آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==[[دوستی]] با [[مردم]]== | == [[دوستی]] با [[مردم]] == | ||
در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]]{{ع}}، از [[امام علی]]{{ع}} نقل است که: [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: «اساس [[عقل]]، پس از [[ایمان]] به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ}} (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]]{{ع}}، از [[امام علی]]{{ع}} نقل است که: [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: «اساس [[عقل]]، پس از [[ایمان]] به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ}} (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | ||
==پیوند با مردم== | == پیوند با مردم == | ||
در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] از امام حسین{{ع}} نقل است که: کسی [[توانایی]] بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او [[قطع رابطه]] نموده، بپیوندد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ}} (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] از امام حسین{{ع}} نقل است که: کسی [[توانایی]] بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او [[قطع رابطه]] نموده، بپیوندد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ}} (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | ||
==آن که سزاوار [[همنشینی]] است== | == آن که سزاوار [[همنشینی]] است == | ||
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] از امام حسین{{ع}} اینگونه نقل شده است: از عوامل [[مقبولیّت]] [در بین مردم]، نشستن با [[خردمندان]] است<ref>{{متن حدیث|مِنْ دَلَائِلِ عَلَامَاتِ الْقَبُولِ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ}} (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] از امام حسین{{ع}} اینگونه نقل شده است: از عوامل [[مقبولیّت]] [در بین مردم]، نشستن با [[خردمندان]] است<ref>{{متن حدیث|مِنْ دَلَائِلِ عَلَامَاتِ الْقَبُولِ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ}} (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۳.</ref> | ||
==آن که سزاوار همنشینی نیست== | == آن که سزاوار همنشینی نیست == | ||
در کتاب [[نثرالدر (کتاب)|نثرالدر]] از امام حسین{{ع}} نقل شده است که: همنشینی با [[فاسقان]]، تردید برانگیز است<ref>{{متن حدیث|مُجَالَسَةُ أَهْلِ الْفِسْقِ رِيبَةٌ}} (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | در کتاب [[نثرالدر (کتاب)|نثرالدر]] از امام حسین{{ع}} نقل شده است که: همنشینی با [[فاسقان]]، تردید برانگیز است<ref>{{متن حدیث|مُجَالَسَةُ أَهْلِ الْفِسْقِ رِيبَةٌ}} (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | ||
==[[جلب رضایت مردم]] با نارضایی [[آفریدگار]]== | == [[جلب رضایت مردم]] با نارضایی [[آفریدگار]] == | ||
در کتاب [[الفتوح (کتاب)|الفتوح]] پس از یادکردِ [[نامه]] [[عبیداللّه بن زیاد]] به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، [[حسین]]{{ع}} آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که [[رضایت]] خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، [[رستگار]] نمی‌شوند»<ref>{{متن حدیث|بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ{{ع}} یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ{{ع}}، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ}} (الفتوح، ج۵، ص۸۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | در کتاب [[الفتوح (کتاب)|الفتوح]] پس از یادکردِ [[نامه]] [[عبیداللّه بن زیاد]] به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، [[حسین]]{{ع}} آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که [[رضایت]] خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، [[رستگار]] نمی‌شوند»<ref>{{متن حدیث|بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ{{ع}} یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ{{ع}}، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ}} (الفتوح، ج۵، ص۸۵).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | ||
==پذیرش عذر== | == پذیرش عذر == | ||
در کتاب [[نظم درر السمطین (کتاب)|نظم درر السمطین]] از امام حسین{{ع}} آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا [[امیر مؤمنان علی بن ابی طالب]]{{ع}} برایم گفت که شنیده است جدّم [[پیامبر خدا]]{{صل}} می‌فرماید: «به [[حوض]] [[کوثر]] درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»<ref>{{متن حدیث|لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ}} (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | در کتاب [[نظم درر السمطین (کتاب)|نظم درر السمطین]] از امام حسین{{ع}} آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا [[امیر مؤمنان علی بن ابی طالب]]{{ع}} برایم گفت که شنیده است جدّم [[پیامبر خدا]]{{صل}} می‌فرماید: «به [[حوض]] [[کوثر]] درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»<ref>{{متن حدیث|لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ}} (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | ||
==[[ادب]] درخواست== | == [[ادب]] درخواست == | ||
در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] نقل شده است: مردی نزد [[امام حسین]]{{ع}} آمد و درخواستی کرد. [[امام]]{{ع}} فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، [[شایسته]] نیست: بدهی سنگین، فقری که [[انسان]] را به [[خاک]] سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»<ref>{{متن حدیث|أَتَاهُ [الحُسَيْنَ{{ع}}] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ{{ع}}: إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا فِي غُرْمٍ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ}} (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]] نقل شده است: مردی نزد [[امام حسین]]{{ع}} آمد و درخواستی کرد. [[امام]]{{ع}} فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، [[شایسته]] نیست: بدهی سنگین، فقری که [[انسان]] را به [[خاک]] سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»<ref>{{متن حدیث|أَتَاهُ [الحُسَيْنَ{{ع}}] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ{{ع}}: إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا فِي غُرْمٍ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ}} (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۷۴.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث آداب معاشرت است. آداب معاشرت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آداب معاشرت در قرآن - آداب معاشرت در حدیث - آداب معاشرت در اخلاق اسلامی - آداب معاشرت در نهج البلاغه - آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط ندارددوستی با مردم
در کتاب الخصال به سندش، از امام حسین(ع)، از امام علی(ع) نقل است که: پیامبر خدا(ص) فرمود: «اساس عقل، پس از ایمان به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»[۱][۲]
پیوند با مردم
در کتاب نزهة الناظر از امام حسین(ع) نقل است که: کسی توانایی بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او قطع رابطه نموده، بپیوندد[۳][۴]
آن که سزاوار همنشینی است
در کتاب تحف العقول از امام حسین(ع) اینگونه نقل شده است: از عوامل مقبولیّت [در بین مردم]، نشستن با خردمندان است[۵][۶]
آن که سزاوار همنشینی نیست
در کتاب نثرالدر از امام حسین(ع) نقل شده است که: همنشینی با فاسقان، تردید برانگیز است[۷][۸]
جلب رضایت مردم با نارضایی آفریدگار
در کتاب الفتوح پس از یادکردِ نامه عبیداللّه بن زیاد به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، حسین(ع) آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که رضایت خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، رستگار نمی‌شوند»[۹][۱۰]
پذیرش عذر
در کتاب نظم درر السمطین از امام حسین(ع) آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) برایم گفت که شنیده است جدّم پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: «به حوض کوثر درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»[۱۱][۱۲]
ادب درخواست
در کتاب تحف العقول نقل شده است: مردی نزد امام حسین(ع) آمد و درخواستی کرد. امام(ع) فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، شایسته نیست: بدهی سنگین، فقری که انسان را به خاک سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»[۱۳][۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ» (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ» (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «مِنْ دَلَائِلِ عَلَامَاتِ الْقَبُولِ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ» (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
- ↑ «مُجَالَسَةُ أَهْلِ الْفِسْقِ رِيبَةٌ» (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ(ع) یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ(ع)، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ» (الفتوح، ج۵، ص۸۵).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ(ع) حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ(ص) يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ» (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
- ↑ «أَتَاهُ [الحُسَيْنَ(ع)] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ(ع): إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا فِي غُرْمٍ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ» (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.