سایه

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سایه در قرآن - سایه در حدیث - سایه در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سایه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• منظور بیان توجه پیامبر در شیوه بیان عقاید و استناد به توحید افعالی؛ ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا * ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾

نکات

خداوند قدرت و توانائی خود بر ثابت نگه داشتن سایه اجسام را اگر می‌خواست به پیامبر متذکر می‌شود و حرکت تدریجی سایه‌ها بعد از امتداد را از قدرت خود اعلام می‌کند و نکته تفسیری آیه فوق را از تفسیر نمونه می‌آوریم. حرکت سایه‌ها! در اینجا سخن از قسمتهای مهمی از نعمت‌های الهی به عنوان بیان اسرار توحید و خدا‌شناسی است.سخن از نعمت - سایه‌ها» و سپس اثرات و برکات -شب» و -خواب و استراحت» و - روشنایی» روز و - وزش بادها» و - نزول باران» و - زنده شدن زمینهای مرده» و - سیراب شدن» چهار پایان و انسان‌هاست. نخست می‌گوید: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ ﴾ آیا ندیدی چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت»؟! - و اگر می‌خواست آن را ساکن قرار می‌داد» سایه‌ای همیشگی و جاودانی: ﴿وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا﴾ این سایه کشیده و گسترده همان سایه‌ای است که بعد از طلوع فجر و قبل از طلوع آفتاب بر زمین حکمفرماست و لذت بخش‌ترین سایه‌ها و ساعات همان است؛ زیرا به دنبال آن می‌فرماید: - سپس خورشید را بر وجود این سایه گسترده دلیل قرار دادیم» ﴿ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا﴾ اشاره به این که اگر آفتاب نبود مفهوم سایه روشن نمی‌شد، اصولا سایه از پرتو آفتاب به وجود می‌آید. ودر (آیه ۴۶ می‌فرماید - سپس آن را آهسته جمع می‌کنیم» و نظام سایه و آفتاب را حاکم می‌سازیم ﴿ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾ می‌دانیم هنگامی که خورشید طلوع می‌کند تدریجا سایه‌ها بر چیده می‌شود تا به هنگام ظهر که در بعضی از مناطق سایه بکلی معدوم می‌شود، و در دیگر مناطق به حد اقل خود می‌رسد و به این ترتیب سایه‌ها نه یک دفعه ظاهر می‌گردند، و نه یک دفعه بر چیده می‌شوند، و این خود یکی از حکمت‌های پروردگار است، چرا که اگر انتقال از نور به ظلمت و بالعکس، ناگهانی صورت می‌گرفت برای همه موجودات زیان‌آور بود. (برگزیده تفسیر نمونه، ج ۳، ص: ۳۴۰).

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم