معاشرت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

معاشرت به معنای آمیختن، آمیزش کردن، با هم زیست کردن، اختلاط، الفت، مصاحبت، همدمی و رفاقت است[۱]. آموزه‌های مربوط به معاشرت در صحیفه سجادیه، شباهت فراوانی با معیارهای قرآن و سایر پیشوایان دین دارد و موارد آن بسیار زیاد است. این تعالیم گسترده را می‌توان به دو بخش، توصیه‌ها و پرهیزها، تقسیم کرد. در این نوشتار گزیده‌ای از آنها ارائه می‌شود.

توصیه‌ها

اهتمام مستمر در نیکی نسبت به مردم؛ رفتار مبتنی بر اخلاق متعالی[۲]؛ آبروداری[۳]؛ عزت‌مندی[۴]؛ اهتمام به امر به معروف و نهی از منکر[۵]؛ مصرف بهینه، رزق حلال، اهتمام به بهترین نوع انفاق، محبوبیت همنشینی با فقرا و شکیبایی بر مصاحبت با آنان[۶]، نزدیکی و کمک به نیازمندان[۷]، حسن مصاحبت با مردم[۸]؛ همسویی با جماعت مقبول[۹]؛ تلاش برای ایجاد صلح و آشتی میان مردم[۱۰]، انصاف نسبت به عموم مردم حتی افراد ستمگر[۱۱]؛ عیادت بیماران[۱۲].

پرهیزها

منت نهادن؛ تکبر، کینه‌توزی، حسد، بدگمانی، بدرفتاری، ناسازگاری، ستمگری و...[۱۳]؛ بدعت و نوآوری‌های بی‌اساس[۱۴]؛ اسراف، ظلم و سرکشی[۱۵]؛ حسد[۱۶]؛ ستمگری[۱۷]؛ سکوت در برابر تجاوز به مظلوم[۱۸]، غیبت[۱۹]، تحقیر و تمسخر[۲۰]، تکبر و خودبرتربینی، دوری از پیروان باورهای بی‌اساس[۲۱].

به عنوان نمونه، آن محمد چنین دعا می‌کند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ وَفِّقْنَا... وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ‏ وَ إِعْزَازِهِ‏، وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ، وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعِيفِ، وَ إِدْرَاكِ اللَّهِيفِ‏»[۲۲]؛ «خداوندا! بر محمد (ص) و خاندانش درود فرست و ما را... بر نصرت حق و عزیز داشتن آن، راهنماییِ گمراهان، یاری افراد ناتوان و فریادرسی ستمدیدگان موفق بدار». همچنین از خدا درخواست می‌نماید: «بار خدایا درود بفرست بر محمد و خاندانش و... ناسازگاری معاشران را به معاشرتی کریمانه بدل فرمای»[۲۳].[۲۴].[۲۵]

منابع

پانویس

  1. لغت‌نامه دهخدا.
  2. نیایش بیستم.
  3. نیایش چهل‌و‌یکم و نیایش چهل‌و‌هفتم.
  4. نیایش چهل‌و‌هفتم.
  5. نیایش ششم.
  6. نیایش سی‌ام.
  7. نیایش بیست‌و‌یکم.
  8. نیایش ششم.
  9. نیایش بیستم.
  10. نیایش بیستم.
  11. نیایش چهل‌و‌چهارم.
  12. نیایش بیست‌و‌ششم.
  13. نیایش بیستم.
  14. نیایش ششم.
  15. نیایش سی‌ام.
  16. نیایش بیست‌و‌دوم.
  17. نیایش چهاردهم.
  18. نیایش سی‌و‌هشتم.
  19. نیایش بیستم.
  20. نیایش چهل‌و‌هفتم.
  21. نیایش بیستم.
  22. نیایش ششم.
  23. نیایش بیستم.
  24. قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم، ۱۳۷۳؛ الصیحفة السجادیة، امام زین‌العابدین (ع)، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ لغت‌نامه، علی اکبر دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ۱۳۷۴.
  25. شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «معاشرت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۴۱۴.