بسر بن ابی‌ارطأه در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

بسر بن ابی‌ارطأه در تراجم و رجال (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۳

۸ بایت حذف‌شده ، ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - 'اهل مدینه' به 'اهل مدینه'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۸۳۴

ویرایش

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 از [[دشمنان]] سرسخت [[امام علی]] {{ع}} و [[شیعیان]] آن [[حضرت]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۴.</ref> و نیز از [[فرماندهان سپاه]] [[معاویه]]<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۴۲.</ref> [[نسب]] وی به تیره [[بنو عامر بن لؤی]] از [[قبیله قریش]] می‌رسد<ref>ابن حزم، جمهرة انساب، ص۱۷۰.</ref>، از این رو به عامری نیز معروف است<ref>مزی، ج۴، ص۶۰.</ref>. نام پدرش را به [[اختلاف]] «أرطاة»<ref>خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۱۴۷؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و «ابی أرطاة» ذکر کرده‌اند<ref>ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۵۵۰؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۴۷۹.</ref>. به نظر می‌رسد، با توجه به اینکه تصریح شده، نام [[پدر]] بُسر، «[[أرطاة بن أبی أرطاة]]» است<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۰؛ ابن حزم، جمهرة انساب، ص۱۷۰.</ref>، از این رو نسب کامل او به صورت «[[بسر بن أرطاة بن ابی أرطاة]]» بوده و او را از باب نسبت به جد، «[[بسر بن ابی ارطاة]]» گفته‌اند. اسم ابوأرطاة را [[عمرو]] یا [[عمیر]] گفته‌اند<ref>ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref> که می‌‌توان احتمال تصحیف یکی به دیگری را داد. مادرش [[زینب]] دختر [[ابرص بن حلیس عامری]] بود<ref>ابن سعد، الطبقة الخامسة، ج۲، ص۱۸۳.</ref>، [[ابوعبدالرحمان]]<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۴۲۲؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۱.</ref> [[کنیه]] اوست. از لحاظ [[اخلاقی]]، او را مردی [[سنگدل]]، [[درشت خوی]]، [[خونریز]]، [[بی‌رحم]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۲، ص۶.</ref>، [[بدکار]] ([[رجل سوء]])<ref>ابن معین، ج۲، ص۳۴۵.</ref> و از لحاظ [[عقیدتی]] او را [[عثمانی]] [[مذهب]]<ref>ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷.</ref> معرفی کرده‌اند.
-در [[صحابی]] بودن او نیز اختلاف است<ref>مغلطای، ج۱، ص۱۱۰.</ref>؛ [[محدثان]] شامی و برخی دیگر گفته‌اند او از [[رسول خدا]] {{صل}} [[حدیث]] شنیده است؛ لذا او را در شمار [[صحابه]] ذکر کرده‌اند<ref>ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ ابن یونس، ج۱، ص۶۲؛ فضل بن شاذان، ص۵۲۱؛ طوسی، ص۱۲۸؛ ذهبی، المبر، ج۱، ص۴۲؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۲.</ref>. اما [[اهل]] [[مدینه]] بر این باورند که بُسر [[حدیثی]] از آن حضرت نشنیده است<ref>ابن معین، ج۱، ص۱۱۲؛ و نیز بنگرید: ابن حبیب، المحبر، ص۲۹۶؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۱.</ref> و نمی‌توان او را [[صحابی]] دانست. در این میان واقدی با نقل اینکه بُسر دو ساله بود که [[رسول خدا]] {{صل}} [[رحلت]] کرد<ref>بنگرید: ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ بلاذری، انساب، ج۹، ص۲۸۰.</ref>، به نوعی خواسته است بین این دو نظریه متفاوت جمع کند، اما با توجه به کثرت گزارش‌های حضور بُسر در جنگ‌های [[فتوحات]] در دوره [[ابوبکر]] و [[عمر]] که دست کم نشان از [[جوان بودن]] بُسر در دوره فتوحات دارد. نمی‌توان سخن [[اهل]] [[مدینه]] و همچنین واقدی را پذیرفت. علاوه بر آن، دو روایتی که او به نقل از رسول خدا {{صل}} نقل کرده که سبب شده بسیاری از [[صحابه]]‌نگاران<ref>ابن قانع، ج۱، ص۸۳؛ بغوی، ج۱، ص۳۲۸؛ ابونعیم، ج۱، ص۴۱۳.</ref> نام او را در شمار صحابه آورند و نیز تصریح [[ابوداوود]]<ref>سؤالات، ج۲، ص۲۲۰.</ref> به [[اسلام آوردن]] بُسر در [[فتح مکه]]، همه نشان از آن دارد که بُسر را باید در شمار صحابه بیاوریم. به نظر می‌رسد، رد صحابی بودن بُسر از سوی اهل مدینه، برای جلوگیری از خدشه‌دار شدن قاعده «[[عدالت صحابه]]» بوده است؛ زیرا آنان با ملاحظه شدت جنایات بُسر و کشته شدن بسیاری از [[مسلمانان]] به دست او، اگر قبول کنند او صحابی است، دیگر نمی‌توانند از قاعده «عدالت صحابه» [[دفاع]] کنند.
+در [[صحابی]] بودن او نیز اختلاف است<ref>مغلطای، ج۱، ص۱۱۰.</ref>؛ [[محدثان]] شامی و برخی دیگر گفته‌اند او از [[رسول خدا]] {{صل}} [[حدیث]] شنیده است؛ لذا او را در شمار [[صحابه]] ذکر کرده‌اند<ref>ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ ابن یونس، ج۱، ص۶۲؛ فضل بن شاذان، ص۵۲۱؛ طوسی، ص۱۲۸؛ ذهبی، المبر، ج۱، ص۴۲؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۲.</ref>. اما [[اهل مدینه]] بر این باورند که بُسر [[حدیثی]] از آن حضرت نشنیده است<ref>ابن معین، ج۱، ص۱۱۲؛ و نیز بنگرید: ابن حبیب، المحبر، ص۲۹۶؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۱.</ref> و نمی‌توان او را [[صحابی]] دانست. در این میان واقدی با نقل اینکه بُسر دو ساله بود که [[رسول خدا]] {{صل}} [[رحلت]] کرد<ref>بنگرید: ابن سعد، الطبقات، ج۷، ص۲۸۷؛ بلاذری، انساب، ج۹، ص۲۸۰.</ref>، به نوعی خواسته است بین این دو نظریه متفاوت جمع کند، اما با توجه به کثرت گزارش‌های حضور بُسر در جنگ‌های [[فتوحات]] در دوره [[ابوبکر]] و [[عمر]] که دست کم نشان از [[جوان بودن]] بُسر در دوره فتوحات دارد. نمی‌توان سخن [[اهل مدینه]] و همچنین واقدی را پذیرفت. علاوه بر آن، دو روایتی که او به نقل از رسول خدا {{صل}} نقل کرده که سبب شده بسیاری از [[صحابه]]‌نگاران<ref>ابن قانع، ج۱، ص۸۳؛ بغوی، ج۱، ص۳۲۸؛ ابونعیم، ج۱، ص۴۱۳.</ref> نام او را در شمار صحابه آورند و نیز تصریح [[ابوداوود]]<ref>سؤالات، ج۲، ص۲۲۰.</ref> به [[اسلام آوردن]] بُسر در [[فتح مکه]]، همه نشان از آن دارد که بُسر را باید در شمار صحابه بیاوریم. به نظر می‌رسد، رد صحابی بودن بُسر از سوی اهل مدینه، برای جلوگیری از خدشه‌دار شدن قاعده «[[عدالت صحابه]]» بوده است؛ زیرا آنان با ملاحظه شدت جنایات بُسر و کشته شدن بسیاری از [[مسلمانان]] به دست او، اگر قبول کنند او صحابی است، دیگر نمی‌توانند از قاعده «عدالت صحابه» [[دفاع]] کنند.
 [[شغل]] بُسر پیش از اسلام آوردن حجامت گری بود<ref>ابوداوود، سؤالات، ج۲، ص۲۱۹.</ref>. وی در [[زمان]] [[خلافت ابوبکر]] در سال سیزدهم از افرادی بود که در [[سپاه]] [[خالد بن ولید]] [[خدمت]] می‌کرد و خالد او را به [[غوطه]] [[دمشق]] فرستاد<ref>بلاذری، فتوح، ج۱، ص۱۳۲؛ طبری، ج۳، ص۴۰۷.</ref>. در زمان [[خلافت عمر]]<ref>در سال ۱۹، بنگرید: طبری، ج۴، ص۵۳.</ref>، [[یزید بن ابی سفیان]]، بُسر را با دو هزار نفر به کمک [[عیاض بن غنم]] برای [[فتح]] «رُها»<ref>شهری بین موصل و شام، ر. ک: یاقوت حموی، ج۳، ص۱۰۶.</ref> اعزام کرد، وقتی بُسر به آنجا رسید، رُها فتح شده بود. [[عیاض]]، [[غنایم]] را میان [[مجاهدان]] تقسیم کرد و به بُسر چیزی نداد، بُسر با [[ناراحتی]] نزد [[یزید بن ابی سفیان]] برگشت و او هم نامه‌ای به عمر درباره بُسر نوشت، اما [[خلیفه]] عمل [[عیاض]] درباره بُسر را [[تأیید]] کرد<ref>ابن اعثم، ج۱، ص۲۵۵-۲۵۴.</ref>.