اکراه در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اکراه است. اکراه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اکراه در قرآن - اکراه در حدیث - اکراه در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• اکراه: وادار به کاری کردن، سختی و مشقتی که از تحمیل خارجی به انسان می‌رسد. اصل آن "کره" مقابل رضا و محبّت یا مقابل اراده.
• ﴿أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ﴾.
• در قرآن کریم آیاتی در مورد مختار بودن انسان در قبول دین وجود دارد و به عبارت دیگر دینداری به جبر و تحمیل امکان پذیر نیست: ﴿لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ﴾ و ﴿أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ﴾.
• گاهی اختیار در مقابل اکراه به کار می‌رود؛ ولی اکراه بیشتر در امور حقوقی کاربرد دارد؛ مانند "بیع مُکرَه" و "طلاق مُکرَه" که باطل است؛ زیرا یکی از شرایط صحت بیع یا طلاق اختیار است.
• اکراه آن است که شخص تهدید به ضرر شود و بر اثر تهدید غیر، کاری را انجام دهد که اگر تهدید جدی نبود، آن کار را انجام نمی‌داد. دین که از امور قلبی و اعتقادی است، به اکراه تحقق پیدا نمی‌کند؛ ممکن است علایم و کارکردهای خارجی مانند نماز و حرکات عبادی به اکراه و زور از کسی سر بزند ولی اینها اعتقاد و باور دینی نیستند؛ لذا اصل دین و باور به آن قابلیت اکراه ندارد و اکراه‌ بردار نیست.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم