رشد روحیه صبر و استقامت به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد رشد شخصیت روانی به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین سبحانی‌نیا؛

| تصویر = 11386.jpg

::::::«یکی از [[ارکان انتظار]] [[فرج]]، [[صبر]] و [[پایداری]] است و [[انسان]] [[منتظر]] در واقع کسی است که همه [[سختی‌ها]] و ناملایمات را به [[امید]] رسیدن به [[آرمان]] بلند خویش، [[تحمل]] می‌‌کند و از فشار و تهدید [[زورگویان]] و طعنه و [[تکذیب]] نابخردان، [[هراس]] به [[دل]] راه نمی‌دهد؛ از همین‌رو در [[روایات]]، [[صبر]] و [[انتظار]] همواره قرین یکدیگر بوده و [[فضیلت]] بسیاری برای صبرپیشگان در [[زمان غیبت]] برشمرده شده است. [[حضرت]] [[سیدالشهدا]]{{ع}} که خود والاترین [[مظهر]] [[صبر]] و [[مقاومت]] در راه ادای [[تکلیف الهی]] است، در بیان [[مقام]] منتظرانی که [[صبر]] و [[شکیبایی]] پیشه ساخته و بر [[آرمان]] خویش [[پایداری]] می‌‌ورزند، می‌‌فرماید: "در میان ما [[اهل بیت]]، [[دوازده مهدی]] وجود دارد که اولین آن‌ها [[امیرمؤمنان]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و آخرینشان نهمین [[فرزند من]] است. اوست [[قیام]] کننده به [[حق]]. [[خداوند]] با او، [[زمین]] را پس از آن‌که مرده است، زنده می‌‌کند و [[دین حق]] را به دست او برهمه [[ادیان]] [[غلبه]] می‌دهد؛ اگرچه [[مشرکان]] نپسندند. برای او غیبتی است که گروهی در آن از [[دین خدا]] برمی‌گردند و گروهی دیگر بر [[دین]] خود ثابت می‌‌مانند که این گروه را اذیت کرده و به آن‌ها می‌‌گویند: پس این [[وعده]] چه شد، اگر راست می‌‌گویید؟ [[آگاه]] باشید آن‌که در [[زمان غیبت]] او بر اذیت و [[تکذیب]] [[صبر]] کند، همانند کسی است که در مقابل [[رسول خدا]]{{صل}} با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاسته است"<ref>{{متن حدیث| مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ‏ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ دِيْنَ الْحَقِ‏ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ‏ لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا أَقْوَامٌ وَ يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الدِّينِ آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ‏ مَتى‏ هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ‏ أَمَا إِنَ‏ الصَّابِرَ فِي‏ غَيْبَتِهِ‏ عَلَى‏ الْأَذَى‏ وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۳۱۷.</ref>.

::::::شاید بتوان گفت: فضیلت‌های بی‌شماری در [[روایات]] ما که برای [[منتظران فرج]] برشمرده‌اند، به اعتبار همین [[صبر]] و [[تحمل]] مشکلاتی است که [[منتظران واقعی]] [[فرج]]، برخود هموار می‌‌کنند. در [[احادیث]]، از [[انتظار]] در پرتو [[صبر]] و [[انتظار فرج]] با [[صبر]]، سخن گفته‌اند. [[امام رضا]] {{ع}} درباره ملازمت [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، فرموده‌اند: "بر شما [[باد]] [[صبر]]، همانا [[فرج]] بعد از [[یأس]] می‌‌آید"<ref>{{متن حدیث|فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا يَجِي‏ءُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۹.</ref>. از این سخن معلوم می‌‌شود، [[انتظار]] بدون عنصر [[پایداری]] و [[شکیبایی]] در برابر مشکلات، پوسته‌ای است بدون مغز و قالبی است بی‌محتوا که در [[حقیقت انتظار]] نیست! آن [[حضرت]] در جایی دیگر، در همین‌باره فرموده‌اند: "چه‌قدر نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۰.</ref>؛ . نتیجه [[صبر]] در [[انتظار]]، [[پیروزی]] است. [[امام کاظم]]{{ع}} در این زمینه می‌‌فرمایند: "هرکس صبرکند و [[انتظار]] بکشد، به [[فرج]] و [[پیروزی]] می‌رسد و [[انتظار فرج]]، بخشی از [[فرج]] است"<ref>موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ج۲، ص۴۱۱.</ref><ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۳۸-۳۹.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین انصاری؛

| تصویر = 13681267.jpg

::::::«[[صبر]] شاه‌راه [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] [[انسان‌ها]] می‌باشد و انسان‌هایی می‌توانند به موفقیت و [[ظفر]] برسند که در همه امور اعم از فردی و [[اجتماعی]] [[صابر]] باشند. [[صبر]] در فرامین [[دینی]] از [[جایگاه]] بسیار مهم و بالایی برخوردار می‌باشد در روایتی که پیرامون [[صبر]] آمده است می‌خوانیم: {{متن حدیث|رَأْسُ طَاعَةِ اللَّهِ الصَّبْرُ وَ الرِّضَا عَنِ اللَّهِ فِيمَا أَحَبَّ الْعَبْدُ أَوْ كَرِهَ}}. یعنی [[صبر]] سرلوحه [[اطاعت خداوند]] در محبوبات و مکروهات می‌باشد. در برخی [[روایات]] پیرامون [[صبر]] آمده است: {{متن حدیث|لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا صَبْرَ لَهُ}} یا اینکه [[صبر]] برای [[ایمان]] همچون سر برای [[بدن]] می‌باشد و همان‌طور که [[بدن]] بدون سر نمی‌تواند باشد [[ایمان]] هم بدون [[صبر]] نمی‌تواند باشد»<ref>[[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار]]، ص ؟؟</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین باقی‌زاده؛

| تصویر = 110039.jpg

::::::«[[انسان]] [[منتظر]] برای ادای [[رسالت]] سنگین خود، باید در برابر حوادث و [[سختی‌ها]] بایستد‌. استحکام‌ و پختگی او نیز از [[معرفت]] و [[آگاهی]] و توانایی‌اش سرچشمه می‌گیرد. از این‌رو مهم‌ترین [[دعا]] و خواسته او از [[خداوند]]، فزونی [[شناخت]] نسبت به [[حجت]] حاضر و [[استقامت]] در این مسیر است: خدایا‌! خودت‌ را به من بشناسان... مرا در راه دینت [[استوار]] گردان و به من [[صبر]] عطا کن!... مرا بر [[اطاعت]] او [[قدرت]] ده و بر [[پیروی]] از او [[پایداری]] عطا کن! مرا‌ در‌ گروه‌ و از [[یاران]] و [[یاوران]] او و آنان‌ که‌ راضی‌ به کارهای اویند قرار ده و این [[عقیده]] را در زندگی‌ام و نه در هنگام مردن از من مگیر تا آن هنگام که‌ ما‌ را‌ بر این [[عقیده]] بمیرانی؛ نه شکّ داشته باشیم‌ و نه‌ پیمان‌شکن و نه تکذیب‌کننده باشیم. خدایا! در ظهورش شتاب کن و به [[یاری]] خود تأییدش نما و یاورش را [[یاری]] کن<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم‌، الغیبة‌، ص۱۷۰.</ref>.

::::::[[مردم]] در [[زمان غیبت]] به سخت‌ترین امتحان‌ها دچار می‌گردند‌ و زیر و رو می‌شوند و [[انسان]] [[منتظر]] در کنار خوشی‌ها، [[رنج‌ها]] و [[سختی‌ها]] را نیز باید [[تحمل]] کند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید‌: این‌ امر‌ تحقق نخواهد یافت، مگر پس از [[یأس]] و [[ناامیدی]] از دیگران. به‌ خدا‌ [[سوگند]]، امر [[ظهور]] به وقوع نخواهند پیوست تا زمانی که در اثر ابتلائات شدید، ماهیت افراد‌ آشکار‌ نشود‌ و صف‌بندی‌ها مشخص نگردد<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۱.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم‌زاده آملی؛

| تصویر = 1379117.jpg

::::::«یکی دیگر از [[فلسفه انتظار]] این است که [[انتظار راستین]]، یکی از بزرگ‏ترین‏ عوامل برابر ظلم‌‏ها، [[فسادها]]، زورگویی‏‌ها و انواع [[بلاها]] و سختی‏ ها، ثابت و پابرجا نگه می‏‌دارد و به آنان [[دل]] و جرئت می‌‌‏دهد تا در بروز تهدیدها، تطمیع‌ها وسخت‏گیری‏‌های [[دشمنان اسلام]] خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نترسیده‏ و نهراسند و [[مقاومت]] و [[ایستادگی]] خود را از دست ندهند و در [[عقیده]] خودهمچنان محکم و مستحکم، [[استوار]] و [[ثابت قدم]] بمانند، [[سرمایه]] روحی بزرگی‏ برای [[مؤمنان]] و [[منتظران]] و [[مستضعفان]] است. [[انتظار]] از دیدگاه [[اسلام]] و به‌ویژه [[مکتب]] حرکت‏‌بخش و تلاش آفرین تشیّع، مشوّق [[مردم]] به [[استقامت]]، [[مقاومت]] و [[پایداری]] و [[جهاد]] و [[مبارزه]] است؛ و از آنجا که‏ چشم‏‌داشتی به [[ظهور]] یک [[قیام]] [[الهی]] - انسانی در همه ابعاد آن در سطح [[جهان]] ‏است، به [[منتظران]] دید وسیعی می‌‌‏بخشد و به آن‏ها دلگرمی می‌‌‏دهد و صفوف‏ حق‏‌طلبان را در برابر ناحق فشرده‌‏تر می‌‌‏کند و به ادامه راه [[حق]] و [[عدل]] در برابر [[فسادها]] و بی‏‌عدالتی‏‌ها مقاوم می‏‌گرداند و سرانجام از آن‏ها انسان‏‌هایی پولادین وآبدیده می‌ ‏سازد.

::::::[[رسول]] گرامی [[اسلام‏]]{{صل}}  در [[حدیثی]] که درباره [[ایمان]] و [[اعتقاد]] شیعیان‏ [[آخرالزمان]]، با [[امیرمؤمنان]]{{ع}}  سخن گفته است، در حالی که آن [[حضرت]] را موردخطاب قرار داده و [[ایمان]] [[استوار]] این گروه مقاوم را مورد [[ستایش]] قرار داده است، می‌‌‏فرماید: {{متن حدیث|ياعَلي‏! وَاعْلَمْ اَنَّ اَعْجَبَ النّاس ايماناً وَ اَعْظَمَهُمْ يَقيناً قَوْمٌ يَکُونُونَ في‏آخِرَالزَّمانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَّ وَ حَجَبَ عَنْهُمُ الْحُجَّة فَآمَنُوا بِسَوادٍ في‏ بَياضٍ}}<ref>بحارالانوار، ج 52، ص 125</ref>؛ «یاعلی! شگفت انگیزترین [[مردمان]] از نظر [[ایمان]] و والاترین آنان از نظر [[یقین]]، کسانی‌‏اند که در [[آخرالزمان]] می‏‌باشند؛ [[پیامبر]] را [[درک]] نکرده‌‏اند و [[حجّت]] [[خدا]] از آن‏ها پنهان‏ گردیده و آنان به مرکّب سیاه روی کاغذ سفید (نوشته‏‌های روی کاغذ) [[ایمان‏]] آورده‌‏اند».

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. آقای موحدی (کارشناس ارشد علوم تربیتی)؛

| تصویر = 13681269.jpeg

::::::«[[صبر]] و [[استقامت]] یک ویژگی روانی و [[ثبات]] درونی است که نتیجة آن [[مدیریت]] [[احساسات]] و هیجانات، [[توان]] [[تحمل]] [[سختی‌ها]] و سخت کوشی در کارهاست. [[صبر]] و [[استقامت]] در [[زندگی]] [[انسان]] کارکردهای گوناگونی دارد؛ از جمله: [[انسان]] را در مقابله با تنیدگی‌ها [[یاری]] می‌دهد، موفقیت در تحصیل، شغل و [[روابط اجتماعی]] را تسهیل می‌کند، در برخورد با هیجانات و [[احساسات]] درونی توانمندتر می‌سازد و در زمینه [[دین‌داری]] [[انسان]] را [[یاری]] می‌دهد. با توجه به تحلیل برخی از [[آیات قرآن]] و نیز [[روایات]]، هفت نوع سازه روان‌شناختی به عنوان پایه‌های روان‌شناختی [[صبر]] و [[استقامت]] می‌توان به دست آورد. مشخص بودن [[هدف]]، ارزشمند بودن [[هدف]]، [[اشتیاق]] رسیدن به [[هدف]]، [[ترس]] از [[شکست]]، بی رغبتی به امور منافی [[هدف]]، [[ضرورت]] پیمودن این مسیر برای رسیدن به [[هدف]] و احتمال رسیدن به [[هدف]] به عنوان پایه ‌های  [[صبر]] و [[استقامت]] می‌‌باشند<ref> [[نجیب‌الله نوری|نوری، نجیب‌الله]] [[بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر از منظر قرآن (مقاله)|بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر از منظر قرآن]]، [[روان‌شناسی و دین (نشریه)|فصلنامه روان‌شناسی و دین]]، شماره ۴.</ref> که همگی از آموزه ی [[انتظار]] [[منجی موعود]] قابل برداشت هستند»<ref>مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. سرکار خانم پورسیدآقایی؛

| تصویر = مشرق موعود.jpg

::::::«بنابر [[روایت]] «[[منتظران واقعی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در راه تحقق آرمان‌های جهانی [[امام]]، مشکلات و [[مصائب]] فراوانی را به [[جان]] می‌‌خرند، ولی از سر [[اخلاص]] و [[تواضع]] عمل خود را هیچ می‌‌پندارند و به جهت [[هجوم]] [[سختی‌ها]] و [[تحمل]] مشقت‌ها، بر [[خداوند]] منت نمی‌گزارند»<ref>ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن محمد، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. از [[رسول اکرم]] {{صل}} نیز [[روایت]] شده است که به [[اصحاب]] خود فرمود: گروهی بعد از شما می‌‌آیند که هر یک نفر از آنها ثوابش معادل [[ثواب]] پنجاه نفر از شماست؛ چرا که شما به مشقت‌های آنها [[مبتلا]] نشدید و به اندازه آنها [[صبر]] ننمودید<ref>بنی‌هاشمی، محمد، سلوک منتظران، ص۲۹۹.</ref>.

::::::کتاب مکیال المکارم [[دوازده]] نشانه برای درجه کامل [[انتظار]] بیان فرموده است. برای نمونه آورده است: [[منتظر]] در [[انتظار]] [[محبوب]] خود [[صبر]] بر شدّت‌ها و [[سختی‌ها]] نماید و آنها را در جنب این امر بزرگ سهل و سبک شمارد<ref>بنی‌هاشمی، محمد، سلوک منتظران، ص۲۹۸.</ref>. [[روایات]] نشان می‌‌دهند که [[استقامت]] در برابر مشکلات [[دوران غیبت]]، شرط [[آمادگی]] برای [[انتظار]] تا [[ظهور]] است و فرد [[منتظر]] با [[ناراحتی]] و افزایش تنش روبه‌روست»<ref>[[زهرا سادات پورسیدآقایی|سادات پورسید آقایی، زهرا]]، [[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال]]، ص ۱۱۸</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. سرکار خانم فقیهی مقدس؛

| تصویر = 5245240.jpg

::::::«یکی از مؤلفه‌های مهم و موفقیت‌آمیز در [[زندگی]] [[انسان]]، وجود عامل [[صبر]] و [[شکیبایی]] در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] به خصوص در روابط [[خانوادگی]] است. [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به [[صبر]] و [[پایداری]] [[دعوت]] می‌کند و صبرپیشگی را زمینه دریافت [[معارف الهی]] دانسته است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ}} «و دانشوران گفتند: وای بر شما! پاداش خداوند برای آن کس که ایمان آورد و کرداری شایسته دارد بهتر است و آن را جز به شکیبایان فرا نیاموزند» سوره قصص، آیه ۸۰.</ref>؛ چراکه در [[صبر]] فواید بی شماری برای [[تربیت نفس]]، تقویت شخصیت و افزایش [[توانایی]] [[انسان]] در برابر سختی‌ها و [[مصائب]] نهفته است، [[صبر]] به [[انسان]] می‌آموزد که در بذل جهد و تلاش برای تحقق اهداف [[علمی]] و عملی مداومت ورزد و تا رسیدن به نتیجه مطلوب بردبار باشد. شرایط بسیار دشوار [[عصر غیبت]] که دوران دوری از [[حجت الهی]]، هجمه [[دشمنان دین]] برای خاموش ساختن [[نور الهی]] و کمی [[یاران]] و [[یاوران]] [[دین]] معرفی شده<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۵۱۴.</ref> مستلزم آن است که [[منتظران راستین]]، با [[استقامت]] در برابر مشکلات و گرفتاریها بایستند واز موجودیت و [[هویت]] [[شیعی]] خود [[دفاع]] و از تعجیل و شتاب که نقطه مقابل [[صبر]] است پرهیز نمایند<ref>استرآبادی، علی، تأویل الآیات الظاهرة، ص٢۵۶.</ref>.

::::::چنان‌چه در [[روایت]] [[امام رضا]]{{ع}} [[صبر]] و [[انتظار فرج]] به عنوان دو قرین تحسین شده معرفی شده<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۲۰؛ فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج۲، ص۴۷۰.</ref> و [[مؤمنان راستین]] به [[صبر]] پیشگی و [[استقامت]] در برابر [[یأس]] و [[ناامیدی]] [[دعوت]]<ref>حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج۲، ص۲۹۰.</ref> و [[منتظران]] [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} به سبب [[صبر]] از [[یاران]] [[رسول]] خاتم{{صل}} و [[اصحاب بدر]] [[برتر]] شمرده شده‌اند<ref>نیلی نجفی، علی بن عبدالکریم، منتخب الأنوار المضیئه، ص٢۵.</ref>. انتظارِ حرکت آفرین و پویا، از خاستگاه‌های اصلی [[پایبندی]] به [[تکلیف]] شمرده شده و این [[توان]] را در [[منتظِر]] ایجاد می‌کند که صبرش مغلوب حوادث نگردد. [[منتظِر]] واقعیِ ظهورِ [[حضرت مهدی]]{{ع}}، به [[پیشوایان]] [[راستین]] و [[اسوه]] های [[صبر]] و [[ایستادگی]] [[تأسی]] می‌کند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۲.</ref> و در برابر عوامل درونی و بیرونی انحراف، پابرجا و [[استوار]] است و با کلید [[صبر]] و [[استقامت]]، [[باب]] [[گشایش]] و [[فرج]] را می‌گشاید.