یتیم

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

یتیم در قرآن - یتیم در حدیث - یتیم در کلام اسلامی - یتیم در معارف و سیره نبوی

مقدمه

1. ﴿أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ﴾
2. ﴿وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾.
3. ﴿وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا﴾.

نکات

در آیات فوق این محورها مطرح گردیده است:

1. پیامبر فردی یتیم در دوران کودکی: ﴿أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى﴾؛
2. توصیه خداوند به پیامبر برای تحقیر نکردن یتیمان، با یادآوری دوران یتیمی وی: ﴿أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ﴾؛
3. فراهم شدن سرپرست برای پیامبر در دوران یتیمی، از الطاف خداوند به ایشان و سزاوار بازگوکردن برای دیگران: ﴿أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ﴾؛
4. پیامبر موظف به اعلام ارزشمندی اصلاح امور یتیمان: ﴿...وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾؛
5. تجاوز به حقوق دختران یتیم، و رغبت به ازدواج با دختران یتیم زیبا به قصد پایمال کردن حقوق آنان، در عصر پیامبر عملی نکوهیده: ﴿...فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم