حشر در کلام اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث حشر است. حشر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حشر در قرآن - حشر در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

از نام‌های قیامت است که دو بار در قرآن آمده است. کلمات همخانواده آن حدود سی بار در قرآن، برای قیامت به کار رفته‌اند. "حشر" به معنای برانگیختن، زنده کردن، گرد آوردن و راندن است. مراد از حشر این است که خداوند در قیامت، خلایق را گرد هم می‌آورد.

حشر اجساد و چگونگی آن، از مسائل کلامی است که متکلمان و فلاسفه مسلمان بدان می‌پردازند و بیان می‌کنند که خداوند در قیامت کبری، انسان‌ها را زنده می‌سازد و به حساب می‌کشد و جزای هر کس را می‌دهد. حالات آدمیان هنگام حشر در قیامت گوناگون است. در قرآن کریم آمده است که برخی مردم، نابینا محشور می‌شوند و این بدان سبب است که در دنیا به آیات الهی نظر نکرده‌اند و نشانه‌های قدرت خداوند را به فراموشی سپرده‌اند ﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَقَدْ كُنتُ بَصِيرًا قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَكَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنسَى﴾. همچنین در روایت است که برخی مردم به صورت‌هایی محشور می‌شوند که بوزینه و خوک پیش آنان، زیبارویند.

از قرآن کریم برمی‌آید که در قیامت حتی حیوانات نیز محشور می‌شوند ﴿وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ﴾. نه تنها انسان و حیوان به حشر می‌آیند که آسمان‌ها و زمین و آفتاب و ماه و ستارگان و حتی آنچه مشرکان، شریک خدا پنداشته‌اند نیز محشور می‌شوند. در آن روز، جامدات نیز زنده می‌شوند و به سخن می‌آیند و گواهی می‌دهند.

منابع

1. پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، فرهنگ شیعه