ابداع

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

ابداع انجام کاری است بدون الگوگیری از نمونه‌ای دیگر که یکی از صفات الهی است. در ابداع موجود به وجود می‌آید بدون نیاز به ابزار، ماده، زمان و مکان و این امکان تنها به خداوند اختصاص دارد.

معناشناسی

ابداع در لغت یعنی ایجاد ابتکاری و انجام کاری که از روی نمونه‌ای دیگر نبوده است[۱]. این واژه یکی از صفات الهی است، به معنای ایجاد و آفرینش موجودات بدون الگوی قبلی[۲]، بلکه و اخترعهم علی مشیته اختراعا؛ «آنها را بر طبق مشیت خودش اختراع کرد”[۳]. در ابداع موجود ایجاد می‌شود بدون نیاز به ابزار، ماده، زمان و مکان و این امکان تنها به خداوند اختصاص دارد[۴][۵]

تفاوت ابداع و احداث

ابداع یعنی ایجاد، بدون وجود الگوی قبلی؛ اما "احداث" یعنی ایجاد چیزی از روی شیء دیگر که آن را "تکوین" هم می‌گویند. حکما قائل هستند هیچ چیز در طبیعت ابداعی نیست؛ همه تکوینی و احداثی هستند؛ اما اشیایی نیز ابداعی‌اند و در حقیقت، ایجادشان صرف ایجاد است، نه ایجاد شیء از شیء. در مورد طبیعت اگر همه موجودات و کل آن را در نظر بگیریم، نسبت به خداوند ابداعی است. طبیعت از چیزی به وجود نیامده و برای آفریدن آن ماده و الگوی قبلی وجود نداشته است[۶][۷].

منابع

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج2، ص171
  2. جمعی از نویسندگان، دانشنامه کلام اسلامی، ماده «ابداع».
  3. مجموعه آثار شهید مطهری، ج۳، ص۶۰۸.
  4. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ماده «بدع».
  5. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۵۲.
  6. شهید مطهری، الهیات شفا، ج۲، ص۱۲۱.
  7. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹.