علم مستأثر: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*واژه "مستأثر" به معنای [[برگزیده]]<ref>مفردات الراغب‌، ۵.</ref> و از [[نام‌های الهی]] است که [[خداوند]] آن را برای خویش [[برگزیده]] و پنهان کرده است و از این روی، اسم مستأثر را "[[اسم مکنون]]" و "[[اسم‌ مخزون]]" نیز می‌گویند<ref>الاصول من الکافی‌، ۱/ ۸۷ و ۱۸۹.</ref>. کسی جز [[خداوند]] بدین نام راه ندارد و از آن [[آگاه]] نیست. بنابر برخی [[روایات]]، این نام، [[باطن]] [[اسم اعظم]] [[خداوند]] است<ref>الاصول من الکافی‌، ۱/ ۸۷ و ۱۸۹.</ref>. [[امامان معصوم]]{{عم}} در [[مقام]] [[دعا]]، مانند دیگر [[نام‌های خدا]] به اسم مستأثر نیز [[تمسک]] جسته‌اند و برای [[حاجات]] خویش آن را به وساطت گرفته‌اند<ref>مفاتیح الجنان‌، ۱۳۸؛ اقبال الاعمال‌، ۳/ ۲۰۴.</ref>. برخی صاحب‌نظران در اینکه چرا کسی از اسم مستأثر [[آگاه]] نیست، معتقدند نام‌های دیگر [[خدا]] در [[جهان]] ظهور یافته‌اند؛ ولی اسم مستأثر ظهور نیافته است. برخی دیگر بر آن‌اند که این نام نیز مانند دیگر نام‌ها ظهور یافته است؛ ولی کسی از [[مظهر]] آن [[آگاه]] نیست<ref>اسم مستأثر و وصیت امام و زعیم اکبر، ۴۲ و ۴۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 77-78.</ref>.
علم مستأثر از [[علوم مختص خداوند]] است که در برابر [[علم مبذول]] به کار می‌رود و نیز باید دانست [[علم مکنون]] یا [[علم موقوف]] یا [[علم مخزون|مخزون]] و یا [[علم محفوظ|محفوظ]] تعابیری از یک تعریف هستند که در عبارات مختلف از آنها استفاده شده است.<ref>ر.ک. [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ص ۲۹۳؛ [[سید محمد علی مسعودی|مسعودی، سید محمد علی]]، [[تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب (مقاله)|تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب]]، ص ۸</ref>
علم مستأثر از [[علوم مختص خداوند]] است که در برابر [[علم مبذول]] به کار می‌رود و نیز باید دانست [[علم مکنون]] یا [[علم موقوف]] یا [[علم مخزون|مخزون]] و یا [[علم محفوظ|محفوظ]] تعابیری از یک تعریف هستند که در عبارات مختلف از آنها استفاده شده است.<ref>ر.ک. [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ص ۲۹۳؛ [[سید محمد علی مسعودی|مسعودی، سید محمد علی]]، [[تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب (مقاله)|تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب]]، ص ۸</ref>



نسخهٔ ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۳۲


اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم الهی و مرتبط با علم معصوم است. "علم مستأثر" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

علم مستأثر از علوم مختص خداوند است که در برابر علم مبذول به کار می‌رود و نیز باید دانست علم مکنون یا علم موقوف یا مخزون و یا محفوظ تعابیری از یک تعریف هستند که در عبارات مختلف از آنها استفاده شده است.[۷]

چیستی علم مستأثر

چیستی علم موقوف

تقسیمی دیگر برای علم

از نگاهی دیگر خداوند دارای دو نوع علم است:

  1. علمی که احدی جز خدا بر آن آگاهی ندارد، و آن علم مستأثر است[۲۴]، اگر کسی غیر از خداوند از آن اطلاع داشته باشد، از دایره علم مستأثر خارج می‌شود و نمی‌توان گفت مختص خداوند است.[۲۵] از این علم در برخی روایات[۲۶] به اسم "مکنون" و "مخزون" یاد شده است[۲۷] و باید دانست اسمای مستأثره منشأ برای دیگر اسامی خداوند هستند.[۲۸].
  2. علمی که خداوند به ملائکه و انبیا و ائمه(ع) داده است[۲۹].

نتیجه گیری

  • در مجموع باید گفت علم مکنون یا موقوف و علم مستأثر از علومِ مختص به خداوند است که حتی امامان معصوم هم از آن آگاهی ندارند. هر چند در مورد علم موقوف گفته شده، ممکن است خداوند به تدریج آن را به ایشان تعلیم نماید، اما در مورد علم مستأثر چنین سخنی هم گفته نشده، زیرا اگر برای دیگران بیان شود از مستأثر بودن خارج می‌گردد.

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. مفردات الراغب‌، ۵.
  2. الاصول من الکافی‌، ۱/ ۸۷ و ۱۸۹.
  3. الاصول من الکافی‌، ۱/ ۸۷ و ۱۸۹.
  4. مفاتیح الجنان‌، ۱۳۸؛ اقبال الاعمال‌، ۳/ ۲۰۴.
  5. اسم مستأثر و وصیت امام و زعیم اکبر، ۴۲ و ۴۳.
  6. فرهنگ شیعه، ص 77-78.
  7. ر.ک. معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ص ۲۹۳؛ مسعودی، سید محمد علی، تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب، ص ۸
  8. راغب اصفهانی، المفردات فی غرایب القرآن، ص ۱۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸۵، حدیث ۱، ص ۲۵۵
  9. ر.ک. هاشمی، سید علی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه اسلام کوئیست
  10. کلینی، محمد بن یعقوب، كافی، ج ‏۱، ص 230
  11. ر.ک. صادقی ارزگانی، محمد امین، اسماء الهی از نگاه عرفانی امام خمینی، صفحه؟؟؟
  12. کلینی، محمد بن یعقوب، كافی، ج ‏۱، ص 230
  13. ر.ک غلامی، اصغر، علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟
  14. ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، سخنرانی با موضوع: همگرایی قیام امام حسین با علم حضرت به شهادت خود و یارانش
  15. ر.ک. امینی، ابراهیم، بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۹۳
  16. ر.ک. معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ص ۲۹۳؛ مسعودی، سید محمد علی، تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب، ص ۸
  17. سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ـ ۷۹
  18. ر.ک. ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم، بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۹۳
  19. ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، سخنرانی با موضوع: همگرایی قیام امام حسین با علم حضرت به شهادت خود و یارانش؛ مسعودی، سید محمد علی، تفاوت نگرش علم کلام و حدیث به علم غیب، ص ۸
  20. ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، سخنرانی با موضوع: همگرایی قیام امام حسین با علم حضرت به شهادت خود و یارانش؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص ۶۹
  21. کلینی، محمد بن یعقوب، كافی، ج ‏۱، ص ۲۵۷
  22. کلینی، محمد بن یعقوب، كافی، ج ‏۱، ص 264
  23. ر.ک. غلامی، اصغر، علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟
  24. ر.ک. جزیری احسائی، علی، دفع الریب عن علم الغیب، ص ۴۶
  25. ر.ک. علی جزیری احسائی|جزیری احسائی، علی، دفع الریب عن علم الغیب (کتاب)|دفع الریب عن علم الغیب، ص۴۶
  26. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۵۲
  27. ر.ک. هاشمی، سید علی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه اسلام کوئیست
  28. ر.ک. حسینی شاهرودی، سید مرتضی، آشنایی با عرفان اسلامی، ص ۷۶.
  29. ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، سخنرانی با موضوع: همگرایی قیام امام حسین با علم حضرت به شهادت خود و یارانش