←مقدمه
برچسب: واگردانی دستی |
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
== | ==سند حدیث غدیر== | ||
=== اعتبار ([[تواتر]] و صحت نزد [[فریقین]]) === | |||
[[دانشمندان]] [[فریقین]] به [[تواتر]] و [[اعتبار حدیث]] [[غدیر]] تصریح کردهاند. در میان [[امامیه]] بزرگانی مانند [[سید مرتضی]] ویژگی مهم حدیث غدیر را توافق [[فریقین]] در همه اعصار بر آن میداند<ref>الشافی فی الإمامة، ج ۲، ص ۲۶۱. </ref> و این [[تواتر]] را مختص [[شیعه]] نمیدانند، بلکه [[نقل]] حدیث غدیر را بین همه [[مسلمانان]] [[متواتر]] میدانند<ref>علامه حلی (م ۷۲۶) در توضیح سخن محقق طوسی (م۶۷۲): و لحدیث الغدیر المتواتر، میگوید: {{عربی|و قد نقل المسلمون کافة هذا الحدیث نقلاً متواتراً}}. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد قسم الالهیات ص۱۹۱.</ref>. | |||
[[محمد]] [[جعفر]] کتانی (م۱۳۴۵) در [[کتاب]] [[نظم]] المتناثر من الحدیث المتواتر در شماره ۲۳۲ مینویسد: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ}} آنگاه ۲۵ نفر از [[اصحاب]] که این [[حدیث]] را [[روایت]] کردهاند نام میبرد و [[اسامی]] تصریح کنندگان به [[تواتر]] را نیز ذکر میکند<ref>نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، ص۱۹۴. </ref>. [[ابن حجر عسقلانی]] (م۸۵۲) از [[حدیث]] شناسان [[اهل سنت]] نیز به [[کثرت]] و صحت اسناد حدیث غدیر تصریح میکند<ref>فتح الباری، ج ۷، ص۶۱.</ref>. | |||
علاوه بر ادعای [[تواتر]] در منابع [[شیعه]] و [[سنی]]<ref>ر.ک: دلائل الصدق، ج ۴، ص ۳۲۳{{عربی|واعترف الحافظ السیوطی. کما نقل عنه بتواتره وکیف لا یکون متواترا، و قد زادت طرقه علی مائة عندهم، ورواه سبعون صحابیا أو أکثر؟! نقل جماعة عن الطبری، صاحب التاریخ المشهور، أنه أخرج هذا الحدیث من خمسة و سبعین طریقا، و أفرد له کتابا سماه "الولایة". و نقلوا عن ابن عقدة أنه اخرجه من مائة و خمسة طرق، و أفرد له کتابا سماه "الموالاة". وأشار إلی الکتابین ابن حجر العسقلانی فی "تهذیب التهذیب" بترجمة أمیر المؤمنین{{ع}}، قال: "صح حدیث الموالاة"، و أعتنی بجمع طرقه أبوالعباس ابن عقدة فاخرجه من حدیث سبعین صحابیا أو أکثر، و قد جمعه ابن جریر الطبری فی مؤلّف}}.</ref>، دانشمندانی نظیر [[علامه امینی]] [[تواتر]] حدیث غدیر را به [[اثبات]] رسانده و [[تبیین]] کرده است. | |||
صحت [[ماجرای غدیر]] [[خم]] و [[خطابه]] [[رسول خدا]]{{صل}} در منابع [[کلامی]] [[اهل سنت]] هم جلوه خاصی دارد<ref>ر.ک: الإمامة فی اهم کتب الکلامیة، ص ۹۷. </ref> حتی [[ابن حجر هیثمی]] (م ۹۷۴) که از هواداران جریان [[اموی]] و از مدافعان سرسخت [[معاویه]] است در کتاب صواعق به [[علو]] مرتبه حدیث غدیر از جهت صحت و اعتبار اعتراف نموده و برخی از [[شبهات]] را از آن دفع کرده است<ref>الصواعق المحرقه علی اهلی الرفض و الزندقه، ج۱، ص۱۰۷.</ref>. | |||
البانی [[حدیث]] شناس [[سلفی]] در عصر حاضر در یک بحث طولانی در بیان طرق گونگون حدیث غدیر و تصحیح آنها، تشکیک ابنتیمیه نسبت به ذیل حدیث غدیر را ناشی از [[داوری]] شتاب زده و عدم دقت نظر میداند<ref>البانی سلسله الصحیحه ج۵ ص۳۳۰ {{عربی|فقد کان الدافع لتحریر الکلام علی الحدیث و بیان صته اننی رایت شیخ الإسلام بن تیمیة، قد ضعف الشطر الأول من الحدیث، و اما الشاطر الاخر، فزعم انه کذب! و هذا من مبالغته الناتجه فی تقدیری من تسرعه فی تضعیف الأحادیث قبل أن یجمع طرقها ویدقق النظر فیهاو والله المستعان}}..</ref>. | |||
عدم [[نقل]] [[بخاری]] و [[مسلم]] برخی از [[اهل سنت]] مانند قوشجی عدم [[نقل]] [[بخاری]] و [[مسلم]] و واقدی را موجب [[ضعف]] حدیث غدیر پنداشتهاند<ref>قوشجی در شرح تجرید، ص ۳۶۹ طبع قدیم میگوید: {{عربی|و لم ینقله المحققون منهم کالبخاری و مسلم و والواقدی}}.</ref>. | |||
پاسخ: اوّلاً با وجود [[نقل]] [[حدیث]] در سایر [[صحاح]] [[اهل سنت]] و [[نقل]] [[حاکم نیشابوری]] در "المستدرک علی الصحیحین" و تصریح [[حدیث]] شناسان [[اهل سنت]] مانند [[ذهبی]] و [[ابن حجر عسقلانی]] و [[ابن حجر هیثمی]] به [[تواتر]] و یا صحت [[حدیث]]، عدم [[نقل]] در چند کتاب نمیتواند در اعتبار [[حدیث]] ایجاد تردید نماید. آن هم [[حدیثی]] که ۱۱۰ [[صحابی]] و ۸۴ نفر از [[تابعین]] آن را از [[نبی]] مکرم{{صل}} [[نقل]] نموده و بیش از ۱۵ نفر از اعلام [[اهل سنت]] ادعای [[تواتر]] و بیش از ۲۵ نفر ادعای صحت نمودهاند و نزدیک به ۴۰۰ نفر از [[دانشمندان]] معروف [[اهل سنت]] در کتابهای خود آن را ذکر کردهاند. علاوه بر این که [[تواتر]] این [[حدیث]] در همه اعصار با روش [[علمی]] و قابل قبول به [[ثبات]] رسیده است<ref>ر.ک: تفسیر نمونه، ج۵، ص ۷ و عبقات الانوار، مجلدات ج۱ تا ۶ بحثهای سندی و ۶ تا ۱۰ بحثهای دلالی و کتاب الغدیر علامه امینی.</ref>. | |||
ثانیاً آگاهان به [[منابع حدیثی]] [[اهل سنت]] به خوبی میدانند عدم [[نقل]] [[بخاری]] و [[مسلم]] فی حد نفسه نمیتواند موجب [[ضعف]] باشد زیرا [[بخاری]] و [[مسلم]] تمام احادیثی را که صحیح میدانستند در کتاب صحیح خود [[نقل]] نکردهاند به همین جهت [[حدیث]] شناس بزرگ [[اهل سنت]] [[حاکم نیشابوری]] [[اقدام]] به [[نگارش]] "المستدرک علی الصحیحین" کرده است، کتابی که در آن احدیث صحیح نزد [[بخاری]] و [[مسلم]] که در کتاب صحیح نیامده را گردآوری کرده است<ref>برای مطالعه بیشتر ر.ک: ادلة امامة امیرالمؤمنین من السنه النبویة والعقل، ص۸۰. </ref>. علاوه بر اینکه [[بخاری]] در کتاب دیگرش به نام التاریخ الکبیر این [[حدیث]] را در مواضع متعدد [[نقل]] کرده است<ref>ر.ک التاریخ الکبیر، ج۱، ص ۳۷۵ و ج۴ ص۱۹۳ و ج۶، ص۲۴۱.</ref>. | |||
ثالثاً عدم [[نقل]] واقدی نمیتواند در اعتبار هیچ [[حدیثی]] ایجاد تردید نماید زیرا در عدم اعتنای محققین به واقدی همین اندازه کافی است که [[ذهبی]] [[حدیث]] شناس [[اهل سنت]] در کتاب [[سیر]] اعلام النبلاء با تاکید فراوان [[ضعف]] او را [[مورد اتفاق]] میداند<ref>ر.ک: سیراعلام النبلاء، ج۹، ص ۴۵۴. و نیز مینویسد: {{عربی|قال النسائی: المعروفون بوضع الحدیث علی رسول الله{{صل}} اربعه: ابن یحیی بالمدینه و الواقدی ببغداد و مقاتل بن سلیمان بخراسان و محمد بن سعید بالشام}}.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]].</ref> | |||
==تواتر این حدیث== | |||
[[حدیث غدیر]] از احادیثی است که [[محدثان]] و مورخان [[اسلامی]] ـ اعم از [[شیعه]] و [[اهلسنت]] ـ به صورت [[متواتر]] آن را [[روایت]] کردهاند. [[متواتر بودن]] حدیث غدیر، متقضای [[قوانین]] طبیعتی است، زیرا [[پیامبر]]{{صل}} آن را در میان انبوه مسلمانانی که با او در [[حجة الوداع]] شرکت کرده بودند در [[غدیر خم]] ایراد کرد. شرایط ایراد آن [[خطبه]] به گونهای بود که [[حاجیان]] پس از بازگشت از [[سفر]] [[حج]] به [[وطن]] خود آن را برای دیگران بازگو میکردند، زیرا پیامبر{{صل}} [[دستور]] داد تا کسانی که از غدیر خم گذشته بودند بازگردند و کسانی که عقبتر بودند برسند، آنگاه آنان را برای [[اقامه نماز]] [[جماعت]] فراخواند و در آن هوای بسیار گرم، [[خطبه غدیر]] را ایراد کرد و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را برای آنان [[اعلان]] کرد و از آنان خواست تا با او [[بیعت]] کنند و به وی تهنیت گویند. | [[حدیث غدیر]] از احادیثی است که [[محدثان]] و مورخان [[اسلامی]] ـ اعم از [[شیعه]] و [[اهلسنت]] ـ به صورت [[متواتر]] آن را [[روایت]] کردهاند. [[متواتر بودن]] حدیث غدیر، متقضای [[قوانین]] طبیعتی است، زیرا [[پیامبر]]{{صل}} آن را در میان انبوه مسلمانانی که با او در [[حجة الوداع]] شرکت کرده بودند در [[غدیر خم]] ایراد کرد. شرایط ایراد آن [[خطبه]] به گونهای بود که [[حاجیان]] پس از بازگشت از [[سفر]] [[حج]] به [[وطن]] خود آن را برای دیگران بازگو میکردند، زیرا پیامبر{{صل}} [[دستور]] داد تا کسانی که از غدیر خم گذشته بودند بازگردند و کسانی که عقبتر بودند برسند، آنگاه آنان را برای [[اقامه نماز]] [[جماعت]] فراخواند و در آن هوای بسیار گرم، [[خطبه غدیر]] را ایراد کرد و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را برای آنان [[اعلان]] کرد و از آنان خواست تا با او [[بیعت]] کنند و به وی تهنیت گویند. | ||