امیمه دختر بشر انصاری

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امیمه دختر بشر انصاری در قرآن - امیمه دختر بشر انصاری در تاریخ اسلامی

مقدمه

از زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست، جز آنکه وی همراه همسر مشرکش در مکّه می‌زیست. نام همسر او را حسان بن دحداحه یا ثابت بن دحداحه ـ غیر از ثابت بن دحداحه، صحابی انصاری که در غزوه احد مجروح شد ـ ذکر کرده‌اند. امیمه پس از صلح حدیبیه، در سال ششم هجری، از مکّه گریخت و به مدینه مهاجرت کرد و اسلام آورد. پیامبر قصد داشت طبق مفاد صلح نامه حدیبیه او را به کافران مکّه بازگرداند که بنا به برخی روایات آیه يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ در این باره نازل شد و از پیامبر خواسته شد تا ضمن آزمودن زنان مهاجر به مدینه، از بازگرداندن آنان صرف‌نظر کند و مهریه آنان را به شوهران کافرشان بازپس دهد و پس از آن، ازدواج مسلمانان با آنان مجاز خواهد بود. پیامبر(ص) براساس مفاد آیه، مهریّه امیمه را برای همسرش فرستاد و او را به ازدواج سهل بن حنیف انصاری درآورد که ثمره آن عبدالله بن سهل بود. ابن اثیر نزول آیه مزبور را در شأن امیمه بعید دانسته، زیرا وی را از اهالی مدینه می‌داند و ازاین‌رو نمی‌تواند از مهاجران باشد؛ اما منابع تفسیری و مآخذی چون الاصابه و تاریخ المدینة المنوره بر سکونت وی در مکّه و مهاجرت او تأکید دارد.

ابن حجر احتمال داده که همسر امیمه، فردی انصاری نبوده و پس از ازدواج او را با خود به مکّه برده باشد.

منابع

• الهی‌زاده، محمد حسین، مقاله «امیمه دختر بشر انصاری، دائرة المعارف قرآن کریم ج۴