منابع علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۱۴

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

منابع علم غیب معصوم چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

سرچشمه علم غیب معصوم چیست؟
علم غیب از چه طریقی برای معصوم حاصل می‌شود؟

پاسخ به این پرسش

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم، در کتاب «علم غیب از نگاه عقل و وحی» در این‌باره گفته‌ است:

«در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) منابع و طرق گوناگونی برای دریافت علم غیب بیان شده که بعضی از آنها عبارتند از:

١. وحی: بخشی از علوم غیبی که شامل علوم پیامبران می‌شود از طریق وحی حاصل می‌شود.

٢. تحدیث: بخشی دیگر از علوم غیبی از طریق تحدیث برای بعضی از برگزیدگان الهی حاصل می‌شود، که به آنها "محدَّث" می‌گویند^[۱]. اگرچه ماهیت بعضی از طرق مجهول است. اما طریق تحدیث و نحوه آن در روایات تبیین شده است^[۲].

٣. تمثُّل فرشتگان: گاه می‌شود که علم غیب از طریق تمثل فرشتگان به صورت انسان، در اختیار بعضی از بندگان قرار می‌گیرد، مانند: داستان آگاهی حضرت مریم (س) به اینکه دارای فرزند می‌شود^[۳]؛ جریان حضرت ابراهیم و همسرش، بر اینکه در دوران کهن سالی فرزند دار خواهند شد^[۴]. شاید بتوان این طریق را با طریق تحدیث جمع نمود.

٤. روح: فراگیری علم غیب از طریق روح هم طریق دیگری است که روایات از آن یاد کرده‌اند، و از روح به عنوان واقعیتی عظیم‌تر از جبرئیل و میکائیل سخن گفته اند^[۵].

٥. عرش^[۶]

٦. کتاب مبین^[۷] بعضی از آیات، بر آگاهی غیر خداوند بر آنچه در کتاب مبین است، اشاره دارد.^[۸]

٧. ام الکتاب^[۹]

٨. لوح محفوظ^[۱۰] البته ماهیت لوح محفوظ نامعلوم است، و قرآن و روایات فقط نشانه‌هایی درباره آن گفته‌اند، که شاید لوح محفوظ، ام الکتاب، کتاب مبین، امام مبین نام‌های مختلف یک حقیقت باشند.^[۱۱]

٩. لوح محو و اثبات^[۱۲]

١٠. کتاب اعمال – این کتاب غیر از کتاب مبین استخطای یادکرد: برچسب تمام‌کنندهٔ </ref> برای برچسب <ref> پیدا نشد.

جستارهای وابسته

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

پانویس

↑ نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٧٤، ح ٢٥، ٢٦، ٢٩
↑ نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٦٢، ح ٩، ١٥.
↑ نک: مریم، آیه ١٩-٢٠.
↑ نک: هود، آیه ٧١-٧٢.
↑ نک: اصول کافی، ج ٢، باب خلق عظیم.
↑ نک: حدید، آیه ٤، بروج، آیه ١٦-١٥؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ماده "عرش"؛ اصول الکافی، کتاب التوحید، باب العرش و الکرسی.
↑ انعام، آیه ٥٩، هود، آیه ٦، نحل، آیه ٥٧، سبأ، آیه ٣، یونس، آیه ٦١.
↑ واقعه، ٧٨-٧٩؛ نک: المیزان فی تفسیر القرآن، ج ١٣.
↑ آل‌ عمران، آیه 7، رعد، آیه 39، زخرف، آیه 4، نک: مجمع البیان، ج ٥، ص ١٤٢؛ ج7، ص ١٣؛ ج ٨، ص ٣٧٧.
↑ بروج، آیه ٢١-٢٢؛ بحارالانوار، ج ٥٤، باب القلم و اللوح المحفوظ؛ المیزان فب تفسیر القرآن، ج ٢٠، ص ٢٥٧.
↑ نک: منابع فوق.
↑ رعد، آیه ٣٩، المیزان، ج ١٣، ص ٢٠٢.

[1] نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٧٤، ح ٢٥، ٢٦، ٢٩

[2] نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٦٢، ح ٩، ١٥.

[3] نک: مریم، آیه ١٩-٢٠.

[4] نک: هود، آیه ٧١-٧٢.

[5] نک: اصول کافی، ج ٢، باب خلق عظیم.

[6] نک: حدید، آیه ٤، بروج، آیه ١٦-١٥؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ماده "عرش"؛ اصول الکافی، کتاب التوحید، باب العرش و الکرسی.

[7] انعام، آیه ٥٩، هود، آیه ٦، نحل، آیه ٥٧، سبأ، آیه ٣، یونس، آیه ٦١.

[8] واقعه، ٧٨-٧٩؛ نک: المیزان فی تفسیر القرآن، ج ١٣.

[9] آل‌ عمران، آیه 7، رعد، آیه 39، زخرف، آیه 4، نک: مجمع البیان، ج ٥، ص ١٤٢؛ ج7، ص ١٣؛ ج ٨، ص ٣٧٧.

[10] بروج، آیه ٢١-٢٢؛ بحارالانوار، ج ٥٤، باب القلم و اللوح المحفوظ؛ المیزان فب تفسیر القرآن، ج ٢٠، ص ٢٥٧.

[11] نک: منابع فوق.

[12] رعد، آیه ٣٩، المیزان، ج ١٣، ص ٢٠٢.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 «در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) منابع و طرق گوناگونی برای دریافت علم غیب بیان شده که بعضی از آنها عبارتند از:
-'''١. وحی'''
+'''١. وحی''': بخشی از علوم غیبی که شامل علوم پیامبران می‌شود از طریق وحی حاصل می‌شود.
-بخشی از علوم غیبی که شامل علوم پیامبران می‌شود از طریق وحی حاصل می‌شود.
+'''٢. تحدیث''': بخشی دیگر از علوم غیبی از طریق تحدیث برای بعضی از برگزیدگان الهی حاصل می‌شود، که به آنها "محدَّث" می‌گویند<ref>نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٧٤، ح ٢٥، ٢٦، ٢٩</ref>. اگرچه ماهیت بعضی از طرق مجهول است. اما طریق تحدیث و نحوه آن در روایات تبیین شده است<ref>نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٦٢، ح ٩، ١٥.</ref>.
-'''٢. تحدیث'''
+'''٣. تمثُّل فرشتگان''': گاه می‌شود که علم غیب از طریق تمثل فرشتگان به صورت انسان، در اختیار بعضی از بندگان قرار می‌گیرد، مانند: داستان آگاهی حضرت مریم (س) به اینکه دارای فرزند می‌شود<ref>نک: مریم، آیه ١٩-٢٠.</ref>؛ جریان حضرت ابراهیم و همسرش، بر اینکه در دوران کهن سالی فرزند دار خواهند شد<ref>نک: هود، آیه ٧١-٧٢.</ref>. شاید بتوان این طریق را با طریق تحدیث جمع نمود.
-بخشی دیگر از علوم غیبی از طریق تحدیث برای بعضی از برگزیدگان الهی حاصل می‌شود، که به آنها "محدَّث" می‌گویند<ref>نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٧٤، ح ٢٥، ٢٦، ٢٩</ref>. اگرچه ماهیت بعضی از طرق مجهول است. اما طریق تحدیث و نحوه آن در روایات تبیین شده است<ref>نک: بحارالانوار، ج ٢٦، ص ٦٢، ح ٩، ١٥.</ref>.
+'''٤. روح''': فراگیری علم غیب از طریق روح هم طریق دیگری است که روایات از آن یاد کرده‌اند، و از روح به عنوان واقعیتی عظیم‌تر از جبرئیل و میکائیل سخن گفته اند<ref>نک: اصول کافی، ج ٢، باب خلق عظیم.</ref>.
-'''٣. تمثُّل فرشتگان'''
-گاه می‌شود که علم غیب از طریق تمثل فرشتگان به صورت انسان، در اختیار بعضی از بندگان قرار می‌گیرد، مانند: داستان آگاهی حضرت مریم (س) به اینکه دارای فرزند می‌شود<ref>نک: مریم، آیه ١٩-٢٠.</ref>؛ جریان حضرت ابراهیم و همسرش، بر اینکه در دوران کهن سالی فرزند دار خواهند شد<ref>نک: هود، آیه ٧١-٧٢.</ref>. شاید بتوان این طریق را با طریق تحدیث جمع نمود.
-'''٤. روح'''
-فراگیری علم غیب از طریق روح هم طریق دیگری است که روایات از آن یاد کرده‌اند، و از روح به عنوان واقعیتی عظیم‌تر از جبرئیل و میکائیل سخن گفته اند<ref>نک: اصول کافی، ج ٢، باب خلق عظیم.</ref>.
 '''٥. عرش'''<ref>نک: حدید، آیه ٤، بروج، آیه ١٦-١٥؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ماده "عرش"؛ اصول الکافی، کتاب التوحید، باب العرش و الکرسی.</ref>
-'''٦. کتاب مبین'''<ref>انعام، آیه ٥٩، هود، آیه ٦، نحل، آیه ٥٧، سبأ، آیه ٣، یونس، آیه ٦١.</ref>
+'''٦. کتاب مبین'''<ref>انعام، آیه ٥٩، هود، آیه ٦، نحل، آیه ٥٧، سبأ، آیه ٣، یونس، آیه ٦١.</ref>  بعضی از آیات، بر آگاهی غیر خداوند بر آنچه در کتاب مبین است، اشاره دارد.<ref>واقعه، ٧٨-٧٩؛ نک: المیزان فی تفسیر القرآن، ج ١٣.</ref>
-بعضی از آیات، بر آگاهی غیر خداوند بر آنچه در کتاب مبین است، اشاره دارد.<ref>واقعه، ٧٨-٧٩؛ نک: المیزان فی تفسیر القرآن، ج ١٣.</ref>
 '''٧. ام الکتاب'''<ref>آل‌ عمران، آیه 7، رعد، آیه 39، زخرف، آیه 4، نک: مجمع البیان، ج ٥، ص ١٤٢؛ ج7، ص ١٣؛ ج ٨، ص ٣٧٧.</ref>
-'''٨. لوح محفوظ'''<ref>بروج، آیه ٢١-٢٢؛ بحارالانوار، ج ٥٤، باب القلم و اللوح المحفوظ؛ المیزان فب تفسیر القرآن، ج ٢٠، ص ٢٥٧.</ref>
+'''٨. لوح محفوظ'''<ref>بروج، آیه ٢١-٢٢؛ بحارالانوار، ج ٥٤، باب القلم و اللوح المحفوظ؛ المیزان فب تفسیر القرآن، ج ٢٠، ص ٢٥٧.</ref>  البته ماهیت لوح محفوظ نامعلوم است، و قرآن و روایات فقط نشانه‌هایی درباره آن گفته‌اند، که شاید لوح محفوظ، ام الکتاب، کتاب مبین، امام مبین نام‌های مختلف یک حقیقت باشند.<ref>نک: منابع فوق.</ref>
-البته ماعیت لوح محفوظ نلمعلوم است، و قرآن و روایات فقط نشانه‌هایی درباره آن گفته‌اند، که شاید لوح محفوظ، ام الکتاب، کتاب مبین، امام مبین نام‌های مختلف یک حقیقت باشند.<ref>نک: منابع فوق.</ref>
 '''٩. لوح محو و اثبات'''<ref>رعد، آیه ٣٩، المیزان، ج ١٣، ص ٢٠٢.</ref>
-'''١٠. کتاب اعمال – این کتاب غیر از کتاب مبین است'''<ref>اسراء، آیه ١٣، المیزان، ج ١٢، ص ٩٨.</ref>
+'''١٠. کتاب اعمال – این کتاب غیر از کتاب مبین است'''<ref>اسراء، آیه ١٣، المیزان، ج ١٢، ص ٩٨<ref>علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص ١٤٥.</ref>.
-لفظ کتاب در قرآن با سه اطلاق آمده است:
-#کتاب‌های مشتمل بر شرایع که بر انبیاء نازل شده است<ref>ص، آیه ٢٩، زمر، آیه ٢٣، انبیاء، آیه ١٠.</ref>.
-#کتاب‌های ضبط اعمال:
-::'''الف:''' کتاب مختص هر فرد<ref>اسراء، آیه ١٣.</ref>
-::'''ب:''' کتاب امت‌ها<ref>جاثیه، آیه ٢٨.</ref>
-::'''ج:''' کتاب ابرار و فجار
-:٣.کتابهایی که مشتمل بر جزئیات نظام عالم و حوادث واقعه است
-::'''الف.''' کتب غیر قابل تغییر
-::'''ب.''' کتب قابل تغییر
-البته در فراگیری همه کتاب‌ها عنایت خاص الهی شزط است<ref>«ثم اورثناالکتاب...» (فاطر، آیه ٣٢)؛ بحار، ج ٢٣، ص ٢١٣-٢١٥، ح ٥، ح ١٤-١٥-١٨؛ ج٢٥، ص ٢٢٠</ref>»<ref>علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص ١٤٥.</ref>.
 ==جستارهای وابسته==