تیمم: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = طهارت | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تیمم در قرآن]] | پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = طهارت | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تیمم در قرآن]] | پرسش مرتبط = }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
کسی که برای [[وضو]] یا [[غسل]]، دسترسی به [[آب]] ندارد، یا [[آب]] برای او ضرر دارد یا فرصت اندک است، لازم است به جای [[وضو]] یا [[غسل]]، تیمّم کند، یعنی کف دست‌ها را بر خاک بزند، سپس بر پیشانی و پشتِ دست‌ها بکشد. به آن تیمّم بدل از [[وضو]] یا بدل از [[غسل]] گفته می‌شود و به جای طهارتی محسوب می‌شود که شرط [[عبادت]] است و با [[آب]] و [[وضو]] و [[غسل]] به دست می‌آید. | کسی که برای [[وضو]] یا [[غسل]]، دسترسی به [[آب]] ندارد، یا [[آب]] برای او ضرر دارد یا فرصت اندک است، لازم است به جای [[وضو]] یا [[غسل]]، تیمّم کند، یعنی کف دست‌ها را بر خاک بزند، سپس بر پیشانی و پشتِ دست‌ها بکشد. به آن تیمّم بدل از [[وضو]] یا بدل از [[غسل]] گفته می‌شود و به جای طهارتی محسوب می‌شود که شرط [[عبادت]] است و با [[آب]] و [[وضو]] و [[غسل]] به دست می‌آید. | ||
تیمّم در [[قرآن]] نیز آمده است: {{متن قرآن|...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ...}}<ref> «...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا یکی از شما از جای قضای حاجت باز آمد یا با زنان آمیزش کردید و آب نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید و بخشی از رخساره‌ها و دست‌هایتان را با آن مسح کنید...» سوره نساء، آیه ۴۳.</ref>؛ {{متن قرآن|...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ...}} <ref>«...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از جای قضای حاجت آمدید یا با زنان آمیزش کردید و آبی نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید، با آن بخشی از چهره و دست‌های خود را مسح نمایید...» سوره مائده، آیه ۶.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref> | تیمّم در [[قرآن]] نیز آمده است: {{متن قرآن|...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ...}}<ref> «...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا یکی از شما از جای قضای حاجت باز آمد یا با زنان آمیزش کردید و آب نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید و بخشی از رخساره‌ها و دست‌هایتان را با آن مسح کنید...» سوره نساء، آیه ۴۳.</ref>؛ {{متن قرآن|...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ...}} <ref>«...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از جای قضای حاجت آمدید یا با زنان آمیزش کردید و آبی نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید، با آن بخشی از چهره و دست‌های خود را مسح نمایید...» سوره مائده، آیه ۶.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref> | ||
درباره تیمم نقل شده [[عمار یاسر]] در [[سفر]] جنب شد و به آب دسترسی نداشت. [[پیامبر]]{{صل}} از وی پرسید چه کردی؛ گفت در خاک غلت زدم. پیامبر{{صل}} فرمود: آن‌گونه که الاغ غلت می‌زند؛ بعد فرمود: چرا این‌گونه عمل نکردی؟ حضرت دو دستش را به [[زمین]] زد و بعد پیشانی‌اش را با انگشتانش مسح کرد و با دو [[کف دست]] پشت یکی را با دیگری مسح کرد<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۴. صدوق بعد از نقل این خبر، روش گرفتن تمیم بدل از غسل را متفاوت بیان کرده و گفته دو بار باید این عمل را تکرار کند.</ref>. اگر آب ضرر داشته باشد، مانند هوای سرد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۷.</ref> یا شخص مریض باشد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۸.</ref>، نباید غسل کند. اگر آب به اندازه کافی نباشد و برای [[تشنگی]] لازم باشد هم باید تیمم کند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۵.</ref>. در چاه آبی که دیگران از آن استفاده می‌کنند، نمی‌توان غسل کرد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۵.</ref>. در سفر اگر گرفتن وضو باعث خطر جانی شود، لازم است شخص تیمم کند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۴.</ref>. تیمم، بدل از وضو یا غسل است؛ چه غسل جنابت باشد چه حیض و نفاس و مانند آنها. در [[نقلی]] آمده یکی از [[یاران پیامبر]]{{صل}} مریض بود. هنگامی که مجروح بود، جنب شد. به او گفته شد غسل کند. او بعد از غسل دچار سرمای شدید شد و مرد. پیامبر{{صل}} فرمود: او را کشتند، [[خداوند]] آنان را بکشد؛ داروی [[سرگردانی]] [[پرسش]] است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۸؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۷؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۸۴. در دو کتاب اخیر آمده وی مبتلا به آبله بود.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیره عبادی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|سیره عبادی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۵۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث طهارت است. تیمم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تیمم در قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
کسی که برای وضو یا غسل، دسترسی به آب ندارد، یا آب برای او ضرر دارد یا فرصت اندک است، لازم است به جای وضو یا غسل، تیمّم کند، یعنی کف دست‌ها را بر خاک بزند، سپس بر پیشانی و پشتِ دست‌ها بکشد. به آن تیمّم بدل از وضو یا بدل از غسل گفته می‌شود و به جای طهارتی محسوب می‌شود که شرط عبادت است و با آب و وضو و غسل به دست می‌آید.
تیمّم در قرآن نیز آمده است: ﴿...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ...﴾[۱]؛ ﴿...وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ...﴾ [۲].[۳]
درباره تیمم نقل شده عمار یاسر در سفر جنب شد و به آب دسترسی نداشت. پیامبر(ص) از وی پرسید چه کردی؛ گفت در خاک غلت زدم. پیامبر(ص) فرمود: آن‌گونه که الاغ غلت می‌زند؛ بعد فرمود: چرا این‌گونه عمل نکردی؟ حضرت دو دستش را به زمین زد و بعد پیشانی‌اش را با انگشتانش مسح کرد و با دو کف دست پشت یکی را با دیگری مسح کرد[۴]. اگر آب ضرر داشته باشد، مانند هوای سرد[۵] یا شخص مریض باشد[۶]، نباید غسل کند. اگر آب به اندازه کافی نباشد و برای تشنگی لازم باشد هم باید تیمم کند[۷]. در چاه آبی که دیگران از آن استفاده می‌کنند، نمی‌توان غسل کرد[۸]. در سفر اگر گرفتن وضو باعث خطر جانی شود، لازم است شخص تیمم کند[۹]. تیمم، بدل از وضو یا غسل است؛ چه غسل جنابت باشد چه حیض و نفاس و مانند آنها. در نقلی آمده یکی از یاران پیامبر(ص) مریض بود. هنگامی که مجروح بود، جنب شد. به او گفته شد غسل کند. او بعد از غسل دچار سرمای شدید شد و مرد. پیامبر(ص) فرمود: او را کشتند، خداوند آنان را بکشد؛ داروی سرگردانی پرسش است[۱۰].[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ «...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا یکی از شما از جای قضای حاجت باز آمد یا با زنان آمیزش کردید و آب نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید و بخشی از رخساره‌ها و دست‌هایتان را با آن مسح کنید...» سوره نساء، آیه ۴۳.
- ↑ «...و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از جای قضای حاجت آمدید یا با زنان آمیزش کردید و آبی نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید، با آن بخشی از چهره و دست‌های خود را مسح نمایید...» سوره مائده، آیه ۶.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی.
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۴. صدوق بعد از نقل این خبر، روش گرفتن تمیم بدل از غسل را متفاوت بیان کرده و گفته دو بار باید این عمل را تکرار کند.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۷.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۸.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۵.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۵.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۴.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۶۸؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۷؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۸۴. در دو کتاب اخیر آمده وی مبتلا به آبله بود.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیره عبادی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ۵۰.