ابداع: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۰۰

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ابداع (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مفهوم‌شناسی

ابداع در لغت یعنی ایجاد ابتکاری و انجام کاری که از روی نمونه‌ای دیگر نبوده است^[۱]. این واژه یکی از صفات الهی است، به معنای ایجاد و آفرینش موجودات است بدون الگوی قبلی^[۲]، بلکه و اخترعهم علی مشیته اختراعا؛ “آنها را بر طبق مشیت خودش اختراع کرد”^[۳]. در ابداع موجود ایجاد می‌شود بدون نیاز به ابزار، ماده، زمان و مکان و این امکان تنها به خداوند اختصاص دارد^[۴].^[۵]

تفاوت ابداع و احداث

ابداع یعنی ایجاد، بدون وجود الگوی قبلی؛ اما "احداث" یعنی ایجاد چیزی از روی شیء دیگر که آنرا "تکوین" هم می‌گویند. حکما قائل هستند هیچ چیز در طبیعت ابداعی نیست؛ همه تکوینی و احداثی هستند؛ اما اشیایی نیز ابداعی‌اند و در حقیقت، ایجادشان صرف ایجاد است، نه ایجاد شیء از شیء. در مورد طبیعت اگر همه موجودات و کل آنرا در نظر بگیریم، نسبت به خداوند ابداعی است. طبیعت از چیزی به وجود نیامده و برای آفریدن آن ماده و الگوی قبلی وجود نداشته است^[۶]^[۷].

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

↑ قاموس قرآن، ج2، ص171
↑ جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، ماده «ابداع».
↑ مجموعه آثار شهید مطهری، ج۳، ص۶۰۸.
↑ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ماده «بدع».
↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۵۲.
↑ شهید مطهری، الهیات شفا، ج۲، ص۱۲۱.
↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹.

[1] قاموس قرآن، ج2، ص171

[2] جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، ماده «ابداع».

[3] مجموعه آثار شهید مطهری، ج۳، ص۶۰۸.

[4] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ماده «بدع».

[5] محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۵۲.

[6] شهید مطهری، الهیات شفا، ج۲، ص۱۲۱.

[7] محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+==مفهوم‌شناسی==
-*"ابداع" یکی از [[صفات الهی]] است، به معنای ایجاد، [[آفرینش]] بدون الگوی پیشین<ref>جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، ماده «ابداع».</ref>. ابداع به معنای احداث و ایجاد چیزی است که به ماده و زمان مسبوق نباشد<ref>جرجانی، التعریفات، ص۳؛ سبزواری، شرح منظومه، ص۱۸۶.</ref>. این واژه وقتی در مورد [[خدا]] به کار می‌‌رود، به معنای ایجاد چیزی است بدون نیاز به ابزار، ماده، زمان و مکان؛ و این امکان تنها به [[خداوند]] اختصاص دارد<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ماده «بدع».</ref>. ابداع به این معنا هم در [[آیات قرآن]] قابل استخراج است و هم در سخنان [[معصومین]]{{عم}}.
+ابداع در لغت یعنی ایجاد ابتکاری و انجام کاری که از روی نمونه‌ای دیگر نبوده است<ref>قاموس قرآن، ج2، ص171</ref>. این واژه یکی از [[صفات الهی]] است، به معنای ایجاد و [[آفرینش]] موجودات است بدون الگوی قبلی<ref>جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، ماده «ابداع».</ref>، بلکه {{عربی|و اخترعهم علی مشیته اختراعا}}؛ “آنها را بر طبق [[مشیت]] خودش اختراع کرد”<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۳، ص۶۰۸.</ref>. در ابداع موجود ایجاد می‌شود بدون نیاز به ابزار، ماده، زمان و مکان و این امکان تنها به [[خداوند]] اختصاص دارد<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ماده «بدع».</ref>.<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۹؛ [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۵۲.</ref>
-*ابداع به معنای ایجاد، بدون وجود الگوی قبلی است؛ اما "احداث" یعنی ایجاد شیء از شیء که آن را "[[تکوین]]" می‌‌نامند. احداث وقتی است که شیء مایه قبلی داشته باشد.
+==تفاوت ابداع و احداث==
-*[[حکما]] قائل هستند که هیچ چیز در [[طبیعت]] ابداعی نیست؛ همه [[تکوینی]] و احداثی هستند؛ اما اشیایی نیز ابداعی‌اند و در [[حقیقت]]، ایجادشان صرف ایجاد است، نه ایجاد شیء از شیء. به [[عقیده]] اینان، [[عقول]] مجرده از این نوع است. البته [[نفس]] چنین نیست. در مورد [[طبیعت]] هم اگر همه موجودات و کل آن را در نظر بگیریم، باز هم نسبت به ذات باری ابداعی است. [[طبیعت]] از چیزی به وجود نیامده و برای آفریدن آن ماده و الگوی قبلی، وجود نداشته است<ref>مطهری، الهیات شفا، ج۲، ص۱۲۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۹.</ref>.
+ابداع یعنی ایجاد، بدون وجود الگوی قبلی؛ اما "احداث" یعنی ایجاد چیزی از روی شیء دیگر که آنرا "[[تکوین]]" هم می‌گویند. [[حکما]] قائل هستند هیچ چیز در [[طبیعت]] ابداعی نیست؛ همه [[تکوینی]] و احداثی هستند؛ اما اشیایی نیز ابداعی‌اند و در [[حقیقت]]، ایجادشان صرف ایجاد است، نه ایجاد شیء از شیء. در مورد [[طبیعت]] اگر همه موجودات و کل آنرا در نظر بگیریم، نسبت به خداوند ابداعی است. [[طبیعت]] از چیزی به وجود نیامده و برای آفریدن آن ماده و الگوی قبلی وجود نداشته است<ref>شهید مطهری، الهیات شفا، ج۲، ص۱۲۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۹.</ref>.
-==ابداع در فرهنگ مطهر==
-ابداع، یعنی [انجام کاری که] از روی نمونه‌ای دیگر نبوده است<ref>انسان کامل، ص۱۷۳.</ref>. ابداع به یک معنا یعنی [[آفرینش]] بدون سابقه<ref>مجموعه آثار، ج۳، ص۴۵۵.</ref>، به عبارت دیگر ابداع یعنی خلقتی نه از روی یک مثال و [[تقلید]]، که عرض کردیم [[بشر]] هم در عالم خودش و در حد خودش نوعی آفرینندگی دارد، ولی آفرینندگی بشر، گرچه اسمش را “ابداع” بگذاریم، باز از روی یک مثال ([[طبیعت]] و [[خلقت]]) است، اما [[خداوند متعال]] که [[خالق]] عالم است، قبل از او چیزی نبوده که از روی یک نقشه [[خلق]] بکند. {{عربی|و اخترعهم علی مشیته اختراعا}}؛ “آنها را بر طبق [[مشیت]] خودش اختراع کرد، اختراع کردنی”<ref>مجموعه آثار، ج۳، ص۶۰۸.</ref>.
-[[جعل]] بسیط مساوی است با آنچه در اصطلاح [[حکما]] “ابداع” نامیده می‌شود<ref>مجموعه آثار، ج۵، ص۳۳۵.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۵۲.</ref>
 ==منابع==
@@ خط ۲۵: / خط ۲۱: @@
 ==پانویس==
 {{پانویس2}}