ابوخیثمه انصاری در قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ابوخیثمه انصاری است. "ابوخیثمه انصاری" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ابوخیثمه انصاری در قرآن - ابوخیثمه انصاری در تاریخ اسلامی

مقدمه

ابوخیثمه انصاری عبدالله‌ بن‌ خیثمه از تیره بنی‌سالم از اصحاب پیامبر (ص)

زمان اسلام آوردن ابوخیثمه روشن نیست. برخی از حضور وی در بدر و برخی در اُحُد یاد کرده‌اند. در جنگ تبوک ابتدا سرپیچید؛ سپس پشیمان شد و به پیامبر(ص) پیوست. نقل است که حضرت از دیدن او خوشحال شد و برایش دُعا کرد. ابن‌هشام، اشعار او را در ماجرای حمله‌ مشرکان مکّه به زینب (دختر پیامبر) و در جنگ تبوک آورده است. برخی، ادامه زندگی او را تا زمان یزید بن معاویه گزارش کرده‌اند. از وی نسلی باقی نمانده است.

ابوخیثمه در شأن نزول

1. به نقل طبری ابوخیثمه یک صاع (سه کیلو) خرما صدقه داد و منافقان بر او عیب گرفتند؛ سپس این آیه نازل شد: ﴿الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾
2. ابوخیثمه در جنگ تبوک، به رغم فرمان پیامبر برای شرکت در جنگ، به ماندن در مدینه متمایل بود که خداوند او را متوجّه حقّ و ثابت قدم کرد و به پیامبر ملحق شد و این آیه درباره‌اش فرود آمد: ﴿لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾.

منابع

1. آقازاده، فتاح، مقاله «ابوخیثمه انصاری»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱

پانویس