دفاع: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = دفاع | |||
| عنوان مدخل = [[دفاع]] | |||
| مداخل مرتبط = [[دفاع در قرآن]] - [[دفاع در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
دفاع از ریشه «د ـ ف ـ ع» به معنای باز داشتن، پس زدن، دور کردن، [[حمایت]] کردن و مانع شدن است. <ref>مفردات، ص۳۱۶؛ لسان العرب، ج ۴، ص۳۶۹، «دفع»؛ لغت‌نامه، ج، ص۱۰۹۴۰ ـ ۱۰۹۴۱، «دفاع».</ref> در اصطلاح [[فقه]] و [[متون دینی]]، از اقسام [[جهاد]] و به معنای [[جنگی]] است که [[انسان]] در مقابل [[حمله]] [[دشمن]] و برای جلوگیری و [[پیشگیری]] از [[هجوم]] دشمن به [[مسلمانان]] و [[اساس اسلام]] انجام می‌دهد؛<ref>دفاع مشروع در حقوق جزای ایران، ص۲۴؛ اصطلاحات فقهی، ص۲۲۴. </ref> همچنین پس زدن [[متجاوز]] به [[جان]]، [[مال]]، [[آبرو]] و [[ناموس]] و [[مبارزه]] برای [[اثبات حق]]، گرفتن مال یا [[حفظ آبرو]] و ناموس دفاع نامیده می‌شود. <ref>جواهر الکلام، ج ۴۱، ص۶۵۰؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۲، ص۸۵۲؛ مصطلحات الفقه؛ ص۲۴۵. </ref> در اصطلاح [[حقوقی]] نیز دفاع به همین معناست و به پاسخ هر یک از دو طرف دعوا در [[محکمه]] به یکدیگر یا ایرادات متقابل هریک به ادعای دیگری، دفاع گفته می‌شود. <ref>نک: محاضرات فی فقه الامامیه، ج ۴، ص۲۳ ـ ۲۴؛ نیز نک: ترمینولوژی حقوق، ص۳۰۳. </ref> | دفاع از ریشه «د ـ ف ـ ع» به معنای باز داشتن، پس زدن، دور کردن، [[حمایت]] کردن و مانع شدن است. <ref>مفردات، ص۳۱۶؛ لسان العرب، ج ۴، ص۳۶۹، «دفع»؛ لغت‌نامه، ج، ص۱۰۹۴۰ ـ ۱۰۹۴۱، «دفاع».</ref> در اصطلاح [[فقه]] و [[متون دینی]]، از اقسام [[جهاد]] و به معنای [[جنگی]] است که [[انسان]] در مقابل [[حمله]] [[دشمن]] و برای جلوگیری و [[پیشگیری]] از [[هجوم]] دشمن به [[مسلمانان]] و [[اساس اسلام]] انجام می‌دهد؛<ref>دفاع مشروع در حقوق جزای ایران، ص۲۴؛ اصطلاحات فقهی، ص۲۲۴. </ref> همچنین پس زدن [[متجاوز]] به [[جان]]، [[مال]]، [[آبرو]] و [[ناموس]] و [[مبارزه]] برای [[اثبات حق]]، گرفتن مال یا [[حفظ آبرو]] و ناموس دفاع نامیده می‌شود. <ref>جواهر الکلام، ج ۴۱، ص۶۵۰؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۲، ص۸۵۲؛ مصطلحات الفقه؛ ص۲۴۵. </ref> در اصطلاح [[حقوقی]] نیز دفاع به همین معناست و به پاسخ هر یک از دو طرف دعوا در [[محکمه]] به یکدیگر یا ایرادات متقابل هریک به ادعای دیگری، دفاع گفته می‌شود. <ref>نک: محاضرات فی فقه الامامیه، ج ۴، ص۲۳ ـ ۲۴؛ نیز نک: ترمینولوژی حقوق، ص۳۰۳. </ref> | ||
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث دفاع است. دفاع از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دفاع در قرآن - دفاع در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
دفاع از ریشه «د ـ ف ـ ع» به معنای باز داشتن، پس زدن، دور کردن، حمایت کردن و مانع شدن است. [۱] در اصطلاح فقه و متون دینی، از اقسام جهاد و به معنای جنگی است که انسان در مقابل حمله دشمن و برای جلوگیری و پیشگیری از هجوم دشمن به مسلمانان و اساس اسلام انجام می‌دهد؛[۲] همچنین پس زدن متجاوز به جان، مال، آبرو و ناموس و مبارزه برای اثبات حق، گرفتن مال یا حفظ آبرو و ناموس دفاع نامیده می‌شود. [۳] در اصطلاح حقوقی نیز دفاع به همین معناست و به پاسخ هر یک از دو طرف دعوا در محکمه به یکدیگر یا ایرادات متقابل هریک به ادعای دیگری، دفاع گفته می‌شود. [۴]
بسیاری از فقیهان جهاد را به دوگونه ابتدایی و دفاعی قسمت کرده و در تفاوت میان آن دو گفته‌اند «دفاع» جنگی است که پس از حمله و تعرض مهاجم و برای باز داشتن متجاوز از تجاوز انجام می‌گیرد و «جهاد ابتدایی» پیکاری است که آغازگرش جنگجویان مسلمان و هدفش دعوت کافران به اسلام، توحید و عدالت است. [۵] در مقابل، به باور برخی، اساس جنگ‌های اسلامی دفاعی است،[۶] زیرا نبرد در اسلام برای یکی از سه هدف دفاع از کیان اسلام، حمایت از مستضعفان و جلوگیری از فساد و رفع موانع از دعوت الهی است. [۷] براین پایه می‌توان جهاد ابتدایی را زیرمجموعه جهاد دفاعی دانست؛ زیرا جهاد ابتدایی، دفاع از حقوق الهی و فطری انسان (خداجویی) است که اساس دین بر آن دو استوار شده است. [۸] به هر روی، فقها دفاع را به دوگونه قسمت کرده‌اند: «دفاع عام» که دفاع از کیان اسلام و کرامت انسانی است؛[۹] «دفاع خاص» که دفاع از جان و مال و ناموس شخص مدافع است[۱۰].[۱۱]
حقیقت دفاع
پیشینه دفاع
موارد تشریع دفاع و احکام آن
دفاع از کیان اسلام و سرزمین‌های مسلمانان
دفاع از حریم شخصی
یاری مظلوم
شیوه‌های دفاع
دفاع مشروع
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ مفردات، ص۳۱۶؛ لسان العرب، ج ۴، ص۳۶۹، «دفع»؛ لغت‌نامه، ج، ص۱۰۹۴۰ ـ ۱۰۹۴۱، «دفاع».
- ↑ دفاع مشروع در حقوق جزای ایران، ص۲۴؛ اصطلاحات فقهی، ص۲۲۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج ۴۱، ص۶۵۰؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۲، ص۸۵۲؛ مصطلحات الفقه؛ ص۲۴۵.
- ↑ نک: محاضرات فی فقه الامامیه، ج ۴، ص۲۳ ـ ۲۴؛ نیز نک: ترمینولوژی حقوق، ص۳۰۳.
- ↑ الروضة البهیه، ج ۲، ص۳۷۹؛ جواهر الکلام، ج ۲۱، ص۴؛ دراسات فی ولایة الفقیه، ج ۱، ص۱۱۵.
- ↑ المنار، ج ۲، ص۲۱۵.
- ↑ تفسیر جامع آیات الاحکام، ج ۶، ص۳۴۵ ـ ۳۴۶؛ المیزان، ج ۲، ص۶۵ ـ ۶۷؛ المنار، ج ۲، ص۲۱۵.
- ↑ دراسات فی ولایة الفقیه، ج ۱، ص۱۱۵؛ مجموعه آثار، ج ۲۰، ص۲۴۰ ـ ۲۴۳، «جهاد».
- ↑ جواهرالکلام، ج ۲۱، ص۱۴. ۱۸؛ مصطلحات الفقه، ص۲۴۵؛ مجموعه آثار، ج ۲۰، ص۲۴۳ ـ ۲۴۴، «جهاد».
- ↑ مصطلحات الفقه، ص۲۴۵؛ اصطلاحات فقهی، ص۲۲۴.
- ↑ سادات، سید احمد؛ مقاله «دفاع»؛ دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۳.