بکار بن بکر

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

بکّار بن بکر، در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از الکافی یاد شده است:

«عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي عِمْرَانَ عَنْ يُونُسَ عَنْ بَكَّارِ بْنِ بَكْرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ أَشْيَمَ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فَسَأَلَهُ رَجُلٌ عَنْ آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَخْبَرَهُ بِهَا ثُمَّ دَخَلَ عَلَيْهِ دَاخِلٌ فَسَأَلَهُ عَنْ تِلْكَ اَلْآيَةِ فَأَخْبَرَهُ بِخِلاَفِ مَا أَخْبَرَ بِهِ اَلْأَوَّلَ فَدَخَلَنِي مِنْ ذَلِكَ مَا شَاءَ اَللَّهُ حَتَّى كَأَنَّ قَلْبِي يُشْرَحُ بِالسَّكَاكِينِ فَقُلْتُ فِي نَفْسِي تَرَكْتُ أَبَا قَتَادَةَ بِالشَّامِ لاَ يُخْطِئُ فِي اَلْوَاوِ وَ شِبْهِهِ وَ جِئْتُ إِلَى هَذَا يُخْطِئُ هَذَا اَلْخَطَأَ كُلَّهُ فَبَيْنَا أَنَا كَذَلِكَ إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ آخَرُ فَسَأَلَهُ عَنْ تِلْكَ اَلْآيَةِ فَأَخْبَرَهُ بِخِلاَفِ مَا أَخْبَرَنِي وَ أَخْبَرَ صَاحِبَيَّ فَسَكَنَتْ نَفْسِي فَعَلِمْتُ أَنَّ ذَلِكَ مِنْهُ تَقِيَّةٌ قَالَ ثُمَّ اِلْتَفَتَ إِلَيَّ فَقَالَ لِي يَا اِبْنَ أَشْيَمَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَوَّضَ إِلَى سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ فَقَالَ ﴿هَذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ﴾ وَ فَوَّضَ إِلَى نَبِيِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ: «﴿مَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا﴾» فَمَا فَوَّضَ إِلَى رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَدْ فَوَّضَهُ إِلَيْنَا».

شرح حال راوی

در ثبت عنوان یادشده، نسخه‌ها متفاوت هستند: در برخی بکّار بن بکر، در بعضی بکّار بن بکیر و در شماری بکّار بن ابی بکر ثبت شده است؛ ولی بکّار بن ابی بکر درست است؛ زیرا مطابق با عنوان رجالی است که شیخ طوسی از وی در اصحاب امام صادق(ع) یاد کرده است؛ نیز روایت مذکور در بصائر الدرجات نقل شده و در سندش بکّار بن أبی بکر ثبت شده است.

بر این پایه، مراد از عنوان یاد شده، بکّار بن أبی بکر الحضرمی الکوفی است که برادر بکر بن ابی بکر عبدالله بن محمد الحضرمی الکوفی است.

ابن حجر عسقلانی: "بكار بن أبي بكر الحضرمي الكوفي ذكره الطوسي في رجال الشيعة من الرواة عن جعفر الصادق(ع) على آبائه".

طبقه راوی

تاریخ ولادت و وفات بکّار بن ابی بکر دانسته نیست. شیخ طوسی از وی در اصحاب امام صادق(ع) یاد کرده و از آن حضرت نیز روایت کرده است؛ گاه با عنوان بکّار بن ابی بکر و گاه با عنوان بکّار بن ابی بکر الحضرمی.

آیت‌الله بروجردی نیز از بکّار بن ابی بکر در طبقه پنجم راویان نام برده است.

استادان و شاگردان راوی

در اسناد روایات، کسانی همچون علی بن الحکم، الحسن بن علی بن الفضال، یونس بن عبدالرحمان، مندل، ثعلبة بن میمون، اسحاق بن عمار، علی بن الحارث و محمد بن جمهور از بکّار بن ابی بکر الحضرمی روایت کرده‌اند که از شاگردان حدیثی وی شمرده می‌شوند و ایشان نیز از سلیمان بن خالد، موسی بن أشیم، عبدالله بن عجلان و محمد بن شریح روایت کرده که از استادان حدیثی بکّار بن ابی بکر به شمار می‌روند.

مذهب راوی

از رجالیان قدما، تنها شیخ طوسی از راوی در رجال الطوسی نام برده بی‌آنکه به مذهب وی اشاره‌ای کرده باشد؛ لیکن از چند قرینه می‌‌توان امامی بودن بکّار بن ابی بکر را استظهار کرد:

1. ذکر نام وی از سوی شیخ طوسی. (بر مبنای علامه مامقانی)
2. جایگاه اعتقادی و ولایی پدرش ابو بکر الحضرمی.
3. مضامین بعضی از روایاتش؛ نمونه:

«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى اَلْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي اَلْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مَنْدَلٍ عَنْ بَكَّارِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ قَالَ: ذَكَرْنَا خُرُوجَ اَلْقَائِمِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَقُلْتُ لَهُ كَيْفَ لَنَا أَنْ نَعْلَمَ ذَلِكَ فَقَالَ يُصْبِحُ أَحَدُكُمْ وَ تَحْتَ رَأْسِهِ صَحِيفَةٌ عَلَيْهَا مَكْتُوبٌ ﴿طَاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ﴾».

جایگاه حدیثی راوی

در کتاب‌های رجالی، از بکّار بن ابی بکر مدح و ذمی نشده است، در نتیجه از راویان مُهمل شمرده می‌شود؛ لیکن به دو قرینه، وثاقت یا دست کم حسن حال وی را می‌‌توان ثابت کرد:

1. قرار گرفتن نام ایشان در سند روایت تفسیر القمی.
2. روایت بی‌واسطه یونس بن عبدالرحمان و روایت با واسطه صفوان بن یحیی از بکّار بن ابی بکر که هر دو از اصحاب اجماع هستند.

وحید بهبهانی: "روى عنه صفوان بن يحيى بواسطة منذر (مندل) و فيه نوع اعتماد".

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۴