ارکان اسلام

ارکان اسلام از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ارکان اسلام در قرآن - ارکان اسلام در حدیث - ارکان اسلام در کلام اسلامی - ارکان اسلام در گفتگوهای بین‌المذاهب - پرسش‌های مرتبط

ارکان پنجگانه اسلام در احادیث متعددی اسلام را بنا شده بر پنج پایه و رکن معرفی می‌کند که بعد عبادی و اجتماعی اسلام را در عرصۀ عمل نشان می‌دهد. امام باقر (ع) فرمود: "بنی الإسلام علی خمس: علی الصّلاة و الزّکاة و الصّوم و الحجّ و الولایة، و لم یناد بشیء کما نودی بالولایة"

مقدمه

• اسلام بر پنج پایه استوار شده است: بر نماز، زکات، روزه، حج و ولایت، و به هیچ‌چیز همچون ولایت ندا نداده و فرانخوانده‌اند. این حدیث، جایگاه رفیع رهبری معصوم را در نظام سیاسی اسلام نشان می‌دهد که حافظ جوهرۀ دین و احکام خداست. در روایت دیگر اضافه می‌فرماید: مردم چهارتا را گرفته و این (ولایت) را رها کرده‌اند. در حدیث دیگر سه رکن نماز و زکات و ولایت مطرح شده و اینکه صلاح و قوام آن‌دو به ولایت است و در حدیث دیگر زراره از امام باقر (ع) می‌پرسد: کدام‌یک از این پنج پایه برتر است؟ حضرت می‌فرماید: "الولایة افضل، لأنّها مفتاحهنّ و الوالی هو الدّلیل علیهنّ"، ولایت برتر است، چراکه کلید بقیّه است و صاحب ولایت، راهنمای مردم به آن چهار رکن دیگر است. در ادامۀ این حدیث، حضرت باقر (ع) قلۀ والا و کلید و در همۀ آنها و رضای الهی را نهفته در امام‌شناسی و اطاعت از امام می‌داند و می‌فرماید: "اگر کسی همۀ شب و روزش را به عبادت و روزه بپردازد و همۀ مالش را صدقه بدهد و همۀ عمرش را به حج برود، امّا ولایت ولیّ خدا را نشناسد تا با او تولّی داشته باشد و اعمالش با راهنمایی ولیّ خدا باشد، حقّ پاداشی ندارد و از اهل ایمان نیست." اینگونه احادیث، نشان می‌دهد که بعد اصلی اسلام، بعد عملی است، چه به صورت نماز و روزه و ارتباط با خدا، چه با زکات که ادای حق الناس و تعدیل ثروت در جامعه است، چه در قالب امامت و ولایت و حج که بعد اجتماعی و سیاسی دین را نشان می‌دهد..

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر