ابوحمیضه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
نامش [[معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری]] معروف به حبلی - به دلیل بزرگی شکم سالم، نام حبلی (آبستن) بر [[خاندان]] او گفته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۳۱.</ref>. وی از خاندان [[بنی جزء بن عدی خزرجی]] است<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref>. [[ابن قداح]] - [[عبدالله بن عماره انصاری]]، نسب‌شناس [[انصار]] - در [[نسب]] او به جای «معبد بن عباد»، «معبد بن عماره» آورده است <ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۲ و ج۶، ص۷۶.</ref>. ابن ماکولا این را از ابن قداح [[اشتباه]] و همان معبد بن عباد را درست دانسته است<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. در نام و [[کنیه]] وی [[اختلاف]] است؛ چنانکه [[ذهبی]] می‌گوید: «نام و کنیه وی دچار [[اضطراب]] شده است»<ref>ذهبی، ج۲، ص۸۵.</ref>. کنیه معبد بن عباد را ابوعصیمه، ابومحمیصه، ابوحمضه و ابو محمیضه گفته‌اند. [[موسی بن عقبة]]، [[ابن اسحاق]] - به [[روایت]] بکایی - <ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰.</ref> واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱.</ref>، کنیه وی را [[ابو خمیصه]]، و ابن اسحاق به روایت [[ابراهیم بن سعد]] - [[یحیی بن سعید اموی]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۷۶.</ref>، ابن کلبی<ref>ابن کلبی، ج۲، ص۹۰.</ref>، [[ابن شهاب]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref>، [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref> و ذهبی<ref>تجرید، ج۲، ص۱۶۰.</ref> کنیه معبد را ابوحمیضه دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> نیز مدعی شده که بیشتر او را ابوحمیضه ضبط کرده‌اند. تنها ابومعشر، کنیه او را ابوعصیمه<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱ و ۲۵۶؛ ذهبی، سیر، ج۱۴، ص۴۸۶.</ref> و برخی نیز ابوحمضه دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. البته ابن عبدالبر گفته است: ابومعشر در نامگذاری او به ابوعمیمه، [[خطا]] کرده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. ابن حجر نیز گفته است ابوعصیمه، تصحیف ابوحمیضه است <ref>الاصابه، ج۷، ص۸۱.</ref>. ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۴۷۹.</ref>، [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۵.</ref> و ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref>، هم ذیل نام معبد بن عباد، هر دو کنیه - ابوحمیضه و [[ابوخمیصه]] - را آورده‌اند و هم ذیل کنیه‌های ابو خمیصه و ابوحمیضه، نام آن دو را [[معبد بن عباد]] دانسته‌اند. بنا براین، شکی باقی نمی‌ماند که یکی از [[کنیه‌ها]] به دیگری تصحیف شده است و چنانکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> اشاره کرده، [[شهرت]] ابوحمیضه بیشتر است. | نامش [[معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری]] معروف به حبلی - به دلیل بزرگی شکم سالم، نام حبلی (آبستن) بر [[خاندان]] او گفته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۳۱.</ref>. وی از خاندان [[بنی جزء بن عدی خزرجی]] است<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref>. [[ابن قداح]] - [[عبدالله بن عماره انصاری]]، نسب‌شناس [[انصار]] - در [[نسب]] او به جای «معبد بن عباد»، «معبد بن عماره» آورده است <ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۲ و ج۶، ص۷۶.</ref>. ابن ماکولا این را از ابن قداح [[اشتباه]] و همان معبد بن عباد را درست دانسته است<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. در نام و [[کنیه]] وی [[اختلاف]] است؛ چنانکه [[ذهبی]] می‌گوید: «نام و کنیه وی دچار [[اضطراب]] شده است»<ref>ذهبی، ج۲، ص۸۵.</ref>. کنیه معبد بن عباد را ابوعصیمه، ابومحمیصه، ابوحمضه و ابو محمیضه گفته‌اند. [[موسی بن عقبة]]، [[ابن اسحاق]] - به [[روایت]] بکایی - <ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰.</ref> واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱.</ref>، کنیه وی را [[ابو خمیصه]]، و ابن اسحاق به روایت [[ابراهیم بن سعد]] - [[یحیی بن سعید اموی]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۷۶.</ref>، ابن کلبی<ref>ابن کلبی، ج۲، ص۹۰.</ref>، [[ابن شهاب]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref>، [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref> و ذهبی<ref>تجرید، ج۲، ص۱۶۰.</ref> کنیه معبد را ابوحمیضه دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> نیز مدعی شده که بیشتر او را ابوحمیضه ضبط کرده‌اند. تنها ابومعشر، کنیه او را ابوعصیمه<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱ و ۲۵۶؛ ذهبی، سیر، ج۱۴، ص۴۸۶.</ref> و برخی نیز ابوحمضه دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. البته ابن عبدالبر گفته است: ابومعشر در نامگذاری او به ابوعمیمه، [[خطا]] کرده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. ابن حجر نیز گفته است ابوعصیمه، تصحیف ابوحمیضه است <ref>الاصابه، ج۷، ص۸۱.</ref>. ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۴۷۹.</ref>، [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۵.</ref> و ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref>، هم ذیل نام معبد بن عباد، هر دو کنیه - ابوحمیضه و [[ابوخمیصه]] - را آورده‌اند و هم ذیل کنیه‌های ابو خمیصه و ابوحمیضه، نام آن دو را [[معبد بن عباد]] دانسته‌اند. بنا براین، شکی باقی نمی‌ماند که یکی از [[کنیه‌ها]] به دیگری تصحیف شده است و چنانکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> اشاره کرده، [[شهرت]] ابوحمیضه بیشتر است. | ||
افزون بر اختلاف‌های یاد شده، در [[کنیه]] معبد بن عباد در برخی منابع، ذیل کنیه [[ابوخمیصه]]<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷ و ج۷، ص۱۵۶؛ ابن | افزون بر اختلاف‌های یاد شده، در [[کنیه]] معبد بن عباد در برخی منابع، ذیل کنیه [[ابوخمیصه]]<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷ و ج۷، ص۱۵۶؛ ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ طبری، جامع، ج۱۶، ص۴۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.</ref> و در برخی منابع، ذیل کنیه ابوحمیضه<ref>بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۲؛ ابن ماکولا، ج۳، ص۵۳۸.</ref> نام [[عبدالله بن قیس بن حارث]] ذکر شده است که بسا بتوان گفت دو نفر بوده‌اند. | ||
از معبد بن عباد در شمار شرکت‌کنندگان در [[بدر]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[احد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱؛ ابن کثیر، ج۲، ص۵۰۵.</ref> یاد و گفته شده است که از بزرگان [[انصار]] بود<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۲۰۶.</ref>. اما ذیل نام عبدالله بن قیس گفته شده است او از [[امام علی]] {{ع}} [[روایت]] دارد<ref>ابن | از معبد بن عباد در شمار شرکت‌کنندگان در [[بدر]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[احد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱؛ ابن کثیر، ج۲، ص۵۰۵.</ref> یاد و گفته شده است که از بزرگان [[انصار]] بود<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۲۰۶.</ref>. اما ذیل نام عبدالله بن قیس گفته شده است او از [[امام علی]] {{ع}} [[روایت]] دارد<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ ابن حبان، ج۵، ص۴۲؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷.</ref>. وی از [[امام]] درباره [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا}}<ref>«آنان که کوشش‌هایشان در زندگانی دنیا تباه شده است ولی خود گمان می‌برند که نیکوکارند» سوره کهف، آیه ۱۰۴.</ref>، شنیده است که فرمود: مراد از {{متن قرآن|الأَخْسَرِينَ أَعْمَالا}}<ref>«از کسان زیانکارتر» سوره کهف، آیه ۱۰۳.</ref> [[راهبان]] هستند که خود را در دیرها [[حبس]] کرده‌اند<ref>بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوحمیضه»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۵۴-۲۵۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۳۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوحمیضه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوحمیضه در تراجم و رجال - ابوحمیضه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوحمیضه | |
|---|---|
 تصویر قدیمی مدینه | |
| نام کامل | معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوحمیضه |
| از قبیله | خزرج |
| از تیره | بنی جزء بن عدی خزرجی |
| از اصحاب | |
| حضور در جنگ | |
مقدمه
نامش معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری معروف به حبلی - به دلیل بزرگی شکم سالم، نام حبلی (آبستن) بر خاندان او گفته شده است[۱]. وی از خاندان بنی جزء بن عدی خزرجی است[۲]. ابن قداح - عبدالله بن عماره انصاری، نسب‌شناس انصار - در نسب او به جای «معبد بن عباد»، «معبد بن عماره» آورده است [۳]. ابن ماکولا این را از ابن قداح اشتباه و همان معبد بن عباد را درست دانسته است[۴]. در نام و کنیه وی اختلاف است؛ چنانکه ذهبی می‌گوید: «نام و کنیه وی دچار اضطراب شده است»[۵]. کنیه معبد بن عباد را ابوعصیمه، ابومحمیصه، ابوحمضه و ابو محمیضه گفته‌اند. موسی بن عقبة، ابن اسحاق - به روایت بکایی - [۶] واقدی[۷] و ابن سعد[۸]، کنیه وی را ابو خمیصه، و ابن اسحاق به روایت ابراهیم بن سعد - یحیی بن سعید اموی[۹]، ابن کلبی[۱۰]، ابن شهاب[۱۱]، ابونعیم[۱۲] و ذهبی[۱۳] کنیه معبد را ابوحمیضه دانسته‌اند. ابن حجر[۱۴] نیز مدعی شده که بیشتر او را ابوحمیضه ضبط کرده‌اند. تنها ابومعشر، کنیه او را ابوعصیمه[۱۵] و برخی نیز ابوحمضه دانسته‌اند[۱۶]. البته ابن عبدالبر گفته است: ابومعشر در نامگذاری او به ابوعمیمه، خطا کرده است[۱۷]. ابن حجر نیز گفته است ابوعصیمه، تصحیف ابوحمیضه است [۱۸]. ابن عبدالبر[۱۹]، ابن اثیر[۲۰] و ابن حجر[۲۱]، هم ذیل نام معبد بن عباد، هر دو کنیه - ابوحمیضه و ابوخمیصه - را آورده‌اند و هم ذیل کنیه‌های ابو خمیصه و ابوحمیضه، نام آن دو را معبد بن عباد دانسته‌اند. بنا براین، شکی باقی نمی‌ماند که یکی از کنیه‌ها به دیگری تصحیف شده است و چنانکه ابن حجر[۲۲] اشاره کرده، شهرت ابوحمیضه بیشتر است.
افزون بر اختلاف‌های یاد شده، در کنیه معبد بن عباد در برخی منابع، ذیل کنیه ابوخمیصه[۲۳] و در برخی منابع، ذیل کنیه ابوحمیضه[۲۴] نام عبدالله بن قیس بن حارث ذکر شده است که بسا بتوان گفت دو نفر بوده‌اند.
از معبد بن عباد در شمار شرکت‌کنندگان در بدر[۲۵] و احد[۲۶] یاد و گفته شده است که از بزرگان انصار بود[۲۷]. اما ذیل نام عبدالله بن قیس گفته شده است او از امام علی (ع) روایت دارد[۲۸]. وی از امام درباره آیه ﴿الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا﴾[۲۹]، شنیده است که فرمود: مراد از ﴿الأَخْسَرِينَ أَعْمَالا﴾[۳۰] راهبان هستند که خود را در دیرها حبس کرده‌اند[۳۱][۳۲]
منابع
پانویس
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۳۱.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۲ و ج۶، ص۷۶.
- ↑ ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۸.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۸۵.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۷۶.
- ↑ ابن کلبی، ج۲، ص۹۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.
- ↑ تجرید، ج۲، ص۱۶۰.
- ↑ ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱ و ۲۵۶؛ ذهبی، سیر، ج۱۴، ص۴۸۶.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۸۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۳، ص۴۷۹.
- ↑ ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۵.
- ↑ ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.
- ↑ ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.
- ↑ ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷ و ج۷، ص۱۵۶؛ ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ طبری، جامع، ج۱۶، ص۴۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.
- ↑ بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۲؛ ابن ماکولا، ج۳، ص۵۳۸.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱؛ ابن کثیر، ج۲، ص۵۰۵.
- ↑ ابن عبد البر، ج۴، ص۲۰۶.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ ابن حبان، ج۵، ص۴۲؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷.
- ↑ «آنان که کوشش‌هایشان در زندگانی دنیا تباه شده است ولی خود گمان می‌برند که نیکوکارند» سوره کهف، آیه ۱۰۴.
- ↑ «از کسان زیانکارتر» سوره کهف، آیه ۱۰۳.
- ↑ بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابوحمیضه»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۵۴-۲۵۵.