صفات حضرت فاطمه

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث حضرت فاطمه زهرا است. "صفات حضرت فاطمه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

صفات حضرت فاطمه در حدیث

صفات اکتسابی و غیراکتسابی فاطمه(س)

برای حضرت فاطمه زهرا(س) دو دسته از صفات دست یافتنی و دست نایافتنی وجود دارد. اما صفات مکتسبه حضرت عبارتند از:

1. عبادت آن حضرت چنانچه آمده است: «مَا كَانَ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَعْبَدُ مِنْ فَاطِمَةَ كَانَتْ تَقُومُ حَتَّى تَوَرَّمَ قَدَمَاهَا»؛ «در این امت، عبادت کننده‌تر از حضرت صدیقه(س) نبود. این قدر به پای مبارک برای حق تعالی ایستاد که پاهای مبارکش ورم کرد». 
2. مواسات و برابری است؛ چنانچه در روایتی آمده که ایشان حتی خدمت در خانه را تقسیم کرده بودند و کارهای خانه را یک روز، حضرت صدیقه طاهره(س) و روز دیگر خادمه آن حضرت، با توافق همدیگر انجام می‌دادند.
3. حسن معاشرت آن حضرت است؛ در سالیانی که کنار همسر زندگی می‌کرد، هیچ وقت با آن حضرت مخالفت نکرد، چنانچه در وصایای او آمده: «يَا ابْنَ عَمِّ مَا عَهِدْتَنِي كَاذِبَةً وَ لَا خَائِنَةً وَ لَا خَالَفْتُكَ مُنْذُ عَاشَرْتَنِي فَقَالَ مَعَاذَ اللَّهِ أَنْتِ أَعْلَمُ بِاللَّهِ وَ أَبَرُّ وَ أَتْقَى وَ أَكْرَمُ وَ أَشَدُّ خَوْفاً مِنَ اللَّهِ...»؛ «ای پسر عمو! هرگز از روی دروغ و خیانت با تو عهدی نبستم و از ابتدای معاشرت با تو تاکنون با تو مخالفت نکردم. علی(ع) فرمود: پناه بر خدا، تو داناتری به خدا و نیکوکارتری و پرهیزگارتر و گرامی‌تری و بیشتر از خدا می‌ترسی که من به تو نسبت مخالفت با خود دهم».
4. صداقت و راستگویی آن حضرت است؛ چنانچه عایشه با وجود کدورت با آن حضرت می‌گوید: احدی را راستگوتر از فاطمه(س) ندیدم غیر از پدرش.
5. تزویج آن حضرت است که با اعلام موافقت و رضایت با کفو خود، حضرت امیر(ع) ازدواج کرد. همان همسری که اگر نبود برای فاطمه(س) در میان آدمیان زوجی نبود.

اما پنج صفت صدیقه طاهره(س) هرچند جسمانی است اما غیر اکتسابی است که عبارتند از:

1. نسب آن حضرت؛ چه اینکه نسبتی بالاتر از نسب به حضرت خاتم الانبیاء وجود ندارد. او که شخص اول عالم امکان است و در شرافت نسب در اوج است. او علت غایی موجودات است.
2. اولاد و فرزندان آن حضرت؛ همین بس که دو فرزند ایشان یعنی امام حسن و امام حسین(ع) سید جوانان اهل بهشتند و ائمه اطهار همه از فرزندان بی‌واسطه و با واسطه ایشانند.
3. نمو و رشد عقلانی؛
4. بتول بودن: «لِأَنَّهَا لَمْ تَرَ حُمْرَةً قَطُّ».
5. خلقت نوری حضرت.

برخی دیگر از صفات زهرای اطهر(س) صفات غیر اکتسابی نفسانی و روحانی است که برای نمونه مواردی را برمی شماریم:

1. فاطمه(س) سیده زنان عالمیان از اولین و آخرین است؛
2. به منزله پیامبر بودن و جاری بودن احکام کل بر جزء؛ رسول الله بارها فرمودند: فاطمه(س) روح من است که در میان دو پهلوی من است؛ فاطمه(س) بضعه و پاره تن من است و....
3. وجوب محبت و مودت به حضرت فاطمه(س) در کنار سایر معصومین به و تصریح کریمه قرآنی: ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾
4. حضور در مباهله و تصریح رسول الله که اهل بیت خود را مستجاب الدعوه می‌دانست؛ آنان نزدیک‌ترین و پاک‌ترین بندگان به خدای سبحان هستند. اگر غیر از این پنج تن، کسان دیگری هم داخل در مسمای آل عبا بودند، به طور یقین رسول خدا آنان را نیز با خویشان خود همراه می‌ساخت. از میان زنان تنها زهرای مرضیه(س) است که منتخب خدای تعالی است.

منابع

1. اسحاقی، سید حسین، فرهنگنامه فاطمی ج۱
2. حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۳