بشر بن عمرو همدانی در تاریخ اسلامی

آشنایی اجمالی

از روایت نقل شده در کتاب رجال کشی برمی‌آید که بشر بن عَمرو، جزو اعضای شرطةالخمیس بوده است. در این کتاب غیاث هَمْدانی از قول بشر بن عمرو همدانی نقل می‌کند که امیرالمؤمنین علی(ع) بر ما گذشت و فرمود: در جمع این شرطه درنگ کنید. به خدا سوگند که بعد از این جمع نمیآیند جز شرطه و پاسداران آتش؛ مگر این که مانند این گروه عمل کنند.^[۱]

از این گزارش استفاده می‌شود که بشر جزو شرطة الخمیس بوده است و منظور از شرطه در سخن حضرت، شرطة الخمیس بوده است. در نسخۀ دیگر رجال کشّی نام وی بشیر بن عَمرو همدانی آمده است^[۲].

متاسفانه بیش از این مطلبی دربارۀ وی نیافتیم، اما مشابه نام دیگری هست که نه از همدان یمن بلکه بشر بن عَمرو بن محصن خزرجی انصاری از صحابه با کنیۀ «ابو‌عمره» است^[۳]. وی را علی(ع) همراه جمعی برای مذاکره با معاویه پیش از جنگ صفّین فرستاد ^[۴]. برخی منابع نامش را بشیر بن عمرو آورده‌اند^[۵]. او در صفّین در رکاب علی به شهادت رسید^[۶]. به نظر می‌رسد ابو‌عمره که برقی وی را از اصفیای علی دانسته^[۷] و در اختصاص نیز به ابو‌عمرو انصاری نام بردار است^[۸]، همین بشیر بن عمرو باشد.

بشر بن عمروِ دیگر که می‌‌توان یاد کرد، جَدّ کلبی عالِم به اَنساب عرب است که جَدّ هشام بن محمد بن سائب بن بشر بن عمرو است. وی در معرفی بشر بن عمرو بن حارث می‌نویسد: او در جنگ جمل و صفّین با امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) بود و همراه وی فرزندانش «سائب»، «عبدالرّحمان» و «عبید» نیز بودند. سائب با مصعب بن زبیر در کوفه کشته شد که فرزندش محمد بن سائب، صاحب تفسیر و انساب است و فرزند وی هشام بن محمد بن سائب که از پدر روایت می‌کند^[۹]. البته سخنی از عضویت جَدّش در شرطةالخمیس ندارد.^[۱۰]

منابع

ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴

پانویس

↑ «الْبَثُوا فِي هَذِهِ الشُّرْطَةِ فَوَ اللَّهِ لَا تَلِي بَعْدَهُمْ إِلَّا شُرْطَةُ النَّارِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ بِمِثْلِ أَعْمَالِهِمْ»؛ رجال الکشّی (اختیار معرفة الرجال)، ص۵؛ بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۱.
↑ اختیار معرفة الرجال (رجال الکشّی)، ص۵.
↑ ابناثیر، أسدالغابه، چ دارالفکر، ج۱، ص۲۲۳.
↑ ابنشهرشوب، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج۳، ص۱۶۸؛ بحارالانوار، ج۳۲، ص۴۴۸.
↑ منقری، وقعة صفّین، ص۱۸۵و ۱۸۷؛ بغدادی، المحبّر، ص۲۹۲.
↑ ابنعبد البر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۲۱؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ۵۸۵.
↑ رجال البرقی، تحقیق قیومی، ص۳۳.
↑ الاختصاص، ص۳.
↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ص۶۲۸.
↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۴، ص 354 - 355.

[1] «الْبَثُوا فِي هَذِهِ الشُّرْطَةِ فَوَ اللَّهِ لَا تَلِي بَعْدَهُمْ إِلَّا شُرْطَةُ النَّارِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ بِمِثْلِ أَعْمَالِهِمْ»؛ رجال الکشّی (اختیار معرفة الرجال)، ص۵؛ بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۱.

[2] اختیار معرفة الرجال (رجال الکشّی)، ص۵.

[3] ابناثیر، أسدالغابه، چ دارالفکر، ج۱، ص۲۲۳.

[4] ابنشهرشوب، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج۳، ص۱۶۸؛ بحارالانوار، ج۳۲، ص۴۴۸.

[5] منقری، وقعة صفّین، ص۱۸۵و ۱۸۷؛ بغدادی، المحبّر، ص۲۹۲.

[6] ابنعبد البر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۲۱؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ۵۸۵.

[7] رجال البرقی، تحقیق قیومی، ص۳۳.

[8] الاختصاص، ص۳.

[9] ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ص۶۲۸.

[10] ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۴، ص 354 - 355.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]