بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==واژه‌شناسی لغوی== | ==واژه‌شناسی لغوی== | ||
*"اهل بیت" ترکیبی اضافی و مرکب از "اهل" و "بیت" است. واژه "اهل" به معانی سزاوار و لایق به چیزی، مختار و منتخب، خاندان، اقوام و خویشان، عیال و فرزندان، ملت و امت و ... آمده<ref>بصائر ذوی التمییز، ج۲، ص۸۳ ـ ۸۴.</ref>. که قدر جامع همه آنها تعلق، سنخیت، اُنس و الفت داشتن با چیزی و اختصاص داشتن به آن است. البته هرچه تعلق چیزی به چیزی بیشتر باشد اختصاص بدان شدیدتر است و هرچه اختصاص شدیدتر باشد صدق عنوان "اهل" قوی‌تر خواهد بود<ref>التحقیق، ج۱، ص۱۶۹ ـ ۱۷۱، «اهل».</ref>. از نظر واژه‌شناسان "آل" به دلیل اینکه مصغّر آن "اُهَیْل" است با "اهل" یکی است، با این تفاوت که "آل" مخصوص انسانهاست و باید به اسم عَلَم اضافه شود، در حالی که چنین التزامی در کار برد "اهل" وجود ندارد<ref>مفردات، ص۹۸، «آل».</ref>. | *"اهل بیت" ترکیبی اضافی و مرکب از "اهل" و "بیت" است. واژه "اهل" به معانی سزاوار و لایق به چیزی، مختار و منتخب، خاندان، اقوام و خویشان، عیال و فرزندان، ملت و امت و ... آمده<ref>بصائر ذوی التمییز، ج۲، ص۸۳ ـ ۸۴.</ref>. که قدر جامع همه آنها تعلق، سنخیت، اُنس و الفت داشتن با چیزی و اختصاص داشتن به آن است. البته هرچه تعلق چیزی به چیزی بیشتر باشد اختصاص بدان شدیدتر است و هرچه اختصاص شدیدتر باشد صدق عنوان "اهل" قوی‌تر خواهد بود<ref>التحقیق، ج۱، ص۱۶۹ ـ ۱۷۱، «اهل».</ref>. از نظر واژه‌شناسان "آل" به دلیل اینکه مصغّر آن "اُهَیْل" است با "اهل" یکی است، با این تفاوت که "آل" مخصوص انسانهاست و باید به اسم عَلَم اضافه شود، در حالی که چنین التزامی در کار برد "اهل" وجود ندارد<ref>مفردات، ص۹۸، «آل».</ref>. | ||
*"بیت" نیز به معنای خانه و محل سکونت است<ref>لسان العرب، ج۱، ص۵۴۵، «بیت».</ref> و بدین ترتیب، ترکیب " | *"بیت" نیز به معنای خانه و محل سکونت است<ref>لسان العرب، ج۱، ص۵۴۵، «بیت».</ref> و بدین ترتیب، ترکیب "اهل بیت" به معنای "ساکنان خانه" است. | ||
*اهل بیت در آیات و روایات برخاندان [[پیامبر]]{{صل}} "وابستگان بیت نبوی" منطبق می‌گردد. با توجه به معنای لغوی، ترکیب اهل بیت در درجه نخست کسانی را در برمی‌گیرد که با صاحب بیت پیوندی نزدیک‌تر برقرار ساخته‌اند. چنین است که محدثان، مفسران و سیره نویسان مسلمان ـ با وجود گرایشهای گوناگونی که داشته‌اند ـ همواره ارتباط چند نام را با اصطلاح اهل بیت ناگسستنی یافته‌اند: [[امام علی|علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]{{عم}}<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref> و احادیثی را از [[پیامبر]]{{صل}} نقل کرده‌اند که بر پایه آنها محبوب‌ترین اهل بیت{{عم}} نزد [[پیامبر]]{{صل}} [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}}و [[فاطمه زهرا|حضرت زهرا]]{{س}} هستند<ref>السنن الکبری، ج۵، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۴؛ المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۱۳۶.</ref>. گفتنی است که بر اساس روایاتی پرشمار<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۴۴؛ الصافی، ج۴، ص۱۸۹؛ کمال الدین، ص۲۷۸.</ref>. عنوان اهل بیت شامل سایر [[امامان]] [[معصوم]]{{عم}} نیز می‌شود. | *اهل بیت در آیات و روایات برخاندان [[پیامبر]]{{صل}} "وابستگان بیت نبوی" منطبق می‌گردد. با توجه به معنای لغوی، ترکیب اهل بیت در درجه نخست کسانی را در برمی‌گیرد که با صاحب بیت پیوندی نزدیک‌تر برقرار ساخته‌اند. چنین است که محدثان، مفسران و سیره نویسان مسلمان ـ با وجود گرایشهای گوناگونی که داشته‌اند ـ همواره ارتباط چند نام را با اصطلاح اهل بیت ناگسستنی یافته‌اند: [[امام علی|علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]{{عم}}<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref> و احادیثی را از [[پیامبر]]{{صل}} نقل کرده‌اند که بر پایه آنها محبوب‌ترین اهل بیت{{عم}} نزد [[پیامبر]]{{صل}} [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}}و [[فاطمه زهرا|حضرت زهرا]]{{س}} هستند<ref>السنن الکبری، ج۵، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۴؛ المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۱۳۶.</ref>. گفتنی است که بر اساس روایاتی پرشمار<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۴۴؛ الصافی، ج۴، ص۱۸۹؛ کمال الدین، ص۲۷۸.</ref>. عنوان اهل بیت شامل سایر [[امامان]] [[معصوم]]{{عم}} نیز می‌شود. | ||
*اهل بیت که گاه با عناوینی چون عترت [[پیامبر]]{{صل}}، ذوی القربی و آل‌محمد{{صل}} خوانده می‌شوند در سخنان [[پیامبر|رسول گرامی]]{{صل}} و سیره عملی آن حضرت نقشی محوری یافته، در جایگاهی بس والا قرار گرفته‌اند. حدیث متواتر ثقلین اهل بیت را کنار قرآن می‌نشاند<ref>مسند احمد، ج۳، ص۳۹۴؛ صحیح مسلم، سنوسی، ج۸، ص۲۳۳؛ المستدرک، ج۳، ص۱۱۸.</ref>. حدیث پرآوازه سفینه، اهل بیت [[پیامبر]]{{صل}} را به کشتی نوح همانند می‌کند و کسانی را که از این کشتی بهره نگیرند غرق دریای گمراهی می‌خواند<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۶۳؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۸؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۹۴.</ref>. در حدیثی دیگر که به حدیث امان معروف است، [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} | *اهل بیت که گاه با عناوینی چون عترت [[پیامبر]]{{صل}}، ذوی القربی و آل‌محمد{{صل}} خوانده می‌شوند در سخنان [[پیامبر|رسول گرامی]]{{صل}} و سیره عملی آن حضرت نقشی محوری یافته، در جایگاهی بس والا قرار گرفته‌اند. حدیث متواتر ثقلین اهل بیت را کنار قرآن می‌نشاند<ref>مسند احمد، ج۳، ص۳۹۴؛ صحیح مسلم، سنوسی، ج۸، ص۲۳۳؛ المستدرک، ج۳، ص۱۱۸.</ref>. حدیث پرآوازه سفینه، اهل بیت [[پیامبر]]{{صل}} را به کشتی نوح همانند می‌کند و کسانی را که از این کشتی بهره نگیرند غرق دریای گمراهی می‌خواند<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۶۳؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۸؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۹۴.</ref>. در حدیثی دیگر که به حدیث امان معروف است، [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}}اهل بیت خود را محور وحدت امت می‌نامد و مخالفان آنان را در حزب ابلیس جای می‌دهد<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۶۲؛ ذخائر العقبی، ص۱۷؛ الصواعق المحرقه، ص۱۸۷.</ref>. در روایتی دیگر، علی و فرزندانش هدایتگرانی خوانده شده‌اند که هیچ‌گاه کسی را از باب هدایت خارج نساخته و درِ ضلالت را به روی کسی نمی‌گشایند<ref>کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۱ـ۶۱۲.</ref><ref>[[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵، ص:۷۶ - ۹۵.</ref> | ||
== | ==[[فضایل اهل بیت]]{{عم}}== | ||
{{همچنین ببینید|فضایل اهل بیت}} | {{همچنین ببینید|فضایل اهل بیت}} | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۴: | ||
{{همچنین ببینید|آیه تطهیر}} | {{همچنین ببینید|آیه تطهیر}} | ||
====اراده تکوینی خدا بر تطهیر | ====اراده تکوینی خدا بر [[تطهیر اهل بیت]] از هرگونه پلیدی==== | ||
====سازگاری "اذهاب" و "تطهیر" با [[عصمت]]==== | ====سازگاری "اذهاب" و "[[تطهیر]]" با [[عصمت]]==== | ||
====مقصود از | ====مقصود از اهل بیت{{عم}}==== | ||
===شرکت در مباهله و دعوت به دین حق=== | ===شرکت در [[مباهله]] و [[دعوت به دین حق]]=== | ||
{{همچنین ببینید|مباهله}} | {{همچنین ببینید|مباهله}} | ||
===[[ولایت]] و رهبری=== | ===[[ولایت]] و [[رهبری]]=== | ||
{{همچنین ببینید|ولایت اهل بیت}} | {{همچنین ببینید|ولایت اهل بیت}} | ||
{{همچنین ببینید|رهبری اهل بیت}} | {{همچنین ببینید|رهبری اهل بیت}} | ||
===اطعام و ایثار=== | ===[[اطعام]] و [[ایثار]] اهل بیت=== | ||
===وساطت و شفاعت=== | ===[[وساطت]] و [[شفاعت]] اهل بیت=== | ||
===رسوخ در علم=== | ===[[رسوخ در علم]] اهل بیت=== | ||
==وظیفه مسلمانان در برابر | ==وظیفه مسلمانان در برابر اهل بیت{{عم}}== | ||
===پرسش در امور دینی=== | ===[[پرسش در امور دینی]]=== | ||
===دوستی و | ===[[دوستی]] و [[مودت]] اهل بیت=== | ||
===تأمین منابع مالی=== | ===[[تأمین منابع مالی]]=== | ||
===نثار صلوات=== | ===[[نثار صلوات]]=== | ||
==منابع== | ==منابع== | ||