وَ كَانَ أَوَّلُ مَنْ سَلَّمَ عَلَيَّ وَ أَطَاعَنِي مِنَ الرِّجَالِ رُوحَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع)».
2. «أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ حَفْصٍ الْخَثْعَمِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِسْحَاقَ الرَّاشِدِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا حُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْفَزَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ﴾ قَالَ النَّبِيُّ(ص): لَأُجَاهِدَنَّ الْعَمَالِقَةَ- يَعْنِي الْكُفَّارَ وَ الْمُنَافِقِينَ- فَأَتَاهُ جَبْرَئِيلُ(ع) وَ قَالَ: أَنْتَ أَوْ عَلِيٌّ».

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۴