عول در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث عول است. "عول" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

عول در قرآن - عول در حدیث - عول در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل عول (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

ترکِ انصاف و ستم کردن. اصل آن به معنای گرایش در حکم کردن به جور و بی‌عدالتی.

ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا.

تجاوز از حدّ اعتدال در هر امری را "عول" گویند که در آن مفهوم "استیلاء در استعلا" وجود دارد که این مفهوم در کفالت مصداق پیدا می‌کند؛ اگر کسی در کفالت اعتدال را بر هم زند و ستم ورزد، مورد نهی الهی واقع می‌شود.

در جامعه قرآنی "ستم و جور کردن" حتی در حق خانواده و همسر نکوهیده و مذموم است. در تعدد زوجات، در صورتی که احتمال رعایت عدالت میان همسران نباشد، امر به تک‌همسری شده است تا مرد دچار ستم، جور و بی‌انصافی نگردد: فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا.

اساس تشریع اسلامی در احکام ازدواج - بنا بر آنچه از این آیه شریفه برداشت می‌شود - بر عدل، قسط و نفی جور و اجحاف در حقوق زنان است. همین آیه شریفه که در واقع بیان حکمت در تعدد و تک‌همسری در اسلام است، پاسخ تبلیغات غرب بر ضد تعدد زوجات در احکام اسلامی و نقض حقوق زنان در جامعه اسلامی است.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم