مسئولیتهای والدین نسبت به فرزندان: تفاوت میان نسخهها
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
*مفهوم واژه [[تربیت]] به پرورش دادن استعدادهای انسانی، یعنی فراهم کردن زمینه استعدادهای [[آدمی]] دلالت میکند. این واژه از ریشه "ربو" به معنی زیادت، فزونی، رشد و برآمدن گرفته شده است<ref>مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۲.</ref>. | *مفهوم واژه [[تربیت]] به پرورش دادن استعدادهای انسانی، یعنی فراهم کردن زمینه استعدادهای [[آدمی]] دلالت میکند. این واژه از ریشه "ربو" به معنی زیادت، فزونی، رشد و برآمدن گرفته شده است<ref>مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۲.</ref>. | ||
*راغب اصفهانی مینویسد: "[[رب]]" در اصل به معنی [[تربیت]] و پرورش است، یعنی ایجاد کردن حالتی پس از حالت دیگر در چیزی، تا به حد نهایی و تام و کمال خود برسد<ref>مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۳.</ref>. | *راغب اصفهانی مینویسد: "[[رب]]" در اصل به معنی [[تربیت]] و پرورش است، یعنی ایجاد کردن حالتی پس از حالت دیگر در چیزی، تا به حد نهایی و تام و کمال خود برسد<ref>مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۳.</ref>. | ||
برخی نیز فراهم آوردن زمینه برای پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به [[ظهور]] و فعلیت رسانیدن امکانات بالقوه موجود در درون او را [[تربیت]] نامیدهاند<ref>ر.ک: محمدعلی سادات، اخلاق اسلامی، ص٧.</ref>. | *برخی نیز فراهم آوردن زمینه برای پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به [[ظهور]] و فعلیت رسانیدن امکانات بالقوه موجود در درون او را [[تربیت]] نامیدهاند<ref>ر.ک: محمدعلی سادات، اخلاق اسلامی، ص٧.</ref>. | ||
*[[مکتب]] و مذهبی را نمیشناسیم که به اندازه [[اسلام]] درباره [[کودک]] و [[تربیت]] او سخن گفته باشد. [[حقوق]] [[کودکان]] در [[اسلام]] [[حقوقی]] پر دامنه، شامل، و بسیار [[غنی]] است. امر [[تربیت]] طفل از همان دوران [[تکوین]] او مطرح و مورد نظر است و تا ٢١ سال از [[زندگی]] او را در بر میگیرد<ref>علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۱۳۰.</ref>. | *[[مکتب]] و مذهبی را نمیشناسیم که به اندازه [[اسلام]] درباره [[کودک]] و [[تربیت]] او سخن گفته باشد. [[حقوق]] [[کودکان]] در [[اسلام]] [[حقوقی]] پر دامنه، شامل، و بسیار [[غنی]] است. امر [[تربیت]] طفل از همان دوران [[تکوین]] او مطرح و مورد نظر است و تا ٢١ سال از [[زندگی]] او را در بر میگیرد<ref>علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۱۳۰.</ref>. | ||
*[[تربیت]] در [[فنون]] مختلف و در [[ملتها]] و [[اقوام]] مختلف اصولش متفاوت است. به [[عقیده]] اخوان الصفا مجموع اموری که در [[سازندگی]] شخصیت [[روحانی]] انسانی دخالت دارد، [[تربیت]] نامیده میشود. اخوان الصفا درباب [[تربیت]] اطفال، [[افکار]] و [[عقاید]] جالبی دارند و آن را در سطح کلی انسانی مینگرند<ref>سیدجعفر سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ج١، ص۵٠۵ - ۵٠۶.</ref>. | *[[تربیت]] در [[فنون]] مختلف و در [[ملتها]] و [[اقوام]] مختلف اصولش متفاوت است. به [[عقیده]] اخوان الصفا مجموع اموری که در [[سازندگی]] شخصیت [[روحانی]] انسانی دخالت دارد، [[تربیت]] نامیده میشود. اخوان الصفا درباب [[تربیت]] اطفال، [[افکار]] و [[عقاید]] جالبی دارند و آن را در سطح کلی انسانی مینگرند<ref>سیدجعفر سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ج١، ص۵٠۵ - ۵٠۶.</ref>. |
نسخهٔ ۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۲
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
مقدمه
- قرآن کریم میفرمایند: ﴿...لَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ...﴾[۱].
- همچنین میفرمایند: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا﴾[۲].
- در آیات فوق به دو وظیفه اصلی والدین، یعنی تأمین مایحتاج زندگی فرزندان و تربیت اخلاقی آنان اشاره شده است[۳]
- پیامبر(ص) میفرمایند: "هر که برای کسب روزی حلال برای خانواده خود بکوشد کوشش او در راه خدا به شمار میآید"[۴].
- علی(ع) نیز میفرمایند: فرزند را بر پدر حقی است و پدر را بر فرزند حقی. حق پدر بر فرزند آن بود که فرزند در هر چیز، جز نافرمانی خدای سبحان، او را فرمان برد، و حق فرزند بر پدر آن است که او را نام نیکو نهد و ادب نیک به او آموزد و قرآن را به او تعلیم دهد[۵].
- سِرّ این که محبت پدر و مادر نسبت به اولاد زیادتر از محبت اولاد است نسبت به آنها چند چیز است: یکی آنکه پدر و مادر سبب وجود اولادند؛ دیگر آنکه از اول تکوین و آغاز خلقت، اولاد خود را میشناسند و به وجود وی خوشحالاند و سوم آنکه چنین پندارند که پس از فنای جسم آنها، اولاد به جای آنها باقی است[۶].
- یکی از وظایف و مسئولیتهای اصلی والدین نسبت به فرزندان، مهیا نمودن شرایط لازم جهت پرورش جسمانی، روحانی و روانی آنان است. اگر اعضای خانواده احساس کنند سرپرست خانواده علیرغم توانایی مالی از تأمین زندگی بهتر خودداری میکند، نسبت به عواطف او دچار تردید شده، روابط آنها سرد میشود[۷]
مسئولیتهای والدین نسبت به فرزندان
تربیت فرزندان
- مفهوم واژه تربیت به پرورش دادن استعدادهای انسانی، یعنی فراهم کردن زمینه استعدادهای آدمی دلالت میکند. این واژه از ریشه "ربو" به معنی زیادت، فزونی، رشد و برآمدن گرفته شده است[۸].
- راغب اصفهانی مینویسد: "رب" در اصل به معنی تربیت و پرورش است، یعنی ایجاد کردن حالتی پس از حالت دیگر در چیزی، تا به حد نهایی و تام و کمال خود برسد[۹].
- برخی نیز فراهم آوردن زمینه برای پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به ظهور و فعلیت رسانیدن امکانات بالقوه موجود در درون او را تربیت نامیدهاند[۱۰].
- مکتب و مذهبی را نمیشناسیم که به اندازه اسلام درباره کودک و تربیت او سخن گفته باشد. حقوق کودکان در اسلام حقوقی پر دامنه، شامل، و بسیار غنی است. امر تربیت طفل از همان دوران تکوین او مطرح و مورد نظر است و تا ٢١ سال از زندگی او را در بر میگیرد[۱۱].
- تربیت در فنون مختلف و در ملتها و اقوام مختلف اصولش متفاوت است. به عقیده اخوان الصفا مجموع اموری که در سازندگی شخصیت روحانی انسانی دخالت دارد، تربیت نامیده میشود. اخوان الصفا درباب تربیت اطفال، افکار و عقاید جالبی دارند و آن را در سطح کلی انسانی مینگرند[۱۲].
- در قرآن، عبادت واقعی، بزرگترین عامل تربیت و سازندگی انسان است[۱۳][۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ «...فرزندانتان را از ناداری نکشید؛ ما به شما و آنان روزی میرسانیم؛ و زشتکاریهای آشکار و پنهان نزدیک نشوید...» سوره انعام، آیه ۱۵۱.
- ↑ «ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتشی بازدارید که هیزم آن آدمیان و سنگهاست» سوره تحریم، آیه ۶.
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص:۸۰.
- ↑ ابن جعفر محمد بن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۵۰۱.
- ↑ امام علی(ع)، نهجالبلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی. کلمات قصار ۳۹۹، ص۴۳۳.
- ↑ احمد بن محمد بن مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیرالاعراق، ترجمه حاجیه خانم امین، ص۲۵۹.
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص:۸۱.
- ↑ مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۲.
- ↑ مصطفی دلشاد تهرانی، سیری در تربیت اسلامی، ص۲۳.
- ↑ ر.ک: محمدعلی سادات، اخلاق اسلامی، ص٧.
- ↑ علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۱۳۰.
- ↑ سیدجعفر سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ج١، ص۵٠۵ - ۵٠۶.
- ↑ مرتضی مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۷، ص۷۰۸. «تعلیم و تربیت در گذشته انگیزه دینی و مذهبی داشته است. انگیزه دینی و مذهبی در گذشته یار و یاور معلمان، پدران و مادران بوده است». (مرتضی مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲، ص۱۷۰) «در تعلیم و تربیت یک روش میگوید هر انسانی را باید جوری تربیت کرد که او به غایات خودش برسد؛ یعنی استعدادهای انسان را بشناسیم و آن استعدادها را در او پرورش بدهیم و این میشود تربیت صحیح؛ یعنی براساس شناخت فطرت او تمام استعدادها را هماهنگ با فطرت او پرورش دهیم. روش دیگری میگوید که انسان را باید طوری پرورش داد که به درد اجتماع بخورد، حتی اگر انسان را ناقص کرد». (مرتضی مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ج۸، ص۴۲۷ -۴۲۸).
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص:۸۲.