برهان نقض غرض: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۰۴

غرض از نصب امام پیروی امت از اوامر و نواهی اوست و امام به معنی مقتدا و الگوی مردم است. بر فرض عدم عصمت و انجام معصیت از او این هدف نقض می‌‌شود زیرا پیروی از غیر معصوم و عاصی لازم نیست.

مقدمه

برهان نقض غرض برای اثبات عصمت امام بر دو مقدمه استوار است:

غرض از جعل امامت، هدایت و ارشاد انسان‌ها به راه مستقیم انسانیّت است^[۱].
اگر امامان، معصوم نباشند و دچار گناه شوند، از دو گونه بیرون نیست: یا مردم گناه‌ بودن آن عمل را می‌دانند یا نمی‌دانند. اگر بدانند، از امام سلب اعتماد شده و غرض از امامت تحقق نخواهد یافت و اگر ندانند، چه‌بسا آنها این عمل امام را الگو قرار داده و به گمراهی افتند. و در این صورت غرض از جعل امامت نیز تحقق نخواهد یافت و نقض غرض با حکمت خداوند سازگاری ندارد^[۲].

به عبارت دیگر: غرض و هدف از نصب امام پیروی و انقیاد امت از اوامر و نواهی اوست و امام به معنی مقتدا و الگوی مردم است. حال بر فرض عدم عصمت و انجام معصیت و صدور خطا و اشتباه از او این هدف نقض می‌‌شود زیرا پیروی از غیر معصوم و عاصی و خطاکار لازم نیست. خواجه طوسی می‌‌گوید: و یفوت الغرض من نصبه^[۳].

== اشکال و پاسخ == اشکال: وجوب اطاعت از امام فقط در مواردی است که امام خطا نکرده باشد، لذا تخلف از او در سایر موارد محذوری ندارد^[۴].

پاسخ: تشخیص درست از نادرست و خطا از صواب در کارهای مدعی امامت و هدایت، بر عهده کیست؟ اگر امت این تشخیص را به صورت کامل داشتند نیازی به امام و هادی الهی نبود. حاصل کلام اینکه امام برای انجام وظیفه مهم هدایت و راهنمایی امت به معارف و اجرای درست احکام ابزاری لازم دارد که یکی از آنها عصمت است. با عصمت جانشین دینی رفتار کنند. پیامبر، امت می‌‌توانند به معارف صحیح دسترسی یافته و در مقام عمل نیز مطابق با وظیفه دینی رفتار کنند^[۵].

منابع

پانویس

↑ هدایت و ارشاد دو گونه است: گاهی نشان دادن راه و گاهی به‌معنای ایصال به مطلوب است. هدایت امام از نوع دوم است.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص۴۲-۴۴.
↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ص ۱۰۱-۱۰۴.
↑ ر.ک: قوشجی، شرح تجرید الاعتقاد، ص ۳۶۷.
↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ص ۱۰۱-۱۰۴.

[1] هدایت و ارشاد دو گونه است: گاهی نشان دادن راه و گاهی به‌معنای ایصال به مطلوب است. هدایت امام از نوع دوم است.

[2] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص۴۲-۴۴.

[3] زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ص ۱۰۱-۱۰۴.

[4] ر.ک: قوشجی، شرح تجرید الاعتقاد، ص ۳۶۷.

[5] زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ص ۱۰۱-۱۰۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 به عبارت دیگر: غرض و [[هدف]] از [[نصب امام]] [[پیروی]] و [[انقیاد]] [[امت]] از [[اوامر و نواهی]] اوست و [[امام]] به معنی مقتدا و الگوی [[مردم]] است. حال بر فرض عدم [[عصمت]] و انجام [[معصیت]] و صدور [[خطا]] و اشتباه از او این [[هدف]] نقض می‌‌شود زیرا [[پیروی]] از غیر [[معصوم]] و [[عاصی]] و [[خطاکار]] لازم نیست. خواجه [[طوسی]] می‌‌گوید: {{عربی|و یفوت الغرض من نصبه}}<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص ۱۰۱-۱۰۴.</ref>.
-== اشکال و پاسخ ==
+== اشکال و پاسخ == اشکال:''' [[وجوب]] [[اطاعت از امام]] فقط در مواردی است که [[امام]] [[خطا]] نکرده باشد، لذا تخلف از او در سایر موارد محذوری ندارد<ref>ر.ک: قوشجی، شرح تجرید الاعتقاد، ص ۳۶۷.</ref>.
-'''اشکال:''' [[وجوب]] [[اطاعت از امام]] فقط در مواردی است که [[امام]] [[خطا]] نکرده باشد، لذا تخلف از او در سایر موارد محذوری ندارد<ref>ر.ک: قوشجی، شرح تجرید الاعتقاد، ص ۳۶۷.</ref>.
 '''پاسخ:''' تشخیص درست از نادرست و [[خطا]] از صواب در کارهای مدعی [[امامت]] و [[هدایت]]، بر عهده کیست؟ اگر [[امت]] این تشخیص را به صورت کامل داشتند نیازی به [[امام]] و [[هادی]] [[الهی]] نبود. حاصل [[کلام]] اینکه [[امام]] برای [[انجام وظیفه]] مهم [[هدایت]] و [[راهنمایی]] [[امت]] به [[معارف]] و اجرای درست [[احکام]] ابزاری لازم دارد که یکی از آنها [[عصمت]] است. با [[عصمت]] [[جانشین]] [[دینی]] [[رفتار]] کنند. [[پیامبر]]، [[امت]] می‌‌توانند به [[معارف]] صحیح دسترسی یافته و در [[مقام عمل]] نیز مطابق با [[وظیفه]] [[دینی]] [[رفتار]] کنند<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص ۱۰۱-۱۰۴.</ref>.