نسیان الهی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== نسبت نسیان به [[خدا]] == | == نسبت نسیان به [[خدا]] == | ||
[[قرآن کریم]] به [[مؤمنان]] هشدار میدهد که همچون کسانی نباشید که [[خدا]] را فراموش کردند و [[خدا]] نیز آنان را دچار [[خودفراموشی]] ساخته است<ref>{{متن قرآن| وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ }}؛ سوره حشر، آیه ۱۹.</ref>. در اینکه مراد از نسبت نسیان به [[خدا]] چیست، چند احتمال برشمردهاند: | |||
# نسیان که [[خداوند]]، [[آدمی]] را به آن دچار میکند، از [[باب]]"مشاکله" است؛ زیرا [[تأدیب]] بدکاران، مشاکله در [[بدی]] است ولی بد نیست. | # نسیان که [[خداوند]]، [[آدمی]] را به آن دچار میکند، از [[باب]]"مشاکله" است؛ زیرا [[تأدیب]] بدکاران، مشاکله در [[بدی]] است ولی بد نیست. | ||
# مراد، نسیان [[خداوند]] در [[علم فعلی]] است که از [[مقام]] فعل، انتزاع مییابد. بدین سان، نسیان، دریغ [[فیض]] است؛ زیرا [[خداوند]]، [[فیض]] خویش را تنها به شایستگان میرساند. | # مراد، نسیان [[خداوند]] در [[علم فعلی]] است که از [[مقام]] فعل، انتزاع مییابد. بدین سان، نسیان، دریغ [[فیض]] است؛ زیرا [[خداوند]]، [[فیض]] خویش را تنها به شایستگان میرساند. |
نسخهٔ کنونی تا ۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۸
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
در لغت به معنای فراموشی است و مراد از آن در آموزههای دینی، حالی ناپسند است که در برابر ذکر جای دارد[۱]. انسان در این حال، خدا را به فراموشی میسپارد و به دنیا رو میکند و بُعد ملکوتی خویش را رها میسازد و تنها به بعد ملکی و ناسوتی خویش میپردازد. نسیان حق، به سرنگونی قلب میانجامد و بدین روی گفتهاند میزان واژگونی قلب، غفلت از حق و توجه به دنیا است[۲]. معرفت و ذکر خدا آن گاه حاصل میآید که آدمی خویشتن را بشناسد؛ چنان که امام علی (ع) میفرماید: "هر که خویش را شناسد، خدای را شناسد"[۳][۴].
نسیان عوامل متعددی دارد و از آن جمله است:
- شیطان: بنابر آیاتی از قرآن کریم، چون شیطان بر آدمی سلطه یابد، او را رام میکند و یاد خدا را از او میگیرد[۵].
- دلبستگی به دنیا: اینکه آدمی مفتون دنیا شود و همواره در پی متاع دنیوی به این سوی و آن سوی رَود، از مهمترین عوامل نسیان است[۶].
- گناه: از آن رو که گناه دیده بصیرت آدمی را برمیبندد و نیروی مشاهده را از او میگیرد، در بروز حالت نسیان اثری تام دارد[۷][۸].
نسبت نسیان به خدا
قرآن کریم به مؤمنان هشدار میدهد که همچون کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا نیز آنان را دچار خودفراموشی ساخته است[۹]. در اینکه مراد از نسبت نسیان به خدا چیست، چند احتمال برشمردهاند:
- نسیان که خداوند، آدمی را به آن دچار میکند، از باب"مشاکله" است؛ زیرا تأدیب بدکاران، مشاکله در بدی است ولی بد نیست.
- مراد، نسیان خداوند در علم فعلی است که از مقام فعل، انتزاع مییابد. بدین سان، نسیان، دریغ فیض است؛ زیرا خداوند، فیض خویش را تنها به شایستگان میرساند.
- مراد از نسیان، انشاء است و معنای آیه شریفه چنین خواهد بود: آنان خداوند را فراموش کردند و خداوند نیز آنان را به خودفراموشی دچار ساخت[۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مصطفوی/ ۳/ ۳۰۰/ و ۱۲/ ۱۱۳.
- ↑ چهل حدیث، امام خمینی/ ۵۳۵.
- ↑ نهج البلاغه، خ ۷۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 444-445.
- ↑ ﴿اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُوْلَئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴾؛ سوره مجادله، آیه ۱۹.
- ↑ ﴿ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فَالْيَوْمَ نَنسَاهُمْ كَمَا نَسُواْ لِقَاء يَوْمِهِمْ هَذَا وَمَا كَانُواْ بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ﴾؛ سوره اعراف، آیه ۵۱.
- ↑ ﴿ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُواْ اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴾؛ سوره توبه، آیه ۶۷؛ توحید صدوق، ۲۵۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 445.
- ↑ ﴿ وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴾؛ سوره حشر، آیه ۱۹.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 445.