نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات
از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام (ص)
رتبه علمیعلمی ترویجی
زبانفارسی
نویسندگانمحمد کاظم شاکر سید محمد موسوی مقدم
موضوعوحی، نبوت
مذهبشیعه
منتشر شده دردوفصلنامه قرآن‌پژوهی خاورشناسان
وابسته بهمرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی
محل نشرقم، ایران
تاریخ نشربهار و تابستان ۱۳۹۳
شماره۱۶
شماره صفحاتاز صفحه ۹ تا ۳۵ مجله
ناشر الکترونیکپایگاه مجلات تخصصی نور

نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام (ص) عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به نقد دیدگاه مونتگمری وات پیرامون وحی و نبوت پیامبر خاتم می‌پردازد. این مقاله ۲۷ صفحه‌ای به قلم محمد کاظم شاکر و سید محمد موسوی مقدم نگاشته شده و در دوفصلنامه قرآن‌پژوهی خاورشناسان (شماره ۱۶، بهار و تابستان ۱۳۹۳) منتشر گشته است.[۱]

چکیده مقاله

  • نویسندگان در چکیده مقاله خود می‌نویسند: «خاورشناسان را می‌توان در مورد تحلیل وحی و نبوت به دو دسته تقسیم کرد: گروهی که صرفاً نگاهی پدیدارشناسانه به وحی دارند؛ از این‌رو، تحلیل‌های ایشان بر محور عوامل جامعه‌شناختی و تا حدودی روان‌شناختی عصر پیدایش نبوت مبتنی است و گروهی که به خدا و غیب معتقدند و همراه با این محورهای زمینی و انسانی، نگاهی نیز به انگیزش‌های درونی دارند که از آسمان هدایت می‌شود. البته همه خاورشناسان خداباور چنین نگاهی به نبوت پیامبر اکرم (ص) ندارند. بلکه نگاه برخی از آنها در خصوص پیامبر اسلام (ص) نگاه از نوع نخست است. ویلیام مونتگمری وات را می‌توان از خاورشناسانی دانست که دیدگاه پدیدارشناسانه رایج در مغرب زمین نسبت به وحی و نبوت را با دیدگاهی الهیاتی که بیشتر نیز برخاسته از الهیات مسیحی است به هم پیوند زده است. نوشتار حاضر، نخست اهم پارادیم‌های پدیدارشناسانه را که در سخنان وات در مورد وحی و نبوت بازتاب یافته، حکایت کرده و در بخش دوم به نقد آنها پرداخته است».[۲]

فهرست مقاله

  • چکیده؛
  • مقدمه؛
۱. نگاهی کوتاه به وات و آثارش؛
۲. وحی‌شناسی وات؛
    • تفاوت وحی با الهام؛
    • خاستگاه وحی؛
    • تأثیر شخصیت پیامبر (ص) بر قالب وحی و خطاپذیری آن؛
۳. تحلیل و بررسی دیدگاه‌های وات؛
۳.۱. تحلیل نظریه "تخیل خلّاق" یا "وحی انفسی"؛
  • نقد ادعای خطاپذیری وحی و پیامبر (ص)؛
۳.۲. تحلیل خاستگاه وحی خداوند یا شخصیت پیامبر (ص)؛
۳.۳. تحلیل قرآن؛ وحی الهی یا تجربه نبوی؛
  • نتیجه؛
  • پی‌نوشت‌ها؛
  • منابع.

دربارهٔ پدیدآورندگان

محمد کاظم شاکر (پدیدآورنده)
محمد کاظم شاکر
دکتر محمد کاظم شاکر (متولد ۱۳۴۲ ش، یزد)، تحصیلات حوزوی خود را تا خارج فقه و اصول پیگیری کرد. وی رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکترا در دانشگاه تربیت مدرس به اتمام رساند. مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث‌، مدیر مسئولی و سردبیری مجله پژوهش‌های علوم انسانی دانشگاه قم، معاون آموزشی و دانشجویی دانشکده اصول الدین از جمله فعالیت‌های است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «باطن و تأویل قرآن»، «بررسی احادیث الکافی درباره روح‌القدس و مقایسه آن با دیدگاه مسیحیت»، «روح خدا در قرآن و کتاب مقدس»، «سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن»، «لیلة القدر و نزول روح»، «پژوهشی در بعثت و آغاز نزول قرآن»، «نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام»، «فقر و غنا در قرآن و حدیث»، «تأویل»، «علم لدنى در قرآن و حدیث»، «تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت» و مشارکت در «مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقة‌الاسلام کلینی ج۴» برخی از این آثار است.[۳]
سید محمد موسوی مقدم (پدیدآورنده)
سید محمد موسوی مقدم
آقای دکتر سید محمد موسوی مقدم، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم به اتمام رساند. دبیر گروه علوم قرآن و حدیث و عضو کارگروه ارتقاى آموزش اتاق فکر استادان پردیس فارابی دانشگاه تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «جریان‌شناسی سیره‌پژوهی در غرب»، «بررسی نظریه شکاکیت نوین درباره شخصیت و سیره پیامبر (ص)»، «نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام»، «نقد دیدگاه مونتگمری وات پیرامون وحی»، «منبع‌شناسی مستشرقان پیرامون سیره پیامبر اکرم (ص)» و «طایر قدسی وحی بر بام خیال پیامبر (ص)» برخی از این آثار است.[۴]

پانویس

دریافت متن