سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ (کتاب)
| سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۴ فرماندهان نظامی و انتظامی، بازرسان و ناظران بازار | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | علی اکبر ذاکری |
| موضوع | امام علی، سیاست، اقتصاد، حکومت اسلامی |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات بوستان کتاب |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۷ ش |
| تعداد صفحه | ۹۲۸ |
| شابک | ۹۶۴-۴۲۴-۶۱۲-۸ |
| شماره ملی | م۷۲-۱۱۳۰ |
این کتاب، جلد چهارم از مجموعهٔ چهار جلدی سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون فرماندهان نظامی و نظارت بر بازار در حکومت اسلامی می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی اکبر ذاکری است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر، مجلد چهارم از مجموعه‌ای چهارجلدی که به مسائلی پیرامون به فرماندهان نظامی و انتظامی، شرطة الخمیس (۱۷۰ فرمانده و عضو)، پرچمداران، بازرسان و ناظران بازار و سیرهٔ نبوی و علوی در بازار پرداخته، نظارت بر امور با امر به معروف، نصح و مشورت مطرح و شهدائی از جمل و صفین معرفی شده‌اند».[۱]
فهرست کتاب
- مقدمه
- ویژگی‌های کتاب
- فرماندهان نظامی و انتظامی
- بازرسان و ناظران بازار
- نکته‌ها
بخش هفتم: فرماندهان و پرچمداران
فصل اول: فرماندهان جنگ‌های امیرمؤمنان
- مقدمه
- گفتار اول: دستورهایی درباره جنگ
- گفتار دوم: فرماندهان جنگ جمل
- گفتار سوم: فرماندهان صفین
- انکار همراهی بدریان با امیرالمؤمنین (ع) در صفین
- بدریان همراه علی در صفین
- فرماندهان صفین
- گفتار چهارم: فرماندهان نهروان
فصل دوم: شهدای بنام جمل و صفین
- مقدمه
- گفتار اول: شهدای نام‌در جنگ جمل
- اول: حسان بن محدوج و خاندانش
- عبدالرحمان، فرزند حسان
- «خلید»، غلام حسان
- دوم: علباء بن هیثم سدوسی
- علباء و خلیفه دوم
- علباء در زمان عثمان
- اشعار علباء درباره شراب خواری ولید حاکم کوفه
- اعتراض قاریان به سخن سعید حاکم جدید کوفه
- تبعید معترضان به شام
- نامه اعتراض آمیز به عثمان
- سعید بن عاص و علباء در مدینه
- پیش‌گیری علباء از بازگشت سعید بن عاص به کوفه
- تلاش علباء در بازگرداندن تبعیدیان به شام
- تلاش مالک اشتر در جلوگیری از بازکشت سعید
- نامه عثمان به مالک اشتر و پاسخ مالک
- انتصاب ابوموسی اشعری
- سخنان خالد بن معمر به علباء
- ادعایی نادرست
- شهادت علباء
- سوم: زید بن صوحان عبدی
- شرح حال زید بن صوحان
- یاد نیک پیامبر از زید و جندب
- جندب کیست؟
- زید بن صوحان و سلمان
- زهد و عبادت زید و اعتراض سلمان
- احترام عمر بن خطاب به زید
- تبعید زید به شام توسط عثمان
- مهارت زید به شام توسط عثمان
- مهارت زید در سخنرانی
- اعتراض زید به ابوموسی
- سخنرانی زید در حمایت از امیرالمؤمنین (ع)
- نقل دیگری از سخنرانی زید
- مبارزه با فتنه
- کوفیان، در خدمت امیرمؤمنان
- پرسش‌های زید از امیرالمؤمنین
- نامه عایشه به زید و پاسخ قاطع او
- زید در خدمت امیرالمؤمنین
- زید در صحنه نبرد
- حمایت از امیرمؤمنان در بستر شهادت
- شهادت زید
- قاتل زید
- مسجد زید بن صوحان در کوفه
- چهارم: سیحان بن صوحان
- سیحان بن صوحان، جزو صحابه
- سخنرانی سیحان در همراهی با امیرمؤمنان
- شهادت سیحان
- پنجم: هند بن عمر و جملی
- نقش هند جملی در بسیج کوفیان بر ضد ناکثین
- حدیث هند از امیرالمؤمنین
- شهادت هند جملی
- فرزندان و خاندان هند جملی
- عمرو بن هند جملی
- عبدالله بن عمرو بن هند جملی
- عمرو بن عبدالله بن هند جملی
- زیاد بن عمرو بن هند جملی
- ششم: ثمامة بن مثنی
- اول: حسان بن محدوج و خاندانش
- گفتار دوم: شهدای نام‌دار صفین
- سخنان امیرمؤمنان درباره شهدای صفین
- شرح حال شهیدان صفین
- اول: عمار یاسر
- دوم: ابوالهیثم بن تیهان
- سوم: خزیمة بن ثالت ذو الشهادتین انصاری
- علت ذوالشهادتین نامیدن خزیمه
- سخنان خزیمه در دفا از خلافت امیرالمؤمنین (ع)
- ادعاهای نادرست دربازه خزیمه
- پاسخ ابن ابی الحدید به ادعاها
- بیعت با امیرالمؤمنین (ع)
- اشعار خزیمه در مناقب و وصایت امیرالمؤمنین (ع)
- خزیمه در جنگ جمل
- نبرد خزیمه در جمل
- اشعار خزیمه در جمل
- آیا خزیمه فقط بعد از شهادت عمار جنگید؟
- نقد و بررسی
- نقد سند
- از جهت محتوا
- شهادت خزیمه
- گفتار سوم: دیگرا شهیدان صفین
- چهارم: عبدالله بن بذیل بن ورفاء خراعی
- شرح حال عبدالله بن بدیل
- عبدالله در جنگ جمل
- گفت و گوهای عبدالله با عایشه
- عبدالله در جنگ صفین
- سخنرانی عبدالله در کوفه قبل از حرکت به صفین
- عبدالله و محمد فرزندان بدیل در مسیر صفین
- نامه امیرالمؤمنین به عبدالله در شهر انبار
- شتاب عبدالله در نبرد
- نقش عبدالله در نبرد صفین
- سخنرانی عبدالله در صحنه نبرد صفین
- واپسین نبرد و رشادت‌های ابن بدیل
- خیرخواهی عبدالله در آخرین لحظات
- شعر امیرالمؤمنین در قدردانی از شهدای صفین
- پنجم: اویس قرنی، از شهدای تابعین
- چهارم: عبدالله بن بذیل بن ورفاء خراعی
فصل سوم: پرچمداران
- مقدمه
- گفتار اول: پیشینه علم و پرچم‌داری
- نام‌های پرچم سیاه
- اهمیت پرچم‌دار
- علی (ع)پرچم‌دار اصلی سیاه پیامبر
- پرچمداران امیرالمؤمنین (ع)
- گفتار دوم: پرچمداران جنگ جمل
- گفتار سوم: پرچمداران در صفین
- هاشم مرقال در صفین
- عبدالله بن هاشم مرقال در صفین
- حضین بن منذر رقاشی در صفین
- عمار یاسر
- عمار بن عریان
- حیان بن هوذه نخعی
- عمرو بن حارث همدانی
- ربیعة بن ابی شداد خثعمی
- گفتار چهارم: پرچمداران قبایل در صفین
- گفتار پنجم: پرچمداران در نهروان و موارد دیگر
- ابوایوب انصاری
- دیگر پرچمداران امیرالمؤمنین (ع)
- قیس بن سعد
- حارث بن عبدالله اعور همدانی
- میسره ابوجمیله طهوری
- ابوالطفیل عامر بن وائله لیثی
- هارون بن سعد
- عبدخیر همدانی
- عبدخیر در جنگ جمل
- عبدخیردر جنگ صفین
- جمع‌بندی و نتیجه گیری
بخش هشتم: نیروی انتظامی
فصل اول: نیروی انتظامی و پاسداری
- مقدمه
- پیشینه حرس و پاسداری
- گفتار اول: نیروی انتظامی و پاسداری در زمان پیامبر
- گفتار دوم: محافظان پیامبر در جنگ بدر و احد
- جنگ بدر
- جنگ احد
- گفتار سوم: نگهبانان پیامبر در دیگر جنگ‌ها
فصل دوم: نیروی انتظامی و پاسدار در حکومت امیرالمؤمنین (ع)
- مقدمه
- گفتار اول: شرطة الخمیس
- گفتار دوم: وظایف شرطة الخمیس
- گفتار سوم: تعداد اعضای شرطة الخمیس
- اعضای شرطة الخمیس در رجال برقی و اختصاص
- اعضای شرطه الخمیس
- سلمان فارسی
- مقداد بن اسود
- ابوذر غفاری
- عماریاسر
- ابوسنان یا ابوساسان
- ابوعمره
- جابر بن عبدالله انصاری
- سهل بن حنیف بدری
- عثمان بن حنیف انصاری
- دیگر اعضای شرطة الخمیس
- سوید بن غفله جعفی
- حارث بن عبدالله اعور همدانی
- ابوعبدالله جدلی
- ابویحیی حکیم بن سعد حنفی
- ابوالرضا عبدالله بن یحیی حضرمی
- سلیم بن قیس هلالی
- عبیده بن عمر و سلمانی مرادی عربی
فصل سوم: شرح حال فرماندهان؛ اعضای شرطة الخمیس و نیروی انتظامی
- مقدمه
گفتار اول: شرح حال اعضای شرطة الخمیس
۱. اصبغ بن نباته مجاشعی؛ فرمانده شرطة الخمیس
- اصبغ از نظرگاه عالمان اهل سنت
۲. قیس بن سعد بن عباده؛ فرماده شرطة الخمیس
- سمت‌های قیس در حکومت امیرالمؤمنین
- قیس در زمان پیامبر (ص)
- قیس بعد از پیامبر (ص)
- قیس؛ مسئول شرطة الخمیس
- قیس در سمت فرمانده بر ضد غارت گران معاویه
- نامه امیرالمؤمنین به معاویه هم زمان با اعزام قیس
- قیس در دوران امام حسن (ع)
- درگذشت قیس
۳. یحیی (نجی) بن سلمه حضرمی؛ عضو شرطة الخمیس
- دیدگاه علمای عامه درباره نجی
- احادیث نجی از امام علی (ع)
- اظهار نظر شارح سنن ابی داوود
۴. عبدالله بن یحیی (نجی) حضرمی؛ عضو شرطة الخمیس
- طبقه عبدالله بن نجی
- نظر علمای رجال درباره عبدالله
- روایات تفسیری عبدالله
- برخی احادیث عبدالله بن نجی
- شهادت عبدالله بن یحیی
۵. ابویجیی حکیم بن سعد حنفی، عضو شرطة الخمیس
- روایاتی از حکیم
۷. ابوساسان یا ابوسنان؛ عضو شرطة الخمیس
- اول: ابوساسان در روایات
- ارتداد در روایات
- ابوساسان در این روایات کیست؟
- ابوساسان حضین بن منذر رقاشی
- ابوساسان بریدة بن حصیب سلمی
- دوم: ابوسنان
۸. ابوعمره انصاری خزرجی؛ عضو شرطة الخمیس
- سخنان ابوعمره به معاویه
۹. عبیدالله بن خلیفه عضو شرطة الخمیس
- عبدالله بن خلیفه طائی
۱۰. عبدالله بن اسید کندی؛ عضو شرطة الخمیس
۱۱. ابوالوضیء عباده بن نسیب قیسی؛ عضو نیروی انتظامی
- روایات و گزارش‌های ابوالوضی
۱۲. عدی بن حاتم طائی؛ عضو شرطة الخمیس
- عدر در نبرد جمل
- عدی در جنگ صفین
- عدی در نبرد صفین
- گزارش عدی از خطبه حضرت درباره بصیرت
- اهتمام به بصیرت یاران
- وفاداری عدی به امیرالمؤمنین و امام حسن (ع)
- درگذشت عدی
۱۳. نعیم بن دجاجه اسدی؛ عضو شرطة الخمیس
- شرح حال نعیم
۱۴. عفاف بن مسیح؛ عضو شرطة الخمیس
گفتار دوم: شرح حال اعضای نیروهای انتظامی
۱. مالک بن حبیب یربوعی؛ فرمانده نیروی انتظامی امام علی (ع)
- نامه اعتراض آمیز مالک به عثمان
- مسئولیت اداری مالک در زمان عثمان
- مالک در حکومت امام علی (ع)
- مسئول نیروی انتظامی امیرالمؤمنین (ع)
- کیفر جاسوسان و مرتبطان با معاویه
- فرار حنظه به سوی معاویه
- تخریب خانه حنظله
- ادعای نادرست
- مالک؛ مسئول بسیج نیروها برای جنگ صفین
- مالک بن حبیب پس از امیرالمؤمنین (ع)
۲. معقل بن قیس؛ مسئول نیروی انتظامی
- معقل بن قیس در دوران خلفا
- حضور فعال قیس در صحنه‌های نبرد
- ماموریت‌های معقل در حکومت علوی
- فرمانده مقدمه سپاه در صفین
- توصیه‌های امیرالمؤمنین به معقل
- معقل بن قیس در نبرد صفین
- سرکوب شورش هلال بن عفله
- سرکوب شورش هلال بن علفه
- تعقیب یزید بن شجره رهاوی مامور معاویه
- نامه حضرت به قثم؛ کارگزار مکه و ستایش از معقل
- معقل در ادامه تعقیب یزید بن شجره
- سرزنش کوفیان پس از بازگشت معقل
- اعزام معقل برای گردآوردن نیرو برای جنگ با معاویه
- حمایت معقل بن قیس از تصمیم امام حسن (ع)
- آخرین نبرد معقل با خوراج و شهادت او
۳. زیاد بن خصفه بکری تمیمی
- زیاد در صفین
- زیاد بن خصفه؛ عضو گروه نمایندگی حضرت
- زیاد بن خصفه در نهروان
- ماموریت‌های زیاد بن خصفه در حکومت علوی
- زیاد در تعقیب یزید بن حجیه
- تعقیب خرین بن راشد ناجی
- اعزام به اطراف فرات
۴. خلاس بن عمرو هجری بصری؛ عضو نیروی انتظامی
- شرح حال خلاس
- درگذشت خلاس
۵. ابوالهیاج حیان بن حصین اسدی؛ عضو نیروی انتظامی
- ابوالهیاج کیست؟
- شرح حال ابوالهیاج اسدی
- ماموریت تخریب قبور
- حدیث ابوالهیاج
- بررسی حدیث
- ابوالهیاج؛ قاضی سواد کوفه
۶. ثعلبة بن یزید حمانی؛ عضو نیروی انتظامی
- ماموریت‌های ثعلبه
- گزارش ثعلبه از محاصره خانه عثمان
- روایات ثعلبه بن یزید
۷. سعید بن ساریه خزاعی؛ عضو نیروی انتظامی
۸. یزید بن قیس ارحبی؛ عضو نیروی انتظامی
۹. ابوجحیفه وهب بن عبدالله عضو نیروی انتظامی
- سمت‌های وهب بت عبدالله در حکومت علوی
۱۰. ابوساسان حضین بن منذر؛ عضو نیروی انتظامی
- ابوساسان که پس از پیامبر مرتد نشد، کیست؟
۱۱. یزید بن رویم؛ عضو نیروی انتظامی
۱۲. جاریة بن قدامه تمیمی سعدی
- ماموریت‌های جاریة بن قدامه
۱۴. احمر بن شمیط جزو نیروهای انتظامی
۱۵. عمرو بن مره شحبی؛ عضو نیروی انتظامی
- شرح حال عمرو بن مره
- عمرو بن مره روای حدیث غدیر
- دیگر روایات عمرو بن مره
- درگذشت عمرو بن مره
۱۶. حبیبن بن مره تمیمی؛ عضو نیروی انتظامی
۱۸. عیاض بن ابی لینه؛ کارگزار علی (ع)
- عیاض بن ابی لینه در نبرد شبیب خارجی
۱۹. حجر بن عدی کندی؛ عضو نیروی انتظامی
- شرح حال حجر بن عدی کندی
- سخنان پیامبر و علی درباره حجر بن عدی
- دست‌گیری حجر و اتهام به وی
- تنظیم نامه و گرفتن گواهی بر ضد حجر بن عدی
- شهادت حجر و یارانش
- بازتاب شهادت حجر
- زمان شهادت حجر
- شرح حال سعید بن قیس
- سعید بن قیس در جنگ صفین
- سخنرانی سعید در صفین
- توجه به امنیت امیرالمؤمنین (ع)
- نبرد همدانی‌ها به فرمان‌دهی سعید
- تجلیل امیرمؤمنان (ع) از فداکاری همدانیان
- سعید بعد از حکمیت
- خواستگاری دختر سعید
- پذیرفتن شفاعت سعید
- اعتماد امام حسن (ع) به سعید بن قیس
- زمان درگذشت سعید
۲۲. سعید بن وهب همدانی پاسدار افتخاری امیرالمؤمنین (ع)
- درگذشت سعید
- سخنرانی حضرت پس از دریافت حمله بسر
- وهب بن مسعود در صفین
۲۴. عبدالرحمان بن حارث؛ مسئول شرطه کوفه؟
۲۵. حکیم بن جبله عبدی، کارگزار و مسئول نیروی انتظامی بصره
- سمت‌های حکیم
- شرح حال حکیم بن جبله
- شهادت حکیم در نبرد با ناکثین
- ستایش امیرالمؤمنین علی از حکیم بن جبله
۲۶. ضحاک بن قیس بن عبدالله هلالی؛ مسئول نیروی انتظامی بصره
- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
بخش نهم: ناظران و بازرسان
فصل اول: نظارت و بازرسی در اسلام
- مقدمه
- گفتار اول: مسئولیت و نظارت در اسلام
- مسئول بودن همه مردم
- نظارت بر عملکرد
- محورهای اصلی نظارت
- گفتار دوم: انواع نظارت بر عملکرد کارگزاران
- اول: نظارت عمومی
- دوم: نظارت حاکم بر عملکرد کارگزاران
فصل دوم: اقسام نظارت‌های عمومی
- مقدمه
- مبحث اول: نظارت عمومی با امر به معروف و نهی از منکر
- گفتار اول: اهمیت امر به معروف و نهی از منکر
- عالمان و خواس؛ مسئولان اصلی امر به معروف
- گفتار دوم: پی‌آمدهای ترک امر به معروف
- گفتار اول: اهمیت امر به معروف و نهی از منکر
- مبحث دوم: نظارت عمومی با خیرخواهی
- گفتار اول: معنای نصح و خیرخواهی
- نصح در قرآن
- نصح: در نقد و پیشنهاد
- سخنان و سیره امیرالمؤمنین (ع) درباره نصح
- گفتار دوم: نظارت بر عملکرد حاکمان با خیرخواهی
- گفتار سوم: یاران ناصح و خیرخواه امیرالمؤمنین
- گفتار اول: معنای نصح و خیرخواهی
- مبحث سوم: نظارت عمومی با مشورت
- گفتار اول» اهمیت مشورت
- مشورت در لغت
- تفاوت مشورت و خیرخواهی
- مشورت در قرآن
- فلسفه مشورت
- گفتار دوم: فلسفه مشورت با پیامبر اسلام
- فواید مشورت پیامبر
- نمونه‌هایی از مشورت‌های پیامبر
- گفتار سوم: اهمیت مشورت در نظرگاه امیرالمؤمنین
- گفتار اول» اهمیت مشورت
- علت رد مشورت خواهی طلحه و زبیر
- نمونه‌هایی از مشورت‌های امیرالمؤمنین (ع)
فصل سوم: نظارت مستمر بر عملکرد کارگزاران
- مقدمه
- گفتار اول: نظارت امیرالمؤمنین بر عملکرد کارگزاران
- تذکر درباره عملکرد برخی کارگزاران
- تشویق کارگزاران با عملکرد مناسب
- توبیخ برخی کارگزاران دارای عمکرد ضعیف
- توجه به شکایت‌های مردم از مسئولان
- عزل کارگزاران بی‌اعتنا به سیاست‌های امام
- گفتار دوم: حساسیت شدید در امور مالی کارگزاران
- گفتار سوم: اعزام بازرس، پیگیری و مجازات متخلفان
- اعزام بازرس برای نظارت بر عملکرد کارگزاران
- پیگیری سوء استفاده کنندگان از بیت المال
- مجازات کارگزاران متجاوز به اموال مردم
فصل چهارم: شرح حال بازرسان
- مالک بن کعب ارحبی
- سعد؛ غلام امیرالمؤمنین (ع)
- شرح حال سعد
- دیگر مسئولیت‌های سعد
- جمع‌بندی و نتیجه گیری
بخش دهم: ناظران بازار
فصل اول: امور حسبه (نظارت بر بازار)
- مقدمه
- گفتار اول: حسبه در لغت و اصطلاح
- حسبه در لغت
- حسبه در اصطلاح
- حسبه و امر به معروف در قرآن و حدیث
- تفاوت امور حسبیه و قضاییه
- حسبه در ایران
- گفتار دوم: حسبه و امر به معروف در کتاب‌های فقهی شیعه
- کاربرد واژه حسبه در کتاب‌های فقهی
- تعریف امور حسبیه نزد فقهای امامیه
- حسبه و امر به معروف نزد زیدیه
- شراط محتسب نزد زیدیه
فصل دوم: نظارت پیامبر بر بازار
دربارهٔ پدیدآورنده
