اعراض در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۴۲

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اعراض است. "اعراض" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

اعراض در قرآن - اعراض در حدیث - اعراض در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اعراض (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

اعراض: رویگردانی، دست‌ برداشتن^[۱]، انصراف^[۲] و پشت‌ کردن آشکار^[۳].
﴿خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ﴾^[۴].
از سیاست‌های مبارزاتی پیامبر(ص) در مقابله با مشرکان و منافقان، رویگردانی و اعراض به معنای بی‌اعتنایی و هیچ‌انگاشتن آنها در جامعه بوده است. در مواردی که موعظه و تبلیغ ثمری نداشت، وحی الهی به پیامبر(ص) امر به اعراض و دست‌ برداشتن از برخی افراد یا جریانات می‌کرد^[۵]: ﴿فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا﴾^[۶]^[۷].

اعراض در واژه‌نامه فقه سیاسی

اعراض -روی گردانیدن از چیزی-^[۸] آن است که مالک، زمین را طوری رها کند که از مالکیت وی خارج گردد^[۹]. در این صورت، زمین جزو مباحات بوده و دیگران می‌توانند آن را آباد کرده و در نتیجه مالک شوند^[۱۰]. اعراض در بخش زمین‌های بایر بلا مالک، در اختیار حکومت اسلامی قرار دارد^[۱۱] و امروزه، به دلیل گستردگی زندگی اجتماعی و وجود فن‌آوری متنوع، جهت جلوگیری از حیف و میل در مباحات و تضییع حقوق مردم، هرگونه بهره‌برداری از تمامی مباحات، منوط به اذن حکومت اسلامی می‌باشد^[۱۲]^[۱۳].

منابع

پانویس

↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۱.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۹۳.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۵۹.
↑ «گذشت را در پیش گیر و به نیکی فرمان ده و از نادانان روی بگردان!» سوره اعراف، آیه ۱۹۹.
↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۴۱.
↑ «پس، از آن کس که از یاد ما دل گردانده، روی بگردان» سوره نجم، آیه ۲۹.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۱.
↑ لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۲۹۴۱؛ ﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا﴾ «و ستمگرتر از آن کس که آیات پروردگارش را فرایاد او آورند اما از آنها روی گرداند» سوره کهف، آیه ۵۷؛ ﴿بَشِيرًا وَنَذِيرًا فَأَعْرَضَ أَكْثَرُهُمْ فَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ﴾ «که نویدبخش است و بیم‌دهنده اما بیشتر آنان روی گرداندند از این رو نمی‌شنوند» سوره فصلت، آیه ۴.
↑ تحریرالوسیله، ج۲، کتاب احیاء الموات، ص۱۹۶؛ شرح لمعه، ج۷، ص۱۳۹.
↑ جامع المدارک، ج۵، ص۲۲۹؛ التهذیب، ج۱، ص۳۹۲؛ الکافی، ج۱، ص۴۱۰-۴۰۷.
↑ تحریرالوسیله، ج۲، کتاب احیاء الموات، ص۱۹۶؛ شرح لمعه، ج۷، ص۱۳۷؛ اقتصادنا، ج۲، ص۴۲۵؛ جواهرالکلام، ج۲۱، ص۱۷۶.
↑ قانون واگذاری زمین‌های بایر و دایر به کشاورزان، مصوب مجمع تشخیص مصلحت، سال ۱۳۶۹؛ قانون مدنی ایران، موادّ ۹۲ و ۲۷.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۳۶.

[1] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۱.

[2] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۹۳.

[3] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۵۹.

[4] «گذشت را در پیش گیر و به نیکی فرمان ده و از نادانان روی بگردان!» سوره اعراف، آیه ۱۹۹.

[5] سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۴۱.

[6] «پس، از آن کس که از یاد ما دل گردانده، روی بگردان» سوره نجم، آیه ۲۹.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۱.

[8] لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۲۹۴۱؛ ﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا﴾ «و ستمگرتر از آن کس که آیات پروردگارش را فرایاد او آورند اما از آنها روی گرداند» سوره کهف، آیه ۵۷؛ ﴿بَشِيرًا وَنَذِيرًا فَأَعْرَضَ أَكْثَرُهُمْ فَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ﴾ «که نویدبخش است و بیم‌دهنده اما بیشتر آنان روی گرداندند از این رو نمی‌شنوند» سوره فصلت، آیه ۴.

[9] تحریرالوسیله، ج۲، کتاب احیاء الموات، ص۱۹۶؛ شرح لمعه، ج۷، ص۱۳۹.

[10] جامع المدارک، ج۵، ص۲۲۹؛ التهذیب، ج۱، ص۳۹۲؛ الکافی، ج۱، ص۴۱۰-۴۰۷.

[11] تحریرالوسیله، ج۲، کتاب احیاء الموات، ص۱۹۶؛ شرح لمعه، ج۷، ص۱۳۷؛ اقتصادنا، ج۲، ص۴۲۵؛ جواهرالکلام، ج۲۱، ص۱۷۶.

[12] قانون واگذاری زمین‌های بایر و دایر به کشاورزان، مصوب مجمع تشخیص مصلحت، سال ۱۳۶۹؛ قانون مدنی ایران، موادّ ۹۲ و ۲۷.

[13] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۳۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 {{پانویس}}
 [[رده:مدخل]]
 [[رده:اعراض]]