تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت (پایان‌نامه)
| تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| پژوهشگر | نصرالله شفیعی (ایران) |
| استاد راهنما | محمد هادی معرفت (ایران) |
| موضوع | علم، علم غیب |
| مذهب | شیعه |
| سال دفاع | ۱۳۷۷ |
| تعداد صفحات | ۳۳۶ |
| وبگاه معرف | پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک) |
| شماره رکورد | ۴۷۳۰۷۸ در مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی |
تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام از دیدگاه قرآن و عترت - نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط آقای نصرالله شفیعی نگاشته و در دانشگاه قم دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای محمد هادی معرفت و استاد مشاور آن آقای محمد کاظم شاکر است.[۱]
چکیده پایان‌نامه
- پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «اطلاعات غیبی اطلاعاتی هستند که از طریق حواس به‌دست نیامده باشند. غیب به طور کلی به مطلق و نسبی تقسیم می‌شود و غیب مطلق آن است که با حواس آدمی نمی‌گنجد. مفهوم ایمان به غیب، ایمان به عالم ماوراءالطبیعه است. که در محدوده حواس آدمی نمی‌گنجد. پیامبران و امامان(ع) دارای علم غیب هستند. علم غیب پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) از سایر پیامبران بیشتر است. علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) مانند علم خداوند ذاتی نیست و این علم را خداوند به آنها موهبت کرده است. علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) مطلق نیست بلکه طبق نص قرآن کریم محدودیتهایی دارد. بسیاری از علوم غیبی پیامبر(ص) و امامان(ع) بالفعل است و برخی از علوم آنها نیز اداری است. یعنی اگر می‌خواستند خدا آگاه می‌کرد».
- در این رساله آمده است: «زبان روایات و به تبع دیدگاه علما درباره علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) یکسان نیست ، گروهی علم امام(ع) را ارادی و محدود و گروهی علم امام(ع) را نامحدود و حضوری می‌دانند. بر طبق نصوص وارده و روایات تاریخی "بنا به معتبر بودن آنها" علی(ع) و امام حسین(ع) از زمان شهادت خود اطلاع تفصیلی داشته‌اند ولی در مورد سایر امامان(ع) می‌توان گفت اطلاع اجمالی داشته‌اند ولی اطلاع تفصیلی آنها مورد اختلاف است. بر اساس یک دیدگاه امامانی که با خوردن سم از دنیا رفته‌اند هنگام خوردن سم نه توجه نفس داشتند و نه اراده آگاهی یافتن از وجود سم داشته‌اند. ولی اگر می‌خواستند به اذن خداوند آگاه می‌شدند. امکان آگاهی از غیب برای انسانها غیر پیامبر(ص) و امام(ع) نیز وجود دارد. علم ائمه(ع) به احکام دین و شریعت عقلا واجب است ولی علم آنها به امور غیبی عقلا واجب نیست.
- پژوهشگر این پایان‌نامه می‌افزاید: «در این پژوهش در مراجعه مستقیم به قرآن و روایات استفاده شده و دیدگاه علما مورد استفاده و نقد قرار گرفته است»[۱].
فهرست پایان‌نامه
- پیشگفتار؛
- پیشنه؛
فصل اول: کلیات
بخش اول: ضرورت تحقیق درباره علم غیب
- تعریف علم؛
- معنای لغوی؛
- علم حضوری؛
- علم حصولی؛
- مراحل شناخت جهان خارج با علم حصولی؛
- مسبوقیت علم حصولی نسبت به علم حضوری؛
- علم انفعالی؛
- علم فعلی؛
- علم خداوند به اشیاء، علم فعلی است؛
- تعریف علم در فلسفه اسلامی؛
- غیب از نظر لغوی و اصطلاحی؛
بخش دوم: تعریف علم غیب
- منظور از اینکه پیامبران و ائمه(ع) علم غیب دارند چیست؟
- شمول علوم غیبی پیامبر(ص) و ائمه(ع) و عدم استفاده از آنها؛
- وجوه معانی غیب در قرآن؛
- آیا برای خداوند غیب وجود دارد؟
بخش سوم: تفسیر پوزیتیویستی از غیب و شهادت
- غیب در تفسیر روشنفکری؛
- غیب و شهادت از دیدگاه مرحوم دکتر بهشتی؛
- دیدگاه شهید مطهری در غیر پیامبران؛
بخش چهارم: علم غیب در غیر پیامبران
- دستیابی به اطلاعات بدون استفاده از حواس؛
- ادراکات فراحسی؛
- نمونه‌ای از الهامات و کرامات انسان‌های وارسته؛
فصل دوم: علم غیب در آیات قرآن
بخش اول: آیات نافیه علم غیب
- آیاتی که غیب را به‌طور کلی در انحصار خداوند قرار می‌دهد؛
- موضوعات که علم غیب آن اختصاص به خدا دارد؛
- آیاتی که علم غیب را به خداوند نسبت می‌دهد بدون اختصاص و انحصار؛
- آیاتی که علم غیب را در همه حالات و موضوعات و پا در مواردی نفی می‌کند؛
- تحلیل و نقد آیات؛
- بررسی تفصیلی آیات انحصار علم غیب (گروه اول)؛
- بررسی آیات گروه دوم؛
- بررسی و نقد آیاتی که به طور کلی علم غیب از پیامبر(ص) سلب می‌کند.
بخش دوم: آیاتی که دلالت بر علم غیب پیامبر(ص) دارند
- یاد آوری پیرامون آیات مثبته علم غیب؛
- آیات علم غیب به طور اجمالی؛
- آیات تعلیم اسماء؛
- آیات شهادت بر اعمال؛
- آیات شهادت پیامبر(ص) بر اعمال؛
- آیات امامت باطنی و عصمت؛
- آیات علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین؛
- آیات علم به تأویل احادیث و اشیاء؛
- آیات شب قدر؛
- سایر آیاتی که دلالت بر علم غیب پیامبر(ص) و ائمه(ع) دارد؛
- آیات علم غیب پیامبران به موارد خاص؛
- پیامبران پیشین؛
- پیامبر اسلام(ص)؛
فصل سوم" علم غیب در روایات
بخش اول: روایات پیرامون علم پیامبر و امام(ع)
- منابع علوم ائمه(ع)؛
- قرآن کریم؛
- کتاب‌های پیامبران؛
- تعلیم پیامبر و وارثت از او؛
- اصول علم؛
- کتاب امام علی(ع)؛
- مصحف فاطمه(س)؛
- جامعه؛
- جفر؛
- الهام؛
- ویژگی‌های علوم ائمه(ع)؛
- ویژگی‌های ائمه(ع) در علم؛
- ابواب علوم ائمه(ع)؛
- خلاصه علوم غیب ائمه از دیدگاه روایات؛
بخش دوم: تحلیل و نقد روایات علم امام(ع)
- مقدمه‌ای بر جعل حدیث و نقش غلات در آن؛
- نقش زمامداران اموی و عباسی در جعل حدیث؛
- دیدگاه غلات؛
- سخنان ائمه(ع) درباره غلات؛
- نامه امام زمان(ع) در بیزاری جستن از غلات؛
- کلام امام رضا(ع) در رد غلات و مفوضه؛
- سخن امام(ع) درباره غلات؛
- جامعه؛
- جعفر؛
- روایات نفی علم غیب؛
- نقد روایاتی که علم امام(ع) را شامل هر چیز می‌دانند؛
- نقد روایاتی که ائمه(ع) آنچه را در آسمان و زمین و آنچه در بهشت است می‌دانند؛
بخش سوم: علم غیب از دیدگاه دانشمندان اسلامی
- دیدگاه‌های مختلف پیرامون علم امام(ع)؛
- بخش اول: تردید در حدود علم امام(ع)؛
- بخش دوم: محدود کردن آگاهی امام(ع)؛
- بخش سوم: تعمیم در آگاهی امام(ع)؛
- اثبات علم حضوری امام(ع) از راه‌های عقل؛
- شواهد علم حضوری؛
- منابع.
دربارهٔ پدیدآورندگان
| نصرالله شفیعی (پژوهشگر) |
|---|
 |
| محمد هادی معرفت (استاد راهنما) |
|---|
 |
| محمد کاظم شاکر (استاد مشاور) |
|---|
 |
استخراج مقاله از پایان‌نامه
در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.
چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب
در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.
جستارهای وابسته
- آثار علم غیب معصوم
- علم غیب معصوم (پرسش)
- علم غیب معصوم (نمایه موضوعی)
- آیا پیامبران اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)
- آیا امامان اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)
- ↑ مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت با پدیدآورنده
- ↑ پایگاه اندیشوران حوزه
- ↑ وبگاه تبیان