کلام تطبیقی ج۲ (کتاب)

کلام تطبیقی: نبوت، امامت و معاد
زبان	فارسی
نویسنده	علی ربانی گلپایگانی
موضوع	امامت و ولایت
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات جامعة المصطفی العالمیة|انتشارات جامعة المصطفی العالمیة]][[رده:انتشارات جامعة المصطفی العالمیة]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	چاپ اول: ۱۳۸۵ چاپ دوم: ۱۳۸۸ چاپ سوم: ۱۳۹۳ ش
شابک	۹۷۸۹۶۴۷۷۴۱۵۹۰
شماره ملی	۱۹۳۰۲۶۰

کلام تطبیقی (نبوت، امامت و معاد)، کتابی است که به تحليل وبررسی مباحث نبوت، امامت و معاد می پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی ربانی گلپایگانی است و جامعة المصطفی العالمیة انتشار آن را به عهده داشته است.

طرح جلد دیگری از این کتاب

دربارهٔ کتاب

در كتاب حاضر به تحلیل و بررسی مباحث نبوت، امامت و معاد پرداخته شده است. مباحث كتاب عبارت‌اند از: نیاز بشر به دین و ضرورت نبوت، معجزه و نبوت، وحی و نبوت، نبوت و عصمت، خاتمیت نبوت و شریعت اسلام، مصونیت قرآن از تحریف، پیشینه و اهمیت عبث امامت، حقیقت امامت، وجوب امامت، فلسفه امامت، امامت و عصمت، عقل و امامت امیر مؤمنان، قرآن و امامت امیر مؤمنان، امامت امیر مؤمنان در حدیث غدیر، قرآن و رهبری راستگویان، آخرین پیشوای معصوم، آثار وجودی و شیوه رهبری امام غایب، كلیاتی درباره معاد، براهین اثبات معاد، معاد جسمانی و روحانی، بررسی اشكالات و شبهات، قیامت و تجسم اعمال، قیامت و شفاعت، بهشت و دوزخ.

در ميان مذاهب و فرقه‌های كلامی اسلامی، مذاهب و فرقه‌های كلامی زنده و موجود، مورد نظر هستند در اين ميان آن‌ها كه به لحاظ نظام كلامی، متكلمان و آثار، از برجستگي ويژه‌ای برخورداند، بيشتر مورد اهتمام بوده‌اند، دراين ميان مذاهب كلامی شيعی، «اماميه» و در ميان مذاهب كلامی اهل سنت، «اشعريه» و «ماتريديه» داری چنين ويژگی مي‌باشند. «معتزله» با اين‌كه در روزگار ما به صورت رسمی وجود ندارد، اما به خاطر اهميت و نقش برجسته‌ای كه در تاريخ كلام اسلامی ايفا كرده‎اند و نيز تاثير روش و انديشه‌‌های كلامی آنان بر برخی از متكلمان برجسته اهل سنت، همواره مورد توجه محققان بوده‌اند؛‌ چنان‌كه اكثر متون كلامی، اعم از شيعی و سنی، عقايد و آراء معتزله را نقل و بررسی كرده‎اند.

فهرست کتاب

• پيش گفتار؛

بخش اول: نبوت

۱. نياز بشر به دين و ضرورت نبوت:

• پيشينه و ضرورت بحث؛
• تعريف دين؛
• چيستي و حقيقت انسان؛
• مصلحت‌انديشی و تدبير؛
• تمايلات روانی انسان؛

۱. تمايلات فردی؛

۲. تمايلات اجتماعی؛

۳. تمايلات عالی؛

• كمال مطلوب و هدايت و حيانی؛
• دين و جامعه آرمانی؛
• قاعده لطف و ضرورت شريعت الاهی؛

۲. معجزه و نبوت:

• جايگاه معجزه؛
• تعريف معجزه؛
• ويژگی معجزه؛
• راه شناخت معجزه؛
• الف) قاعده حسن و قبح عقلی؛
• ب) عادة الله؛
• ج) لزوم تناقض؛
• وجه دلالت معجزه بر نبوت؛

۱. دلالت معجزه، از قبيل عاديات است؛

۲. دلالت معجزه ظنی است؛

۳. معجزه، به منزله تصديق قولی پيامبر(ص ) است؛

• احتمالات عقلي و علم وجداني و بديهي؛

۴. دلالت معجزه بر نبوت، برهانی است؛

۳. وحی و نبوت:

• وحی در لغت و اصطلاح؛
• وحی در اصطلاح؛
• وحی در قرآن؛

۱. معنای لغوی؛

۲. هدايت طبيعی؛

۳. هدايت غريزی؛

۴. الهام خداوندی به غير پيامبران؛

۵. امر و اذن الاهی؛

۶. وحی خداوند بر فرشتگان؛

۷. القائات شيطانی؛

۸. وحی نبوت؛

• گونه‌های وحی الاهی به پيامبران؛

۱. وحی بدون واسطه؛

۲. وحی از پس پرده (من وراء حجاب)؛

۳. وحی، به واسطه فرشته؛

• نكته‌ها و بهره‌ها؛
• فرق رسول و نبی؛
• وحی و رؤيای صادقه؛
• وحی و الهام؛
• وحی و تحديث؛
• وحی و تجربه دينی؛
• وحی نفسی يا مكاشفه عرفانی؛

۴. نبوت و عصمت:

• حقيقت عصمت؛
• ابعاد عصمت و اقوال متكلمان؛

۱. عصمت از شرك و كفر؛

۲. عصمت در تلقی، حفظ و ابلاغ وحی؛

۳. عصمت از گناه پس از نبوت؛

۴. عصمت از گناه قبل از نبوت؛

۵. عصمت در موارد ديگر؛

• دلايل عقلی عصمت؛

۱. لزوم بعثت در نبوت؛

۲. لزوم تكليف به محال؛

۳. لزوم مخالفت با پيامبر؛

۴. عصمت و وثوق مطلق؛

۵. خاتميت نبوت و شريعت اسلام:

• مقدمه؛
• حقيقت خاتميت؛
• دلايل خاتميت؛
• دليل اول؛
• دليل دوم؛
• دليل سوم؛
• دليل چهارم؛
• فلسفه خاتميت؛
• توحيد اسلامی؛
• معاد قرآنی؛
• نظام اخلاقی قرآن؛
• اصول اجتماعی اسلام؛
• تفسير خاتميت؛
• ديدگاهی ديگر؛
• ارزيابی و نقد؛
• دين ثابت و نيازهای متغير؛
• اركان پويايی شريعت خاتم؛

۱. احكام اوليه و ثانويه؛

۲. تشريع اجتهاد در اسلام؛

۳. نقش كليدی عقل در اجتهاد؛

۴. ملاكات احكام و قاعده اهم و مهم؛

۵. مسؤليت‌ها و اختيارات حاكم اسلامی؛

۶. مصونيت قرآن از تحريف:

• معنی لغوی تحريف؛
• واژه تحريف در قرآن؛
• قرآن و احتمال تحريف؛

۱. تغيير در لهجه و تعبير؛

۲. تغيير در كلمات؛

۳. تغيير در ترتيب سور و آيات؛

۴. تغيير به افزايش؛

۵. تغيير به نقصان و كاهش؛

• دلايل مصونيت قرآن از تحريف؛
• عقل وبی‌‌پايگی فرضيه تحريف؛
• تقرير ديگری از برهان عقلی؛
• گواهی قرآن بر صيانت خود؛
• دلايل روايی بر نفی تحريف؛
• دلیلی ديگر؛
• حديث ثقلين و نفی تحريف از قرآن؛
• وجه استدلال؛
• نقد دلايل قائلان به تحريف قرآن؛
• جمع‌آوری كامل قرآن، عادتا ممكن نيست!؛
• مخالفت با قرآن علی (ع)؛
• مشابهت با بنی اسرائيل؛
• بررسی روايات تحريف؛
• الف)‌ نقد سندی؛
• ب) نقد دلالی؛
• اهل سنت و نظريه نسخ تلاوت.

بخش دوم: امامت و خلافت

• درآمد؛

۱. پيشينه و اهميت بحث امامت:

۲. حقيقت امامت:

• توضيحات؛

۳. وجوب امامت:

• دلايل وجوب امامت؛

۱. آيه اولی الامر؛

۲. حديث «من مات و لم يعرف إمام زمانه...»؛

۳. سيره مسلمانان؛

۴. اجرای حدود و حفظ نظام اسلامی؛

۵. وجوب دفع ضررهای عظيم؛

۶. قاعده لطف و وجوب امامت؛

۴. فلسفه امامت:

• اسماعيليه و فلسفه امامت؛
• ائمه اهل بيت(ع) و فلسفه امامت؛

۵. صفات امام:

• صفات امام، از ديدگاه اهل سنت؛
• صفات امام، از ديدگاه متكلمان اماميه؛
• افضليت امام؛

۶. امامت و عصمت:

۱. برهان تسلسل؛

۲. حفظ و تبيين شريعت؛

۳. آيه امامت ابراهيم(ع)؛

۴.آيه اولی‌الامر؛

• گفتاری از فخرالدين رازی؛
• دلايل منكران عصمت؛

۷. عقل و امامت اميرمؤمنان(ع):

۸. قرآن و امامت اميرمؤمنان(ع):

• آيه ولايت؛
• نقدی ديگر؛
• آيه تبليغ؛
• اقوال مفسران؛

۹. امامت اميرمؤمنان(ع) در حديث غدير:

• متن حديث غدير؛
• سند حديث غدير؛
• دلالت حديث غدير؛
• توجيهی نااستوار؛
• احتجاج به حديث غدير؛

۱۰. قرآن و رهبری راستگويان:

• سخن فخرالدين رازی؛
• نقد سخن رازی؛
• آيه تطهير و عصمت اهل بيت(ع)؛
• راستگويان در روايات؛

۱۱. آخرين پيشوای معصوم:

• مقدمه؛
• ديدگاه اماميه، درباره «مهدی موعود»؛
• غيبت و نيابت؛
• ولادت «مهدی موعود» از ديدگاه اهل سنت؛

۱۲. آثار وجودی و شيوه رهبری امام غايب:

• ابعاد امامت؛
• آثار وجودی امام غايب؛

۱. پايداری جهان؛

۲. هدايت نهانی؛

۳. حضور غيرعادی؛

۴.ملاقات‌هاي ويژه؛

۵. توسل و دعا؛

۶. لطف بودن وجود امام؛

۷. رهبری با واسطه.

بخش سوم:‌ معاد يا سراي آخرت

۱. كلياتی درباره معاد:

• واژه‌شناسی معاد؛
• جايگاه معاد، در اديان آسمانی؛
• قرآن و جهان آخرت؛
• آثار و نتايج ايمان به معاد؛

۱. آرامش دل و تسكين خاطر؛

۲. تقوی و پاكدامنی؛

۳. تعهد و احساس مسؤوليت؛

۴. ايمان به معاد و آينده نگری؛

۲. براهين اثبات معاد:

۱. برهان حكمت و غايت؛

• برهان حكمت، در آيات ديگر؛
• قيامت و غايت در كلام امام علی(ع)؛

۲. برهان عدالت؛

۳. برهان رحمت؛

۴. لزوم وفای به عهد؛

۵. قيامت گزارش غيبی و قطعی الاهی؛

۳. معاد جسمانی و روحانی:

• عقل و معاد روحانی؛
• عقل و معاد جسمانی؛
• معاد جسمانی و روحانی، از ديدگاه قرآن؛
• الف)‌ قرآن و معاد روحانی؛
• «رضوان الله» برترين پاداش اخروی؛
• حسرت جانكاه؛
• ب) قرآن و معاد جسماني؛
• آيا آيات مربوط به معاد جسماني، قابل تأويل است؟؛

۴. بررسی اشكالات و شبهات:

۱. معاد جسمانی، اعاده معدوم است؛

۲. فرد ديگر، مثاب و معاقب خواهد بود؛

۳. شبهه آكل و مأكول؛

۴. معاد جسمانی، تكرار حيات دنيوی است؛

• پاسخ به يك اشكال؛

۵. قيامت و تجسم اعمال:

• مقصود از تجسم اعمال چيست؟؛
• تجسم اعمال در آيات قرآن؛
• تجسم اعمال در روايات؛
• عقل و تجسم اعمال؛
• علم و تجسم اعمال؛

۶. قيامت و شفاعت:

• معنای شفاعت؛
• شيوه شفاعت؛
• نتيجه شفاعت؛
• قرآن و شفاعت؛
• مبانی كلامی شفاعت؛

۱. رحمت گسترده خداوند؛

۲. قانون عليت در جهان؛

۳.دعای پيامبران و مغفرت الاهی؛

۷. بهشت و دوزخ:

• آفرينش كنونی بهشت و دوزخ؛
• جايگاه بهشت و دوزخ؛
• چه كسانی مخلد در عذابند؟؛
• كتاب نامه.

دربارهٔ پدیدآورنده

علی ربانی گلپایگانی

حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی، (متولد ۱۳۳۴ ش، گلپایگان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی، حسن حسن‌زاده آملی، حسین نوری همدانی، یحیی انصاری شیرازی و حسین مظاهری پیگیری کرد. پژوهشگر نشریات کیهان اندیشه، نور علم، کلام اسلامی و پیام حوزه از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد.

او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌هاى علمیه، تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «الإلهیات فی مدرسة اهل‌ البیت»، «امامت در بینش اسلامی»، «وحی نبوی»، «وحی‌شناسی»، «بازاندیشی نقش پیامبر در پدیده وحی»، «علم پیامبران به حقانیت وحی»، «چگونگی وحی نبوت از دیدگاه قرآن و روایات»، «عصمت امام از نگاه خرد»، «مبانی حجیت روایات اهل بیت (ع)»، «هدایت و ضلالت از دیدگاه امام علی (ع)» و «حکومت ولایی از دیدگاه امام علی (ع)» برخی از این آثار است.

پیوند به بیرون

• وبگاه آدینه بوک
• وبگاه بای بوک