حج در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۵: خط ۵۵:
امام خمینی یکی از بزرگ‌ترین [[مشکلات]] مسلمانان را نداشتن [[اتحاد]] و مطرح‌ کردن [[اختلافات]] مذهبی می‌دانست که برخی از سران کشورهای [[مسلمان]] و [[عالمان]] درباری به آن دامن می‌زدند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۶۸–۱۷۰.</ref> ایشان [[معتقد]] بود اگر در [[کنگره]] [[عظیم]] [[حج]] که همه [[ملت‌های مسلمان]] از هر رنگ و نژاد و مسلک، با یک روش و یک [[لباس]] [[اجتماع]] می‌کنند، مسائل اساسی اسلام حل نشود، از اجتماعات کوچک منطقه‌ای و محلی کاری برنخواهد آمد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۳–۲۴.</ref> ایشان [[حج]] را نماد [[وحدت مسلمانان]] دانسته و ایجاد تفاهم و [[تحکیم]] [[برادری]] میان مسلمانان را از مهم‌ترین فلسفه‌های حج معرفی کرده است<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۱.</ref>؛ از این‌رو ضمن توصیه به [[شیعیان]] [[ایرانی]] و غیر ایرانی برای انجام متعارف [[مراسم حج]] و دوری مطلق از اموری که موجب [[تفرقه]] در صف‌های مسلمانان و وهن [[مذهب]] می‌گردد، بر چند چیز تأکید می‌کرد؛ ازجمله شرکت در [[نماز جماعت]] [[اهل سنت]] و [[تبعیت]] از [[حکم]] قاضیان [[مکه]] دربارهٔ [[زمان]] [[عید قربان]]<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۳۰.</ref> و وقوف، حتی اگر به نادرست‌ بودن این حکم، [[یقین]] داشته باشند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۲.</ref>؛ همچنان‌که خارج‌شدن از [[مسجد پیامبر]]{{صل}} و [[مسجدالحرام]] به هنگام [[نماز]] را جایز نمی‌دانست، از برگزاری نماز جماعت در [[خانه‌ها]]، مسافرخانه‌ها و هتل‌ها به جای [[شرکت در جماعت]] [[نهی]] می‌کرد،<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۲۲.</ref> سجده‌ کردن بر فرش‌های مسجد پیامبر{{صل}} را جایز می‌دانست و استفاده از مهر را در آنجا جایز نمی‌دانست.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۲۶.</ref>.<ref>[[سید محمود طاهری|طاهری]] و [[پروین سادات قوامی|قوامی]]، [[حج ابراهیمی (مقاله)|مقاله «حج ابراهیمی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۶۷.</ref>
امام خمینی یکی از بزرگ‌ترین [[مشکلات]] مسلمانان را نداشتن [[اتحاد]] و مطرح‌ کردن [[اختلافات]] مذهبی می‌دانست که برخی از سران کشورهای [[مسلمان]] و [[عالمان]] درباری به آن دامن می‌زدند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۶۸–۱۷۰.</ref> ایشان [[معتقد]] بود اگر در [[کنگره]] [[عظیم]] [[حج]] که همه [[ملت‌های مسلمان]] از هر رنگ و نژاد و مسلک، با یک روش و یک [[لباس]] [[اجتماع]] می‌کنند، مسائل اساسی اسلام حل نشود، از اجتماعات کوچک منطقه‌ای و محلی کاری برنخواهد آمد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۳–۲۴.</ref> ایشان [[حج]] را نماد [[وحدت مسلمانان]] دانسته و ایجاد تفاهم و [[تحکیم]] [[برادری]] میان مسلمانان را از مهم‌ترین فلسفه‌های حج معرفی کرده است<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۱.</ref>؛ از این‌رو ضمن توصیه به [[شیعیان]] [[ایرانی]] و غیر ایرانی برای انجام متعارف [[مراسم حج]] و دوری مطلق از اموری که موجب [[تفرقه]] در صف‌های مسلمانان و وهن [[مذهب]] می‌گردد، بر چند چیز تأکید می‌کرد؛ ازجمله شرکت در [[نماز جماعت]] [[اهل سنت]] و [[تبعیت]] از [[حکم]] قاضیان [[مکه]] دربارهٔ [[زمان]] [[عید قربان]]<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۳۰.</ref> و وقوف، حتی اگر به نادرست‌ بودن این حکم، [[یقین]] داشته باشند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۲.</ref>؛ همچنان‌که خارج‌شدن از [[مسجد پیامبر]]{{صل}} و [[مسجدالحرام]] به هنگام [[نماز]] را جایز نمی‌دانست، از برگزاری نماز جماعت در [[خانه‌ها]]، مسافرخانه‌ها و هتل‌ها به جای [[شرکت در جماعت]] [[نهی]] می‌کرد،<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۲۲.</ref> سجده‌ کردن بر فرش‌های مسجد پیامبر{{صل}} را جایز می‌دانست و استفاده از مهر را در آنجا جایز نمی‌دانست.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۳۲۶.</ref>.<ref>[[سید محمود طاهری|طاهری]] و [[پروین سادات قوامی|قوامی]]، [[حج ابراهیمی (مقاله)|مقاله «حج ابراهیمی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۶۷.</ref>


=== [[فرصت]] تصمیم‌گیری‌های مهم ===
=== فرصت تصمیم‌گیری‌های مهم ===
[[مسلمانان]] در دنیای امروز به‌طور جدی به مرکزی برای تصمیم‌گیری‌های مهم و کلان برای [[پرهیز]] از [[تشتت]] و پراکندگی و [[وابستگی]] به گروه‌بندی‌های خارج [[جهان اسلام]] نیازمند هستند که این نیاز می‌تواند در [[حج]] تأمین شود. توجه‌نکردن یا ناآشنایی [[رهبران]] [[کشورهای اسلامی]] با این ظرفیت حج، به رنجورشدن جهان اسلام از [[تفرقه]] و جدایی منجر شده است.<ref>سلطانی، تجلی توحید، ۱۰۷.</ref> [[امام خمینی]] [[اجتماع]] بزرگ حج را محلی برای بررسی [[مشکلات]] عمومی مسلمانان و تلاش برای رفع آن مشکلات با [[مشورت همگانی]] می‌دانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۶۹.</ref> و [[معتقد]] بود بررسی [[روابط]] [[ملت‌های مسلمان]] با یکدیگر و با [[حکومت‌ها]] و نیز روابط حکومت‌ها و [[دولت‌های اسلامی]] با [[قدرت‌های بزرگ]] [[دنیا]]، ازجمله [[وظایف مسلمانان]] در حج است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۵۱.</ref> افزون بر این، ایشان با اشاره به برخی [[آیات قرآن کریم]] که در آن [[خداوند]] به مسلمانان دستور داده است به حج بروند و در آنجا [[شاهد]] [[منافع]] خود باشند،{{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref>  {{متن قرآن|لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ}}<ref>«تا سودهایی که برای آنان دارد ببینند و نام خداوند را در روزهایی معین بر آنچه از دام‌ها  که روزیشان کرده است (هنگام قربانی) یاد کنند آنگاه از آن بخورید و بینوای مستمند را خوراک دهید» سوره حج، آیه ۲۸.</ref> «[[شهود]] منافع» را [[منافع جامعه]] اعم از منافع [[سیاسی]] [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] تعریف می‌کرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۹۱.</ref> و معتقد بود مسلمانان می‌توانند از طریق فرصت اجتماع[[حج]] که بدون هزینه برای هیچ‌یک از کشورهای اسلامی و تنها به خواست [[خدای تعالی]] ایجاد شده است، استفاده کنند و برای [[حل مشکلات]] جهان اسلام [[تصمیم‌گیری]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۷۵.</ref> و منافع [[مستضعفان]] [[جهان]] را تأمین کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۹۱.</ref>.<ref>[[سید محمود طاهری|طاهری]] و [[پروین سادات قوامی|قوامی]]، [[حج ابراهیمی (مقاله)|مقاله «حج ابراهیمی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۶۷.</ref>
[[مسلمانان]] در دنیای امروز به‌طور جدی به مرکزی برای تصمیم‌گیری‌های مهم و کلان برای پرهیز از تشتت و پراکندگی و [[وابستگی]] به گروه‌بندی‌های خارج [[جهان اسلام]] نیازمند هستند که این نیاز می‌تواند در [[حج]] تأمین شود. توجه‌نکردن یا ناآشنایی [[رهبران]] [[کشورهای اسلامی]] با این ظرفیت حج، به رنجورشدن جهان اسلام از [[تفرقه]] و جدایی منجر شده است.<ref>سلطانی، تجلی توحید، ۱۰۷.</ref> [[امام خمینی]] [[اجتماع]] بزرگ حج را محلی برای بررسی [[مشکلات]] عمومی مسلمانان و تلاش برای رفع آن مشکلات با [[مشورت همگانی]] می‌دانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۶۹.</ref> و [[معتقد]] بود بررسی [[روابط]] [[ملت‌های مسلمان]] با یکدیگر و با [[حکومت‌ها]] و نیز روابط حکومت‌ها و [[دولت‌های اسلامی]] با [[قدرت‌های بزرگ]] [[دنیا]]، ازجمله [[وظایف مسلمانان]] در حج است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۵۱.</ref> افزون بر این، ایشان با اشاره به برخی [[آیات قرآن کریم]] که در آن [[خداوند]] به مسلمانان دستور داده است به حج بروند و در آنجا [[شاهد]] [[منافع]] خود باشند،{{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref>  {{متن قرآن|لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ}}<ref>«تا سودهایی که برای آنان دارد ببینند و نام خداوند را در روزهایی معین بر آنچه از دام‌ها  که روزیشان کرده است (هنگام قربانی) یاد کنند آنگاه از آن بخورید و بینوای مستمند را خوراک دهید» سوره حج، آیه ۲۸.</ref> «[[شهود]] منافع» را [[منافع جامعه]] اعم از منافع [[سیاسی]] [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] تعریف می‌کرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۹۱.</ref> و معتقد بود مسلمانان می‌توانند از طریق فرصت اجتماع[[حج]] که بدون هزینه برای هیچ‌یک از کشورهای اسلامی و تنها به خواست [[خدای تعالی]] ایجاد شده است، استفاده کنند و برای [[حل مشکلات]] جهان اسلام [[تصمیم‌گیری]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۷۵.</ref> و منافع [[مستضعفان]] [[جهان]] را تأمین کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۹۱.</ref>.<ref>[[سید محمود طاهری|طاهری]] و [[پروین سادات قوامی|قوامی]]، [[حج ابراهیمی (مقاله)|مقاله «حج ابراهیمی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۶۷.</ref>


=== گسترش [[بیداری]] در جهان اسلام ===
=== گسترش [[بیداری]] در جهان اسلام ===
۱۱۷٬۲۸۴

ویرایش